Mięśnie kończyny dolnej – przyczepy i funkcje

Mięśnie kończyny dolnej topograficznie dzielimy na mięśnie obręczy kończyny dolnej, mięśnie uda, mięśnie goleni i mięśnie stopy. Poniżej znajduje się podział, funkcję i przyczepy poszczególnych mięśni.

Mięśnie kończyny dolnej – funkcje i przyczepy

Mięśnie miednicy

Mięsień biodrowy

Mięsień biodrowy odpowiada za zgięcie, przywiedzenie oraz rotację zewnętrzną w stawie biodrowym.

pp: dół biodrowy, kolec biodrowy przedni dolny;

pk: krętarz mniejszy kości udowej.

Mięsień lędźwiowy większy

Mięsień lędźwiowy większy pełni takie same funkcje jak mięsień biodrowy. Oba mięśnie często określa się wspólną nazwą jako mięsień biodrowo-lędźwiowy.

pp: Th12, L1-L4, wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych;

pk: krętarz mniejszy kości udowej.

Mięsień lędźwiowy mniejszy

Mięsień lędźwiowy mniejszy wspomaga czynność mięśnia lędźwiowego większego.

pp: Th12, L1;

pk: krętarz mniejszy kości udowej.

Mięsień pośladkowy wielki

Mięsień pośladkowy wielki pokryty jest sporą warstwą tkanki tłuszczowej. Jest bardzo silnym prostownikiem stawu biodrowego, dodatkowo rotuje zewnętrznie udo. Górna część tego mięśnia odwodzi biodro, natomiast dolna przywodzi.

pp: powierzchnia talerza kości biodrowej, powierzchnia grzbietowa kości krzyżowej, powięź piersiowo-lędźwiowa;

pk: guzowatość pośladkowa kości udowej, pasmo biodrowo-piszczelowe.

Mięsień pośladkowy średni

Mięsień pośladkowy średni silnie odwodzi biodro, dodatkowo prostuje je oraz rotuje. Jest odpowiedzialny za utrzymanie stabilizacji miednicy.

pp: pośladkowa powierzchnia talerza kości biodrowej;

pk: krętarz większy kości udowej.

Mięsień pośladkowy mały

Mięsień pośladkowy mały wspomaga funkcjonowanie mięśnia pośladkowego średniego. Posiada również takie same przyczepy.

Mięsień naprężacz powięzi szerokiej

Mięsień naprężacz powięzi szerokiej zgina, rotuje wewnętrznie i odwodzi staw biodrowy. Zapewnia stabilizację wyprostowanej kończyny dolnej w stawie kolanowym.

pp: zewnętrzna powierzchnia grzebienia biodrowego, pomiędzy kolcem biodrowym przednim górnym, a guzkiem biodrowym;

pk: kość piszczelowa poniżej kłykcia bocznego.

Mięsień gruszkowaty

Mięsień gruszkowaty rotuje zewnętrznie, prostuje z pełnego zgięcia i odwodzi staw biodrowy.

pp: powierzchnia miedniczna kości krzyżowej;

pk: krętarz większy kości udowej.

Mięsień zasłaniacz wewnętrzny

Mięsień zasłaniacz wewnętrzny przywodzi oraz silnie rotuje staw biodrowy do zewnątrz.

pp: okolice otworu zasłonowego kości miednicznej;

pk: dół krętarzowy kości udowej.

Mięsień zasłaniacz zewnętrzny

Przywodzi i rotuje zewnętrznie staw biodrowy. Leży głęboko pod przywodzicielami uda. Przyczepy pokrywają się z przyczepami zasłaniacza wewnętrznego.

Mięsień bliźniaczy górny

Wspomaga funkcjonowanie zasłaniacza wewnętrznego.

pp: kolec kulszowy

pk: dół krętarzowy

Mięsień bliźniaczy dolny

Wspomaga funkcjonowanie zasłaniacza wewnętrznego.

pp: guz kulszowy

pk: dół krętarzowy

Mięsień czworoboczny uda

Rotuje zewnętrznie, przywodzi i prostuje biodro.

pp: guz kulszowy

pk: grzebień międzykrętarzowy kości udowej

Mięśnie uda

Mięśnie uda dzieli się na grupę przednią, tylną i przyśrodkową.

