Dół podkolanowy (łac. fossa poplitea) stanowi część kończyny dolnej leżącą ku tyłowi od stawu kolanowego. Przykrywa go powięź podkolanowa.
Jak zbudowany jest dół podkolanowy?
Powięź podkolanowa zamyka od zewnątrz przestrzeń objętą dołem podkolanowym. Dół ten leży w okolicy kolanowej tylnej na pograniczu uda i goleni. Ma kształt równoległoboku zwróconego ostrymi kątami ku górze i ku dołowi. Od góry łączy się z kanałem przywodzicieli, natomiast kończy się u dołu pomiędzy dwiema głowami mięśnia brzuchatego łydki.
Zobacz również: Mięśnie zginacze kończyny dolnej, mięśnie kończyny dolnej – przyczepy i funkcje.
W dole podkolanowym znajdują się niezwykle ważne struktury ludzkiego ciała, m.in.:
- nerwy;
- żyły;
- tętnice;
- węzły chłonne.
Warto wspomnieć, że zarówno ścięgno podkolanowe, jak i pozostałe mięśnie w obrębie dołu można (i warto) rozciągać. W tym celu wystarczy usiąść płasko na stabilnym podłożu i próbować dotknąć palcami rąk do palców stóp. Ważne, aby kończyny dolne przez cały czas były wyprostowane. Ruch prowadzi się do indywidualnej granicy, nie przekraczając progu bólu.
Zobacz również: Stretching (rozciąganie) – wpływ na organizm.
Granice dołu podkolanowego
Granice dołu podkolanowego stanowią od:
- góry i od strony przyśrodkowej – mięsień półbłoniasty i mięsień półścięgnisty;
- góry i od strony bocznej – mięsień dwugłowy uda;
- dołu – głowy mięśnia brzuchatego łydki (przy czym głowa boczna wspólnie z mięśniem podeszwowym).
Dno dołu podkolanowego utworzone jest przez:
- powierzchnię podkolanową kości udowej;
- ścianę tylną torebki stawu kolanowego wzmocnioną więzadłem podkolanowym skośnym;
- mięsień podkolanowy.
Warto również opisać wspomniane więzadło podkolanowe skośne. Jest ono mocne, płaskie i biegnie w okolicy kłykcia bocznego kości udowej skośnie ku dołowi oraz przyśrodkowo. Jego włókna częściowo gubią się w torebce stawu i w powięzi mięśnia podkolanowego, a częściowo przechodzą w ścięgno mięśnia półbłoniastego. Więzadło podkolanowe skośne tworzy część dołu podkolanowego i to właśnie na nim leży tętnica podkolanowa. Więzadło to hamuje nadmierne prostowanie kolana i ruchy obrotowe, pełni zatem bardzo ważne funkcje podczas lokomocji.
Zobacz również: Niestabilność kolana w urazach, uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego.
Zawartość dołu podkolanowego
Dół podkolanowy wypełniony jest tkanką tłuszczową oraz tkanką łączną. Otaczają je żyły, tętnice i nerwy zawarte w dole. Oprócz kilku mniejszych gałęzi naczyniowych i nerwowych odróżnić można 4 główne pnie. Mniej więcej od bliższego do dalszego kąta równoległoboku przebiega nerw piszczelowy (tuż pod powięzią). Stanowi on jeden z dwóch gałęzi końcowych nerwu kulszowego i umiejscowiony jest najbardziej powierzchownie, w porównaniu do pozostałych struktur dołu podkolanowego.
Przyśrodkowo i nieco głębiej od nerwu leży żyła podkolanowa, a jeszcze głębiej tętnica podkolanowa. Obie struktury obejmuje wspólna osłonka łącznotkankowa.
Bocznie od nerwu piszczelowego, również powierzchownie, przebiega nerw strzałkowy wspólny wzdłuż ścięgna mięśnia dwugłowego w kierunku zewnętrznego obwodu głowy strzałki. Jest on drugą gałęzią końcową nerwu kulszowego. Omawiając nerwy dołu podkolanowego można zatem podsumować, że nerw piszczelowy i strzałkowy wspólny są dwiema gałęziami nerwu kulszowego, które dzielą się u szczytu dołu podkolanowego.
W dole podkolanowym znaleźć można także kilka niewielkich węzłów chłonnych. Warstwa tkanki tłuszczowej o grubości około 1-1,5 cm oddziela tętnicę podkolanową od powierzchni podkolanowej kości udowej i od tylnego obwodu torebki stawu kolanowego.
Zobacz również: Badanie stawu kolanowego.
Ciekawostka
Ciekawostką jest, że po usunięciu zawartości dołu podkolanowego bardzo dobrze widać jego dno utworzone przez powierzchnię podkolanową kości udowej, torebkę stawową kolana, więzadło podkolanowe skośne, a także leżący na nich mięsień podkolanowy.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kowalski G., Blokady regionalne, kończyna dolna, Anestezjologia i Ratownictwo, 4/2010.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
