Odruch kolanowy to naturalna reakcja organizmu na rozciąganie, zaliczana do reakcji obronnych organizmu. Lekkie uderzenie w więzadło podrzepkowe powoduje gwałtowne rozciągnięcie wrzecion znajdujących się we włóknach mięśnia czworogłowego uda, a ich pobudzenie skutkuje charakterystycznym ruchem podudzia (wyprostem w stawie kolanowym). Testowanie odruchów wiąże się z testowaniem korzeni nerwowych.
Jak wywołać odruch kolanowy?
Przed badaniem neurologicznym zawsze przeprowadza się z pacjentem wywiad, aby wykluczyć lub potwierdzić ewentualne czynniki mogące zaburzać jakość odruchu kolanowego. Są to m.in.:
- niedoczynność tarczycy;
- nadczynność tarczycy;
- zaburzenia elektrolitów;
- wysoki poziom lęku.
Pozycja wyjściowa pacjenta powinna być swobodna i symetryczna. Najlepiej, aby pacjent siedział na płaskim podłożu (np. wyżej podniesionej kozetce), nie dotykając stopami do podłogi. Kozetka powinna kończyć się w okolicy między połową tylnej powierzchni uda a 4-5 cm przed dołem podkolanowym, aby cały staw kolanowy miał jak największą swobodę ruchu.
Za pomocą młoteczka neurologicznego należy delikatnie uderzyć w więzadło podrzepkowe, czyli ścięgno mięśnia czworogłowego uda zlokalizowane tuż pod rzepką. Czynność ta powinna spowodować reakcję ze strony stawu kolanowego, czyli jego wyprost, bądź widoczny skurcz mięśnia czworogłowego, co najmocniej widać tuż nad kolanem. Zawsze należy dokonać pomiaru po obu stronach ciała, czyli ocenić obydwa stawy kolanowe. Ważne są wszelkie różnice i zachowania odbiegające zarówno od narzuconej normy, jak i te występujące pomiędzy dwiema stronami ciała.
Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak w prawidłowy sposób wykonać odruch kolanowy:
Co ocenia odruch kolanowy?
Mięsień czworogłowy uda jest związany z poziomem L3-L4 w rdzeniu kręgowym. Brak odruchu kolanowego, czyli brak reakcji na uderzenie w więzadło podrzepkowe może (ale nie musi) wskazywać na uszkodzenie nerwów rdzeniowych na tym poziomie. Obecność odruchu, jego symetria i nasilenie pozwalają wyciągnąć wnioski o wzajemnych relacjach mózgowia (wyższych ośrodków korowych) oraz rdzenia kręgowego.
Kiedy wykonuje się badanie odruchu kolanowego?
Odruchy fizjologiczne oraz patologiczne ocenia się przy wszelkich schorzeniach narządu ruchu i układu nerwowego. Do odruchów fizjologicznych zaliczamy odruchy głębokie (ścięgniste, właśnie do nich należy omawiany odruch kolanowy) w kończynach górnych i dolnych oraz odruchy powierzchniowe (skórne brzuszne, podeszwowy). Najczęściej występującym odruchem patologicznym jest odruch Babińskiego oraz odruch Rossolimo. Badanie odruchu kolanowego oceniamy zawsze wtedy, gdy podejrzewamy jakąkolwiek chorobę neurologiczną, a także, gdy pacjent skarży się na promieniowanie do kończyny dolnej, uczucie odcinania nóg podczas chodzenia, silne napadowe bóle kręgosłupa czy osłabienie siły mięśni kończyny dolnej.
Nieprawidłowy odruch kolanowy
Nieprawidłowy odruch kolanowy świadczyć może o zaburzonej pracy łuku odruchowego, czego przyczyną mogą być między innymi:
- miopatia;
- dystrofia;
- alkoholizm, nadużywanie alkoholu;
- cukrzyca;
- choroby zakaźne;
- awitaminoza, zwłaszcza niedobór witaminy B12;
- ucisk na nerwy rdzeniowe, np. wskutek dyskopatii;
- choroby rdzenia kręgowego.
Sama ocena odruchu kolanowego nie wystarczy, aby ustalić dokładną diagnozę. Wszelkie nieprawidłowości podczas badania neurologicznego jedynie potwierdzają patologię i wstępnie wskazują na jej poziom w rdzeniu kręgowym. Nie można jednak ustalić, czego ona dotyczy. Konieczne jest wykonanie bardziej szczegółowych badań, np. tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego kręgosłupa.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Domżał T., Badanie neurologiczne w świetle nowoczesnej diagnostyki, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.
- Sławek J., Badanie neurologiczne – zaburzenia chodu, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
