Ćwiczenia izometryczne

Ćwiczenia izometryczne polegają na czynnym napinaniu mięśni, bez zmiany odległości ich przyczepów. W związku z tym ćwiczenia te nie powodują ruchu w stawie. Ich celem jest przeciwdziałanie zanikom mięśniowym, a także utrzymywanie mięśni w czynnej aktywności.

W rehabilitacji często stosowane jest wzmacnianie mięśni za pomocą ćwiczeń:

• izometrycznych;
• izotonicznych;
• izokinetycznych.

Ćwiczenia izometryczne – opis

Ćwiczenia izometryczne mogą być rozpoczynane bardzo wcześnie w programie rehabilitacyjnym, ponieważ nie wymagają ruchu w stawie. Zmniejszają ryzyko podrażnienia stawów, przez co ograniczają także niebezpieczeństwo bólu czy obrzęku.

Do największych zalet tego rodzaju ćwiczeń zalicza się:

• zwiększanie siły statycznej mięśni;
• niewielki wpływ na utrzymanie potencjału tlenowego mięśni;
• opóźnianie osłabienia i zaniku mięśni u osób unieruchomionych;
• zmniejszanie obrzęków, ponieważ skurcz izometryczny wspomaga pompę mięśniową, odprowadza płyn tkankowy i krew żylną oraz zmniejsza filtrację kapilarną;
• pobudzanie mechanoreceptorów w torebkach stawowych i okolicznych więzadłach.

Dodatkowo ćwiczenia te nie wymagają specjalistycznego sprzętu (w związku z czym są łatwe do wykonania nawet w warunkach domowych), a także nie są szczególnie czasochłonne. Uznaje się, że trening izometryczny znosi napięcie psychiczne, a tym samym wpływa korzystnie na samopoczucie.

Z kolei wadą ćwiczeń izometrycznych jest ograniczenie ich oddziaływania tylko do określonego kąta w stawie, przy którym są one wykonywane. Ich wynik może się odnosić najwyżej do zakresu 10-15 stopni w każdą stronę w stosunku do kąta ćwiczeń. W związku z tym bardzo ważne jest wykonywanie tych ćwiczeń przy różnych kątach w stawie.

Objaw Valsalvy

Podczas wykonywania ćwiczeń izometrycznych może wystąpić objaw Valsalvy, który prowadzi do zwiększenia ciśnienia w klatce piersiowej. Powoduje to wzrost ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego krwi poza normalne wartości.

Właśnie z tego względu ćwiczenia izometryczne powinny być ostrożnie stosowane u chorych na serce lub nadciśnienie.

Metodyka

Czynne napięcie mięśni powinno trwać około 5-6 sekund (wiele źródeł podaje przedział czasowy od 6 do 10 sekund), po czym następuje 10-sekundowe rozluźnienie. Dodatkowo wartość skurczu musi przekraczać 70% maksymalnych możliwości chorego.

Każde ćwiczenie chory powinien powtórzyć 3-4 razy w ciągu dnia, a jedna seria powinna zawierać po 10-20 napięć. Do zwiększania siły statycznej wymaganych jest 10 powtórzeń w jednej serii.

Często praktykuje się zasadę „dziesięciu”, która polega na wykonaniu 10 powtórzeń danego ćwiczenia w 10 seriach dziennie, przy czym czas trwania skurczu również wynosi 10 sekund.

Przykłady ćwiczeń

1. Leżenie tyłem, wciskanie w materac kolejno: pięt, tylnej części goleni, ud, pośladków, grzbietu, strony dłoniowej rąk.
2. Pozycja wyjściowa: siedzenie przy stole, kończyny górne zgięte w stawach łokciowych do 90 stopni i oparte grzbietem dłoni o blat. Współćwiczący przykłada opór na wewnętrzną część nadgarstków, natomiast zadaniem ćwiczącego jest napięcie mięśni i próba zgięcia kończyn w stawach łokciowych.
3. Leżenie tyłem, kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych i stawach biodrowych, oparte stopami o podłoże. Między kolanami umieszczamy niewielką, gumową piłkę. Ćwiczący ściska ją wykorzystując siłę mięśni przywodzicieli.
4. Pozycja wyjściowa: siedzenie na krześle z oparciem. Do jednej z rąk pacjenta wkładamy gumową, niewielką piłeczkę. Jego zadaniem jest ściskanie jej i wzmacnianie tym sposobem siły chwytu.

Wskazania

Wskazaniami do ćwiczeń izometrycznych są:

• znacznego stopnia osłabienie siły mięśniowej – 1 w skali Lovetta;
• unieruchomienie w łóżku;
• zaawansowane zmiany stawowe;
• wszelkie sytuacje, gdy ruch w stawie jest przeciwwskazany;
• unieruchomienie, np. opatrunkiem gipsowym.

Zobacz również: Kinezyterapia – podział ćwiczeń.

Bibliografia

1. Zembaty A., Kinezyterapia, tom II, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.
2. Kiwerski J., Rehabilitacja Medyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
3. Kwolek A., Rehabilitacja Medyczna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...