Grupa przednia:

Mięsień krawiecki

Zgina, rotuje zewnętrznie i odwodzi staw biodrowy. Dodatkowo zgina i rotuje wewnętrznie staw kolanowy.

pp: kolec biodrowy przedni górny

pk: tzw. gęsia stopka

Mięsień czworogłowy uda

Składa się z 4 części:

• mięśnia prostego uda
• mięśnia obszernego bocznego
• mięśnia obszernego przyśrodkowego
• mięśnia obszernego pośredniego

Grupa ta odwodzi, rotuje zewnętrznie i silnie zgina biodro (zwłaszcza mięsień prosty uda), a także prostuje staw kolanowy.

pp: przyczepy początkowe prezentują się następująco:

• mięsień prosty uda: kolec biodrowy przedni dolny, górny brzeg panewki, torebka stawu biodrowego
• mięsień obszerny boczny: krętarz większy kości udowej, warga boczna kresy chropawej, przegroda międzymięśniowa boczna
• mięsień obszerny przyśrodkowy: warga przyśrodkowa kresy chropawej kości udowej
• mięsień obszerny pośredni: przednia i boczna powierzchnia trzonu kości udowej

pk: przyczep końcowy każdej z głów znajduje się na rzepce, guzowatości piszczeli oraz na ścięgnie rzepki.

Mięsień stawowy kolana

W rzeczywistości jest częścią mięśnia obszernego pośredniego. Napina torebkę stawową stawu kolanowego.

pp: dolna powierzchnia trzonu kości udowej

pk: ściana kaletki nadrzepkowej stawu kolanowego

Grupa przyśrodkowa:

Mięsień smukły

Przywodzi i rotuje zewnętrznie staw biodrowy, zgina i rotuje wewnętrznie staw kolanowy.

pp: kość łonowa

pk: tzw. gęsia stopka

Mięsień grzebieniowy

Przywodzi i zgina staw biodrowy.

pp: grzebień kości łonowej

pk: powierzchnia trzonu kości udowej

Mięsień przywodziciel krótki

Przywodzi i zgina staw biodrowy.

pp: gałąź dolna kości łonowej

pk: kresa chropawa kości udowej

Mięsień przywodziciel długi

Przywodzi i zgina staw biodrowy.

pp: kość łonowa

pk: warga przyśrodkowa kresy chropawej kości udowej

Mięsień przywodziciel wielki

Przywodzi i rotuje staw biodrowy.

pp: kość łonowa, kość kulszowa, guz kulszowy

pk: kość udowa, nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej

Grupa tylna:

Mięsień dwugłowy uda

Składa się z 2 głów: głowy długiej i krótkiej. Obie kończą się na głowie strzałki. Przywodzi i silnie prostuje staw biodrowy (zwłaszcza głowa długa). W stawie kolanowym mięsień powoduje jego zgięcie i odwracanie.

pp:

• głowa długa: guz kulszowy
• głowa krótka: połowa trzonu kości udowej

pk: wspólne ścięgno obu głów kończy się na głowie strzałki

Mięsień półścięgnisty

Prostuje i przywodzi staw biodrowy, zgina i nawraca staw kolanowy.

pp: guz kulszowy

pk: „gęsia stopka”

Mięsień półbłoniasty

Prostuje i przywodzi staw biodrowy, zgina i nawraca staw kolanowy.

pp: guz kulszowy

pk: kłykieć przyśrodkowy kości piszczelowej, więzadło podkolanowe skośne, powięź mięśnia podkolanowego

Mięśnie podudzia (goleni)

Mięśnie goleni dzielą się na grupę przednią, tylną i boczną. Przy czym grupa tylna dzieli się dodatkowo na warstwę głęboką i powierzchowną.

Grupa przednia:

Mięsień piszczelowy przedni

Odpowiada za zgięcie grzbietowe stawu skokowego górnego oraz odwrócenie z przywiedzeniem stawu skokowego dolnego.

pp: kość piszczelowa poniżej kłykcia bocznego

pk: I kość śródstopia, kość klinowata od strony podeszwowej

Mięsień prostownik długi palucha

Wykonuje zgięcie grzbietowe w stawie skokowym górnym, odwracanie z przywiedzeniem w stawie skokowym dolnym oraz prostowanie palucha.

pp: powierzchnia przyśrodkowa strzałki

pk: paliczek dalszy palucha

Mięsień prostownik długi palców

Wykonuje zgięcie grzbietowe w stawie skokowym górnym, nawracanie z odwodzeniem w stawie skokowym dolnym oraz prostowanie i odwodzenie w stawach międzypaliczkowych stopy.

