Torbiel (inaczej: cysta, łac. cystis) stanowi przestrzeń zlokalizowaną w obrębie tkanek, wypełnioną treścią płynną bądź półpłynną. W medycynie wyróżnia się torbiele prawdziwe (ich ściany pokrywa nabłonek) oraz torbiele rzekome (są otoczone tkanką łączną lub zapalną ziarniną). Są to zazwyczaj zmiany łagodne, niewymagające chirurgicznego usuwania. Decyzję o zabiegu może podjąć lekarz w określonych przypadkach.
Co to jest torbiel?
Zgodnie z definicją torbiel stanowi jednokomorową lub wielokomorową jamę patologiczną występującą w obrębie tkanki kostnej, lub tkanek miękkich, wypełnioną treścią o różnej spoistości (półpłynnej, płynnej lub rzadziej gazowej). Nie jest przy tym konsekwencją kumulacji wysięku ropnego. Torbiele mogą tworzyć się w dowolnym miejscu w ciele. Bardzo często obserwuje się jednak torbiele okołozębowe, torbiele kości czy torbiele jajników u kobiet, a także torbiele narządów wewnętrznych.
Najpopularniejsze rodzaje torbieli to:
- torbiele prawdziwe (inaczej: torbiele proste) – są otoczone nabłonkiem powstałym w konsekwencji utworzenia się cysty;
- torbiele rzekome – nie otacza je nabłonek, lecz inny rodzaj tkanki;
- torbiele krwotoczne – przykładem są choćby krwotoczne torbiele na jajniku, tworzące się podczas owulacji;
- torbiele włosowe – choroba zapalna, której kluczową manifestacją jest pęcherz powstający wskutek powiększenia się i zakażenia mieszków włosowych w okolicy krzyżowo-guzicznej, czyli w dolnej części pleców;
- torbiel Bakera – umiejscowiona w dole podkolanowym.
Torbiele zębopochodne definiuje się jako otorbione, wyścielone nabłonkiem struktury wzrastające z nabłonka zębopochodnego. Skupiska komórek nabłonkowych pozostałych z okresu rozwojowego występują w kościach szczęk znacznie częściej niż w innych elementach szkieletu. To właśnie z tego względu częściej dochodzi w nich do tworzenia się torbieli.
Zobacz również: Torbiel zęba.
Jak powstaje torbiel?
Przyczyny tworzenia się torbieli w wielu przypadkach bardzo ciężko określić, ponieważ sprzyja im szereg czynników. Są to m.in. predyspozycje genetyczne, przebyte urazy mechaniczne, choroby pasożytnicze, przeciążenia oraz infekcje. Spore znaczenie w tworzeniu się torbieli mają również zaburzenia w obrębie gospodarki hormonalnej. Przykładowo, w przypadku torbieli piersi istotne są zmiany poziomów:
Torbiele wrodzone mogą rozwijać się w rezultacie predyspozycji genetycznych, uwarunkowań anatomicznych i fizjologicznych oraz patologii rozwojowych.
Torbiel – objawy
Obraz kliniczny torbieli zależy głównie od jej lokalizacji, wielkości i charakteru. W wielu przypadkach torbiele diagnozowane są przypadkowo (np. podczas diagnostyki zupełnie innych problemów zdrowotnych wymagających wykonania badań obrazowych), ponieważ często nie dają one bowiem żadnych objawów. Jeśli jednak osiągną takie rozmiary, że zaczynają uciskać na okoliczne tkanki lub struktury nerwowe, z pewnością zostaną zauważone przez pacjenta. Dość charakterystyczną dolegliwością jest wspomniana wcześniej torbiel Bakera, generująca dyskomfort i ból w tylnej części stawu podkolanowego, a konkretnie w dole podkolanowym. Ogranicza ona ruchomość tego stawu i może prowadzić do opuchlizny.
Z kolei torbiel mózgu objawia się najczęściej nudnościami, zawrotami głowy i bólami głowy oraz zmianami w zachowaniu. Natomiast torbiel jajnika może przyczyniać się do niepłodności i zaburzeń cyklu miesiączkowego. Daje też dolegliwości bólowe podbrzusza i zwiększa ryzyko nietrzymania moczu. Torbiele zlokalizowane w obrębie narządów wewnętrznych upośledzają ich czynność w mniejszym lub większym stopniu.
Jak zdiagnozować torbiel?
Torbiele można z łatwością zdiagnozować na podstawie badań obrazowych, takich jak RTG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Są również widoczne na obrazie ultrasonograficznym (USG). Po rozpoznaniu torbieli zazwyczaj pozostawia się ją do obserwacji lub wdraża leczenie zachowawcze. Jeżeli jednak w ewnętrzu lekarz zaobserwuje większe fragmenty tkanek lub jej ściana jest grubsza niż 1-2 mm, wykonuje się rutynowo biopsję, ponieważ może to być zmiana na tle nowotworowym.
Torbiel – leczenie
Leczenie torbieli może przebiegać na kilka sposobów, zawsze dobierane są one indywidualnie do pacjenta. Najczęściej zmiany te nie wymagają leczenia chirurgicznego. Pozostawia się je do obserwacji, ewentualnie stosuje farmakoterapię, podczas której powinny zmniejszać swoją objętość i ulegać wchłanianiu. Torbiele można też wyłuszczyć chirurgicznie, spuszczając z ich wnętrza zawartość oraz pozbywając się otaczającego je nabłonka.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Ratajczak M., Sowa W., Walter A., Molekularne podstawy powstawania zębopochodnej torbieli zapalnej – przegląd piśmiennictwa, Dental and Medical Problems, 4/2010.
- Gutkowski K., Hartleb M., Zmiany torbielowate wątroby – diagnostyka i leczenie, Przegląd Gastroenterologiczny, 2/2007.
