Kręgi lędźwiowe (łac. vertebrae lumbales) należą do końcowej części kręgosłupa. Ich lokalizacja znajduje się pomiędzy kręgami piersiowymi a kością krzyżową. Człowiek ma z reguły pięć kręgów lędźwiowych oznaczanych w skrócie literą L.
Kręgi lędźwiowe
Kręgi lędźwiowe posiadają charakterystyczną budowę, dzięki której można je bez problemu odróżnić od pozostałych kręgów budujących ludzki kręgosłup.
Budowa
Są masywne, nie posiadają powierzchni stawowych dla żeber. Ich trzony mają płaską powierzchnię dolną i górną, o nerkowatym kształcie. U nasady wyrostka żebrowego znajduje się wyrostek dodatkowy (processus accessorius).
Kręgi lędźwiowe posiadają 3 rodzaje wyrostków: stawowe, kolczyste oraz poprzeczne.
- Stawowe (górne i dolne) są ustawione pionowo. Na bocznej stronie wyrostka stawowego górnego znajduje się mały wyrostek suteczkowaty (processus mamillaris). Ich powierzchnie stawowe leżą niemal w płaszczyźnie strzałkowej. Górne są wklęsłe i skierowane do tyłu oraz przyśrodkowo, natomiast dolne są wypukłe i zwrócone do przodu oraz bocznie.
- Kolczyste mają kształt płytek leżących w płaszczyźnie pośrodkowej. Odchodzą od łuku prosto ku tyłowi, niekiedy bywają nieco zgięte ku dołowi, przy czym ich końce są zazwyczaj zgrubiałe.
- Poprzeczne odchodzą od podstawy łuku i od trzonu kręgu. Zbudowane są głównie ze szczątkowych żeber lędźwiowych, w znacznie mniejszym stopniu z właściwych wyrostków poprzecznych. Oddzielenie się wyrostka poprzecznego widać zwykle na pierwszym kręgu. Nazywa się go wyrostkiem żebrowym, ponieważ jest on właściwie żebrem szczątkowym.
Łuki kręgowe stanowią mocną, zwężoną u nasady, a poszerzające się w tyle strukturę. Otwory kręgowe kręgów lędźwiowych są zazwyczaj trójkątne, niekiedy mogą jednak przybrać owalny kształt.
Ruchomość
Odcinek lędźwiowy kręgosłupa posiada specyficzny przedział ruchomości w zależności od wieku badanej osoby. Najpopularniejszym testem sprawdzającym jego ruchomość jest test Schobera. Na poniższym filmie Kamil z naszego Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak wygląda jego przebieg:
Największy zakres ruchomości ma odcinek szyjny, następnie lędźwiowy, a na końcu piersiowy. Zwiększone możliwości w poszczególnych kierunkach ruchów występują w tak zwanych punktach kluczowych kręgosłupa. Przykładowo, połączenie piersiowo-lędźwiowe umożliwia ruchy zginania, prostowania, zgięcia bocznego i rotacji, a połączenie lędźwiowo-krzyżowe ruchy zginania, przeprostu i zgięcia bocznego.
Najczęstsze schorzenia
Kręgosłup pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Między innymi stabilizuje całe ciało i odpowiada za utrzymanie pionowej, wyprostowanej postawy. Kręgi lędźwiowe w dużej mierze poddaje się znacznym obciążeniom. Między innymi z tego względu posiadają masywniejszą budowę od innych kręgów. Fakt, że przyjmują na siebie część ciężaru ciała i amortyzują wstrząsy sprawia, że równie często dochodzi do ich uszkodzeń.
Do najpopularniejszych chorób kręgosłupa (w tym najczęściej w odcinku lędźwiowym) należą:
- choroba zwyrodnieniowa – cechuje się dolegliwościami bólowymi o przewlekłym charakterze, a przyczyną jest zwykle przeciążenie kręgosłupa;
- uszkodzenie krążka międzykręgowego – stanowi powikłanie choroby zwyrodnieniowej. Poziomem najczęstszych uszkodzeń są segmenty L5-S1 i L4-L5, powodują one objawy korzeniowe;
- zwężenie otworu międzykręgowego – przyczynę stanowi najczęściej obniżenie wysokości przestrzeni międzykręgowej w następstwie zmian zwyrodnieniowych lub uszkodzenia. Może być również wynikiem obrzęku okolicznych tkanek miękkich.
Zobacz również: Ból w dole pleców – rehabilitacja.
Warto wspomnieć również o zespole uszkodzenia korzenia, który różni się w zależności od kręgu, którego dotyczy. W przypadku korzenia L5 ból promieniuje wzdłuż niego, dodatkowo występuje niedowład przy grzbietowym prostowaniu palucha i stopy. Zespół uszkodzenia dwóch korzeni L5 poza wymienionymi objawami cechuje się bólem korzeniowym i odruchowym zgięciem kolana po stronie zmienionej chorobowo podczas przyginania głowy do klatki piersiowej. Uszkodzenie korzenia L4 powoduje ból nasilający się przy zginaniu podudzia. Poza tym stwierdza się osłabienie siły mięśnia piszczelowego przedniego i opadanie stopy.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.