pp: kość piszczelowa poniżej kłykcia bocznego

pk: rozcięgno grzbietowe II-V palca

Mięsień strzałkowy trzeci

Jest częścią prostownika długiego palców. Odpowiada za nawracanie i zgięcie grzbietowe stopy

Grupa boczna:

Mięsień strzałkowy długi

Odpowiada za zgięcie podeszwowe w stawie skokowym górnym oraz nawrócenie z odwiedzeniem w stawie skokowym dolnym.

pp: głowa strzałki, kłykieć boczny kości piszczelowej

pk: kość klinowata przyśrodkowa, I kość śródstopia

Mięsień strzałkowy krótki

Wspomaga funkcjonowanie strzałkowego długiego.

pp: trzon strzałki

pk: V kość śródstopia

Grupa tylna, warstwa powierzchowna:

Mięsień trójgłowy łydki

Składa się z mięśnia brzuchatego łydki, który z kolei dzieli się na głowę przyśrodkową i boczną oraz z mięśnia płaszczkowatego. Jest najsilniejszym zginaczem podeszwowym stopy (głównie mięsień brzuchaty łydki). Odpowiada również za zgięcie w stawie kolanowym oraz odwracanie z przywodzeniem w stawie skokowym dolnym. Mięsień trójgłowy łydki kończy się na guzie piętowym dochodząc do niego jako ścięgno Achillesa.

pp:

• Mięsień płaszczkowaty: głowa strzałki
• Mięsień trójgłowy łydki: podkolanowa powierzchnia kości udowej

pk: guz piętowy, dochodząc do niego jako ścięgno Achillesa.

Mięsień podeszwowy

Wspomaga funkcjonowanie mięśnia trójgłowego łydki.

pp: powierzchnia podkolanowa kości udowej

pk: guz piętowy

Grupa tylna, warstwa głęboka:

Mięsień podkolanowy

Zgina i rotuje wewnętrznie staw kolanowy.

pp: nadkłykieć boczny kości udowej

pk: tylna powierzchnia kości piszczelowej

Mięsień piszczelowy tylny

Odpowiada za zgięcie podeszwowe stopy oraz odwracanie z przywiedzeniem w stawie skokowym dolnym

pp: błona międzykostna

pk: kość klinowata przyśrodkowa, kość łodkowata

Mięsień zginacz długi palców

Wykonuje zgięcie podeszwowe stopy oraz odwracanie z przywodzeniem w stawie skokowym dolnym. Zgina stawy międzypaliczkowe.

pp: tylna powierzchnia kości piszczelowej

pk: paliczki dalsze palców II-V

Mięsień zginacz długi palucha

Odpowiada za zgięcie podeszwowe stopy, odwracanie z przywodzeniem w stawie skokowym dolnym oraz zginanie palucha.

pp: tylna powierzchnia kości strzałkowej

pk: paliczek dalszy palucha

Mięśnie stopy

Dzieli się na mięśnie grzbietowe i mięśnie podeszwowe stopy.

Do mięśni grzbietowych zalicza się mięsień prostownik krótki palców i mięsień prostownik krótki palucha. Oba mięśnie powodują kolejno wyprost w stawach palców i palucha. Mają swój początek na kości piętowej, kończą przechodząc w rozcięgno grzbietowe palców II-V (mięsień prostownik krótki palców) oraz na paliczku bliższym palucha (mięsień prostownik krótki palucha).

Mięśnie części podeszwowej stopy dzielą się na mięśnie wyniosłości przyśrodkowej, bocznej i pośredniej.

Do grupy mięśni wyniosłości przyśrodkowej zalicza się mięsień odwodziciel palucha, mięsień zginacz krótki palucha oraz mięsień przywodziciel palucha. Pełnią funkcje analogiczne do nazwy.

Grupa wyniosłości bocznej obejmuje mięśnia odwodziciela palca małego, mięśnia zginacza palca małego i mięśnia przeciwwstawiacza palca małego.

Grupa wyniosłości pośredniej to natomiast mięsień zginacz krótki palców, mięsień czworoboczny podeszwy, mięśnie glistowate stopy, mięśnie międzykostne podeszwowe i mięśnie międzykostne grzbietowe stopy.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o., Kraków 2003.