Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to schorzenie z grona nieswoistych chorób zapalnych jelit. Przyczyny nie zostały poznane, choć wyróżnia się wiele czynników ryzyka, a naukowcy wciąż tworzą nowe teorie dotyczące jego rozwoju. Szczyt zachorowań przypada między 20. a 40. rokiem życia, choć w praktyce wrzodziejące zapalenie jelita grubego może mieć swój początek nawet w okresie wczesnego dzieciństwa. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz gastroenterolog.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny
Choroba wiąże się z przewlekłym, rozlanym procesem zapalnym w obrębie błony śluzowej jelita grubego. Przyczyny powstawania stanu zapalnego nie zostały poznane, jednak wymienia się czynniki ryzyka takie jak:
- uwarunkowania genetyczne;
- bodźce stresowe w życiu codziennym;
- przebyte zakażenia bakteryjne;
- zaburzenia regulacji wegetatywnej;
- zaburzenia psychiczne;
- znaczne osłabienie odporności.
Wykazano, że wrzodziejące zapalenie jelita grubego pojawia się częściej u dzieci osób chorych, co może wskazywać na pewien aspekt dziedziczny. To choroba z autoagresji, w przebiegu której komórki układu immunologicznego atakują własne tkanki.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy
W zależności od lokalizacji zmian, w medycynie wyróżnia się 3 postacie choroby:
- Zapalenie odbytnicy.
- Postać lewostronną.
- Postać z zajęciem całego jelita grubego.
Charakterystyczną cechą jest szerzenie się zmian zapalnych począwszy od odbytnicy, kierując się ku górze. Najczęściej obserwowanym objawem jest biegunka z domieszką krwi w kale, przy czym w ciężkim rzucie choroby liczba wypróżnień może wynosić nawet kilkadziesiąt na dobę. W przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego obserwuje się okresy remisji i zaostrzeń. Innymi objawami podczas okresu zaostrzenia są:
- ból brzucha;
- gorączka;
- odwodnienie spowodowane gorączką i biegunkami;
- niedożywienie;
- objawy niedokrwistości.
U części pacjentów obserwuje się ponadto zmiany stawowe i skórne, jako że proces zapalny w chorobach przewlekłych rzadko pozostaje wyłącznie w obrębie ogniska pierwotnego. Udowodniono, że u chorych znacznie wzrasta ryzyko nowotworu jelita grubego.
Diagnostyka wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Rozpoznanie opiera się na obrazie klinicznym zaobserwowanym przez pacjenta, wynikach badań endoskopowych (ogromne znaczenie ma kolonoskopia, a u pacjentów z ciężkim rzutem jedynie rektoskopia). Nie ma złotego standardu w diagnostyce tej choroby. Podczas kolonoskopii należy pamiętać, że istnieje zwiększone ryzyko perforacji. W trakcie badania warto dodatkowo pobrać wycinek tkanek do diagnostyki histopatologicznej.
Jednocześnie rekomenduje się oznaczenie morfologii krwi obwodowej, stężenia CRP, elektrolitów, żelaza oraz parametrów funkcji wątroby. W ostatnich latach do diagnostyki włączono także badanie stolca.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – leczenie
Ze względu na brak znajomości przyczyn choroby, nie istnieje żadne leczenie przyczynowe. Wdraża się leczenie objawowe mające na celu łagodzenie objawów, poprawę funkcji jelita grubego oraz uzyskanie jak najdłuższej remisji, całkowite wyleczenie jest jednak niemożliwe. Podstawą jest modyfikacja diety, zdrowy styl życia i farmakoterapia. Należy pamiętać, że u niektórych pacjentów rozwija się steroidooporność, czyli brak reakcji organizmu na dawki sterydów do 0,75 mg/kg masy ciała otrzymywane przez 4 tygodnie. U takich osób należy zastosować większe dawki, co z kolei wiąże się z większym narażeniem na działania niepożądane.
W okresie zaostrzeń stosuje się dietę płynną, a następnie półpłynną (jednak nie dłużej niż maksymalnie 3 dni). Początkowo można podawać gorzką, słabą herbatę, kompoty oraz soki owocowe, po czym wprowadza się do diety kleiki, rozmoczone sucharki i kaszki. W okresie przewlekłym (remisji) należy intensywnie uzupełniać niedobory pokarmowe, stosuje się dietę bogatoenergetyczną z wysoką zawartością białka. Dzienne zapotrzebowanie osób chorych wynosi nawet 3000 kcal.
W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie jelita grubego. Gdy zabieg jest planowany ze wskazań wybiórczych i istnieje przy tym możliwość zachowania aparatu zwieraczowego, wykonuje się proktokolektomię odtwórczą przebiegającą z wytworzeniem zbiornika jelitowego z jelita cienkiego.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bartnik W., Zakażenia i nieswoiste zapalenie jelit, Gastroenterologia Kliniczna, 2/2013.
- Pawełka D., Bednarz W., Krawczyk Z., Współczesne poglądy na etiopatogenezę i leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, Gastroenterologia Polska, 6/2009.
- Lipiński P., Leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u dzieci, część 1. Opieka ambulatoryjna – wytyczne opracowane przez ECCO i ESPGHAN, Standardy Medyczne, 2019.
