Reumatoidalne zapalenie stawów (łac. poliarthitis rheumatoidea, w skrócie: RZS, inaczej: gościec) to przewlekła choroba autoimmunologiczna tkanki łącznej, która charakteryzuje się postępującymi zniekształceniami i sztywnością stawów, szczególnie rąk i stóp. Nieleczona prowadzi do znacznej niesprawności, uszkodzenia narządów wewnętrznych i przedwczesnej śmierci.
Zobacz również: Reumatoidalne zapalenie stawów – 10 rzeczy, które warto wiedzieć.
RZS – przyczyny
Przyczyna choroby reumatoidalnego zapalenia stawów nie jest jednoznacznie określona – RZS należy do chorób idiopatycznych. Można wymienić kilka czynników, które zwłaszcza gdy występują razem, zwiększają ryzyko zachorowania:
- obciążenia genetyczne – jako predyspozycja, jednak nie czynnik wywołujący chorobę;
- płeć – RZS występuje częściej u kobiet;
- zaburzenia układu odpornościowego – własne tkanki są rozpoznawane jako ciała obce i atakowane przez układ immunologiczny;
- stany zapalne, zakażenie – prawdopodobna jest rola bakterii i wirusów w inicjowaniu procesu chorobowego;
- stres – silny czynnik emocjonalny bywa związany z początkiem choroby;
- palenie tytoniu – powoduje zwiększenie ryzyka zachorowania oraz cięższy przebieg choroby.
Więcej na temat samej choroby i objawów przeczytasz tutaj: Reumatoidalne zapalenie stawów.
RZS – fizjoterapia
Fizjoterapia przy RZS znacznie poprawia jakość życia chorego, zmniejsza nasilenie dolegliwości i wydłuża okresy remisji. Do głównych celów postępowania fizjoterapeutycznego należą:
- zmniejszenie bólu;
- opanowanie stanu zapalnego;
- zatrzymanie deformacji stawów;
- zapobieganie zanikowi i zwiększenie siły mięśniowej;
- zwiększenie zakresu ruchomości stawów;
- poprawa funkcji kończyn i jakości chodu.
Prawidłowe leczenie powinno obejmować wszystkie składowe fizjoterapii, czyli masaże, kinezyterapię i fizykoterapię. Dodatkowo warto uzupełnić ją o metody pomocnicze i leczenie uzdrowiskowe.
Kinezyterapia
Dobór odpowiednich ćwiczeń ściśle zależy od etapu choroby. W okresie wczesnym stosuje się ćwiczenia rozciągające i ćwiczenia rozluźniające, a także ćwiczenia ogólnousprawniające (włącznie z ćwiczeniami izometrycznymi). Stanowią one podstawę leczenia na tym etapie. Mogą być wykonywane w wodzie lub na podwieszkach.
W okresie podostrym, gdy możliwe jest chodzenie, rozpoczyna się chód z podparciem – o kulach ortopedycznych, lasce czy chodziku rehabilitacyjnym. Prowadzi się również ćwiczenia bierne i ćwiczenia wspomagane.
Okres ostry wymaga leżenia. W efekcie stosuje się różne pozycje ułożeniowe ze specjalnym podparciem dla stawów.
- ćwiczenia oddechowe;
- ćwiczenia izometryczne i czynne w stawach nieobjętych zapaleniem.
Z kolei okres remisji przebiega bez znacznych stanów zapalnych. Dlatego można rozpocząć ćwiczenia czynne w odciążeniu i ćwiczenia czynne, a także zwiększanie zakresu ruchu (np. poizometryczna relaksacja mięśni).
Fizykoterapia
Podstawą lecznictwa fizykalnego jest krioterapia miejscowa i krioterapia ogólna, ponieważ ma korzystne działanie przy RZS. Zmniejsza ból i powoduje zwiększenie bezbolesnej ruchomości w stawach. Regularne zabiegi zimnem zmniejszają stan zapalny i przyczyniają się do rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni. Efekt pojedynczego zabiegu utrzymuje się przez kilka godzin, jest to dobry czas na kinezyterapię. Stosowanie zabiegów z użyciem ciepła jest niewskazane w okresie aktywności choroby. Podczas jej wycofania natomiast może korzystnie wpłynąć na rozluźnienie mięśni.
Stosuje się bicze wodne (natryski wodne) i laseroterapię, w zależności od nasilenia objawów i etapu choroby.
Ponadto wskazane są ultradźwięki – połączone z odpowiednim lekiem pozwalają, podobnie jak jonoforeza, na wprowadzenie substancji leczniczej do tkanek (sonoforeza). Poprawiają miejscową przemianę materii, działają przeciwbólowo, przy większych dawkach mogą rozbijać złogi i zwapnienia w stawach.
Na końcu należy wspomnieć o magnetoterapii, która jest wygodna do zastosowania, ponieważ podczas zabiegu nie przeszkadza opatrunek, ubranie, czy gips. Przyczynia się do regeneracji tkanek, działa przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie.
Elektroterapia
Jonoforeza bezpośrednio na zajęte chorobowo stawy pozwala na wprowadzenie do nich jonów leku np. o działaniu przeciwzapalnym. Stosuje się m.in.:
- chlorek wapnia, hydrokortyzon (przeciwzapalnie);
- chlorowodorek lidokainy (przeciwbólowo);
- talozainę (przekrwienie).
Do pozostałych zabiegów z użyciem prądu należą:
- diadynamik – przeciwbólowo i przekrwiennie, zmniejsza napięcie mięśniowe;
- elektrostymulacja TENS – zmniejsza czucie bólu i stymuluje tkanki do regeneracji.
Masaż
W stanie ostrym i podostrym stosuje się masaż rozluźniający, wykonywany powoli i delikatnie. To ważne, aby nie wzmocnić trwającego stanu zapalnego i nie powodować dolegliwości bólowych. W okresie remisji można zastosować masaż wirowy.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Coote A., Haslam P., Ortopedia i reumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2007.
