Homocysteina jest aminokwasem siarkowym niezbędnym między innymi do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. W przeciwieństwie do cysteiny organizm nie wbudowuje jej do własnych białek. Dodatkowo nie istnieją naturalne źródła homocysteiny.
Synteza homocysteiny
Omawiany aminokwas powstaje wskutek demetylacji metioniny (egzogennego aminokwasu), będącej donorem grup metylowych. W osoczu homocysteina występuje w 2 formach:
- związanej z albuminami – około 80% całej puli;
- wolnej.
Dalsze przemiany tego aminokwasu zależą od indywidualnych potrzeb organizmu i przebiegają w kierunku odtworzenia metioniny (reakcje remetylacji) bądź też w kierunku syntezy homocysteiny. Pierwszy szlak metaboliczny zachodzi w obecności syntazy metioninowej i witaminy B12 jako koenzymu oraz metylotetrahydrofolianu jako kosubstratu. Remetylacja homocysteiny wymaga z kolei obecności reduktazy metylenotetrahydrofolianowej (MTHFR) i właściwej podaży kwasu foliowego. Innymi słowy, aby synteza i metabolizm homocysteiny mogły prawidłowo przebiegać niezbędna jest obecność witamin z grupy B.
Zobacz również: Tyrozyna.
Źródła homocysteiny
Jak wspomniano we wstępie, nie ma produktów spożywczych, które zawierałyby homocysteinę. Jedynym jej źródłem jest białko zwierzęce zawierające metioninę – metionina jest bowiem przemieniana w organizmie w homocysteinę w szlakach opisanych wyżej.
Homocysteina w organizmie człowieka
Ustalono zakres normy dla tego aminokwasu. Przyjmuje się, że wartości prawidłowe mieszczą się w zakresie 5-15 umol/l. Stężenie homocysteiny w organizmie zależy między innymi od wieku i płci. Większe ilości odnotowuje się u mężczyzn oraz osób starszych. Wśród czynników powodujących wzrost homocysteiny w organizmie znajdują się między innymi:
- genetyczne – homocystynuria, heterozygota CBS;
- fizjologiczne – wiek, płeć męska, okres pomenopauzalny, wzrost masy mięśniowej;
- związane ze stylem życia – nikotynizm, nadużywanie kofeiny;
- patologiczne – niedobór kwasu foliowego i witaminy B12, niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, cukrzyca w późnym okresie;
- leki – metotreksat, tlenek azotu, niacyna, teofilina, cholestyramina, androgeny, diuretyki, fibraty.
Z kolei do czynników zmniejszających ilość homocysteiny w organizmie zaliczamy między innymi:
- genetyczne – zespół Downa;
- fizjologiczne – ciąża;
- związane ze stylem życia – suplementacja witaminami z grupy B;
- patologiczne – nadczynność tarczycy, cukrzyca we wczesnym okresie;
- leki – analogi adenozyny, betaine, kreatyna.
Zaburzenia stężenia homocysteiny w organizmie wiąże się z licznymi – mniej lub bardziej poważnymi – konsekwencjami.
Zobacz również: Glutamina.
Za co odpowiada homocysteina?
Rola tego aminokwasu w organizmie człowieka została bardzo dobrze poznana. Wprawdzie nie wchodzi on w skład białek strukturalnych, lecz jest bardzo ważnym metabolitem wewnątrzkomórkowego cyklu przemian metioniny. W przebiegu różnych procesów dostarcza bowiem grup jednowęglowych (metylowych, metylenowych itd.) dla podstawowych procesów komórkowych. Bez nich niemożliwe byłoby ich zajście.
Hiperhomocysteinemia
Mianem hiperhomocysteinemii określa się wzrost stężenia tego aminokwasu we krwi powyżej 15 umol/l. Wyróżniamy łagodną, umiarkowaną i ciężką postać choroby. Na podstawie licznych badań udowodniono związek między podwyższonym poziomem homocysteiny a różnymi chorobami, w tym:
- sercowo-naczyniowymi – związek wpływa na komórki śródbłonka naczyń krwionośnych, ogranicza wzrost i odbudowę uszkodzonych ścian naczyń, zwiększa ryzyko zmian miażdżycowych i nadciśnienia tętniczego, generuje stres oksydacyjny przyczyniający się do wystąpienia wielu poważnych chorób;
- nasilaniem procesów zapalnych;
- neurodegeneracyjnymi – depresją, schizofrenią i tymi, których występowanie wzrasta wraz z wiekiem (choroba Alzheimera, otępienie starcze, demencja, choroba Parkinsona);
- układu płciowego i reprodukcji – bezpłodnością, niedokrwieniem łożyska, poronieniami, przedwczesnym odklejeniem się łożyska, zahamowaniem rozwoju płodu;
- nowotworowymi.
Z pewnością nadmiar homocysteiny jest zjawiskiem wysoce niekorzystnym. W przypadku podejrzenia hiperhomocysteinemii wykonuje się test doustnego obciążenia metioniną.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gąsiorowska D., Korzeniowska K., Jabłecka A., Homocysteina, Farmacja Współczesna, 1/2008.
- Wichlińska-Lipka M., Nyka W., Rola homocysteiny w patogenezie chorób układu nerwowego, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2008.
- Winczewska-Wiktor A., Malendowicz-Major B., Steinborn B., Rola homocysteiny w fizjologicznym rozwoju i patofizjologii zaburzeń układu nerwowego u dzieci, Neurologia Dziecięca, 21/2012.
- Klimek A., Adamkiewicz B., Homocysteina jako czynnik ryzyka uszkodzenia naczyń, Aktualności Neurologiczne, 5/2005.
