Mięsień biodrowo-lędźwiowy (łac. musculus iliopsoas) to nie pojedynczy mięsień, lecz kompleks składający się z mięśni takich jak:
- mięsień lędźwiowy większy (łac. musculus psoas major);
- mięsień lędźwiowy mniejszy (łac. musculus psoas minor)
- mięsień biodrowy (łac. musculus iliacus).
Mięsień biodrowo-lędźwiowy
Omawiana grupa mięśni należy do grupy przedniej mięśnie grzbietowych obręczy kończyny dolnej. Jak wspomniano wcześniej, warto scharakteryzować każdy mięsień z osobna.
Dodatkowo należy wspomnieć, że stale między mięśniem, a łukiem biodrowo-łonowym występuje kaletka biodrowo-łonowa, która czasami łączy się ze stawem biodrowym. Z kolei kaletka biodrowa podścięgnowa nie występuje stale, lecz bardzo często. Lokalizuje się ona wówczas między omawianym mięśniem, a krętarzem mniejszym kości udowej. Również ona często łączy się ze stawem biodrowym.
Mięsień lędźwiowy większy
Mięsień lędźwiowy większy (łac. musculus psoas major) to lekko okrągławy, podłużny mięsień wchodzący w skład tylnej ściany jamy brzusznej. Biegnie on z okolicy lędźwiowej do krętarza mniejszego. Rozpoczyna się on dwiema warstwami. Powierzchowna odchodzi od powierzchni bocznej trzonów XII kręgu piersiowego i I-IV kręgów lędźwiowych, a także sąsiednich krążków międzykręgowych. Z kolei warstwa głęboka odchodzi od wyrostków żebrowych wszystkich kręgów lędźwiowych. Między tymi warstwami znajduje się część splotu lędźwiowego. Przyczepy tego mięśnia można zatem przedstawić następująco:
- przyczep początkowy (pp) – trzony kręgów Th12, L1-L4 oraz sąsiadujące krążki międzykręgowe, a także wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych;
- przyczep końcowy (pk) – krętarz mniejszy kości udowej.
Mięsień lędźwiowy mniejszy
Mięsień lędźwiowy mniejszy (łac. musculus psoas minor) leży do przodu od poprzedniego (mięśnia lędźwiowego większego). To mięsień niestały, płaski i wydłużony. Rozpoczyna się na trzonach XII kręgu piersiowego i I kręgu lędźwiowego. Następnie jego włókna biegną ku dołowi i nieco bocznie, przechodząc w długie i płaskie ścięgno. Kończy się ono na powięzi biodrowej, łuku biodrowo-łonowym, który częściowo zresztą wytwarza oraz na wyniosłości biodrowo-łonowej.
Przyczepy mięśnia lędźwiowego mniejszego można zapisać następująco:
- przyczep początkowy (pp) – trzony kręgów Th12 i L1;
- przyczep końcowy (pk) – powięź biodrowa, łuk biodrowo-łonowy, wyniosłość biodrowo-łonowa.
Mięsień biodrowy
Mięsień biodrowy (łac. musculus iliacus) posiada trójkątny kształt i grubość około 2 cm. Leży w dole biodrowym, który wyściela. To właśnie w tym miejscu znajduje się jego przyczep początkowy. Otrzymuje on dodatkowe wzmacniające pasma od kolca biodrowego przedniego górnego i dolnego oraz od torebki stawu biodrowego. Mięsień ten biegnie dalej zbieżnie ku dołowi pod więzadłem pachwinowym przez rozstęp mięśni wspólnie z mięśniem lędźwiowym większym, z którym się zrasta. Następnie kieruje się do przodu od stawu biodrowego i kończy wspólnym ścięgnem.
Przyczepy mięśnia biodrowego prezentują się następująco:
- przyczep początkowy (pp) – dół biodrowy: grzebień biodrowy, oba kolce biodrowe przednie, kresa graniczna;
- przyczep końcowy (pk) – krętarz mniejszy kości udowej.
Mięsień biodrowo-lędźwiowy – czynność
Wszystkie mięśnie, czyli tak naprawdę mięsień biodrowo-lędźwiowy, silnie zginają udo w stawie biodrowym, a także biorą udział w rotacji zewnętrznej uda w tym samym stawie. Jest to mięsień, który jako zginacz ma najdłuższy zakres działania. Skurcz koncentryczny mięśnia biodrowo-lędźwiowego zazwyczaj przemieszcza kość udową. Jednak przy ustabilizowanej kończynie dolnej może przemieścić także tułów (zgięcie).
Zobacz również: Mięśnie zginacze kończyny dolnej.
Ze względu na swoje specyficzne płożenie może nie tylko wywoływać ruch w stawie biodrowym i stawach kręgosłupa (napięcie izotoniczne), ale także stabilizować pozycję ciała (napięcie izometryczne mięśnia). Będąc w prawidłowej kondycji, mięsień biodrowo-lędźwiowy utrzymuje prawidłową krzywiznę kręgosłupa (głównie lordozę lędźwiową).
Unerwienie
Omawiane mięśnie unerwione są gałęziami splotu lędźwiowego oraz nerwem udowym.
Unaczynienie
Z kolei unaczynienie mięśnia biodrowo-lędźwiowego pochodzi od następujących tętnic:
- tętnice lędźwiowe,
- tętnica biodrowo-lędźwiowa,
- tętnica okalająca biodro głęboka.
Zobacz również: Mięśnie kończyny dolnej – przyczepy i funkcje.
Rozluźnianie mięśnia biodorowo-lędźwiowego
Przykład rozluźniania mięśniowo-powięziowego mięśnia biodrowo-lędźwiowego (część lędźwiowa) możemy zobaczyć na poniższym filmie u jednego z pacjentów Centrum Fizjoterapeuty:
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.
