Mięsień dwugłowy uda

Mięsień dwugłowy uda (łac. musculus biceps femoris) jest silny, długi i leży po stronie bocznej na tylnej powierzchni uda między guzem kulszowym, a kością strzałkową.

Mięsień dwugłowy uda – budowa

Mięsień dwugłowy uda posiada dwie głowy:

• długą – przebiega nad stawem biodrowym oraz stawem kolanowym;
• krótką – przebiega tylko nad stawem kolanowym.

Głowa długa rozpoczyna się krótkim, aczkolwiek silnym ścięgnem na powierzchni tylnej guza kulszowego, wspólnie z mięśniem półścięgnistym. Kierując się ku dołowi, stopniowo oddziela się od mięśni półbłoniastego i mięśnia półścięgnistego oraz ogranicza część dołu podkolanowego od strony bocznej. Dalej łączy się z głową krótką.

Głowa krótka mięśnia dwugłowego uda ustawiona jest w płaszczyźnie strzałkowej i rozpoczyna się włóknami mięśniowymi na środkowej trzeciej części wargi bocznej kresy chropawej i na przegrodzie międzymięśniowej bocznej uda. Włókna biegną ku dołowi i do tyłu, łącząc się ze ścięgnem głowy długiej.

Dolna, wspólna część biegnie do tyłu od nadkłykcia bocznego kości udowej i kończy się bardzo silnym, okrągłym ścięgnem na głowie strzałki. Ścięgno to otacza więzadło poboczne strzałkowe od tyłu i od strony bocznej.

Kaletki maziowe

Mięsień dwugłowy uda posiada aż 3 kaletki maziowe.

1. Pierwsza – górna. Leży między ścięgnami początkowymi mięśni grupy tylnej uda.
2. Druga – występuje rzadko. Leży między ścięgnem mięśnia dwugłowego uda, a głową boczną mięśnia brzuchatego łydki i mięśniem podeszwowym.
3. Trzecia – podścięgnowa dolna. Występuje prawie stale na głowie strzałki między ścięgnem mięśnia dwugłowego uda, a więzadłem pobocznym strzałkowym.

Ciekawostki

Warto wiedzieć, że głowa krótka może wcale nie występować, choć zdarza się to rzadko. Obie głowy mogą także być niezależne od siebie i przyczepiać się samodzielnymi ścięgnami do głowy strzałki.

Pod względem genetycznym obie głowy są zupełnie różne, na co wskazuje ich unerwienie. Głowa długa stanowi część mięśni zginaczy goleni, zaś głowa krótka pochodzi z mięśniówki pośladków.

Zobacz również: Mięśnie kulszowo-goleniowe.

Czynność mięśnia dwugłowego uda

W działaniu na staw biodrowy głowa długa jest prostownikiem uda, a przy ustalonym udzie unosi miednicę. Ponadto, przywodzi udo i słabo je obraca. Zależnie od położenia stawu, może nieco obracać udo zarówno do wewnątrz, jak i nieco silniej do zewnątrz.

W działaniu na staw kolanowy mięsień ten jest silnym zginaczem oraz supinatorem. Ze względu na to, że głowa krótka przyczepia się do kresy chropawej na tej samej wysokości co mięsień przywodziciel długi, pociąganie głowy krótkiej przenosi się na sąsiadujący mięsień. Dzięki takiemu połączeniu powstaje łańcuch mięśniowy, w którym głowa krótka obniża miednicę, natomiast głowa długa ją unosi.

Unerwienie

Głowa długa unerwiona jest przez nerw piszczelowy, stanowiący część przednią nerwu kulszowego. Z kolei głowę krótką unerwia nerw strzałkowy wspólny, będący tylną częścią nerwu kulszowego.

Unaczynienie

Unaczynienie pochodzi od tętnic:

• okalającej udo przyśrodkowej;
• przeszywających;
• podkolanowej.

Ćwiczenia

Ze względu na ważne funkcje, sprawność mięśnia dwugłowego uda powinna być utrzymywana na odpowiednim poziomie. Niżej opisano przykłady ćwiczeń wzmacniających i rozciągających.

• Ćwiczenie wzmacniające – pozycja wyjściowa: stanie na prostych nogach, stopy na szerokości bioder, a na wysokości kostek założona guma treningowa. Następnie należy wykonać wymach kończyny dolnej do tyłu i utrzymać pozycję 3 sekundy, po czym zmienić nogę. Ćwiczenie wzmacnia głównie mięśnie pośladkowe, jednak bardzo dobrze pracują przy nim także mięśnie dwugłowe uda.
• Ćwiczenie rozciągające – pozycja wyjściowa: stanie na prostych, złączonych nogach. Następnie należy wykonać skłon do palców stóp. Innym ćwiczeniem rozciągającym jest przyciąganie kolana do klatki piersiowej przy takiej samej pozycji wyjściowej.

Zobacz również: Stretching (rozciąganie) – wpływ na organizm.

Mięśnie dwugłowe uda dobrze pracują podczas biegania, uaktywniają się także przy zwykłych, spokojnych spacerach.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.