Płyn owodniowy (inaczej: wody płodowe) stanowi naturalne środowisko dla rozwijającego się płodu. Stanowi przejrzystą, lekko żółtą ciecz wypełniającą worek owodniowy. W 99% składa się z wody, pozostałą część stanowią związki organiczne i sole mineralne.
Płyn owodniowy – charakterystyka
Płyn owodniowy potocznie nazywany jest wodami płodowymi. Przedostaje się on do krążenia matki przez zatoki żylne mięśnia macicy, na granicy oddzielania się łożyska oraz przez rozerwane podczas porodu sploty żylne szyjki macicy. Warunkiem niezbędnym jest gradient ciśnienia wtłaczający płyn owodniowy do żył matczynych, który powstaje podczas skurczów macicy czy to w fazie porodu, czy też zwijania się macicy po jego zakończeniu. Głównym składnikiem (99%) płynu owodniowego jest woda, pozostały 1% przypada na elementy komórkowe płodu i owodni, białka, tłuszcze, hormony czy aktywne enzymy.
Objętość płynu owodniowego w 9. tygodniu ciąży wynosi 5-10 ml i wzrasta do 34. tygodnia ciąży (gdzie wynosi około 800 ml). Następnie objętość spada do 600 ml w 40. tygodniu ciąży. Niestety może się zdarzyć, że jego ilość jest nieprawidłowa. Wówczas mamy do czynienia z wielowodziem (zwiększenie objętości płynu owodniowego powyżej 2 l) oraz małowodziem (spadek objętości płynu owodniowego poniżej 100 ml).
Płyn owodniowy – funkcje
Płyn owodniowy spełnia wiele istotnych funkcji:
- utrzymuje stałą temperaturę płodu, wynoszącą około 37 stopni C;
- wycisza dźwięki dobiegające do płodu z zewnątrz;
- wspomaga rozwój układów wewnętrznych dziecka, zwłaszcza układu oddechowego i układu pokarmowego;
- działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie;
- ochrania płód i amortyzuje nadmierne wstrząsy;
- wspomaga rozwój mięśni płodu poprzez umożliwianie jego ruchów.
Przede wszystkim jednak dostarcza do płodu cenne składniki odżywcze, dzięki którym dziecko może sprawnie i szybko się rozwijać. Pęknięcie błon płodowych i odpłynięcie płynu owodniowego jest sygnałem wskazującym na rozpoczęcie porodu.
Indeks AFI
Za pomocą indeksu AFI można określić ilość wód płodowych, a więc dobrostan dziecka. Badanie wykonuje się z użyciem USG, jest więc całkowicie bezpieczne zarówno dla płodu, jak i dla kobiety ciężarnej. Indeks AFI o wartości 5-6 określa małowodzie, którego przyczynami mogą być:
- wrodzone wady układu moczowego u płodu;
- zaburzenia przepływu maciczno-łożyskowego;
- odwodnienie ciężarnej;
- hipoplazja płuc;
- ciąża mnoga;
- niewydolność łożyska;
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego.
Zaś indeks AFI powyżej 20-24 wskazuje na wielowodzie, które może wynikać z:
- wad wrodzonych ośrodkowego układu nerwowego;
- toksoplazmozy;
- cukrzycy ciężarnej;
- obrzęku płodu.
Oba stany są poważnym zagrożeniem dla płodu. Małowodzie może doprowadzić do deformacji płodu, zaburzeń czynności serca płodu lub nawet wewnątrzmacicznego obumarcia, natomiast wielowodzie może doprowadzić do przedwczesnego porodu, niedotlenienia wewnątrzmacicznego lub osłabienia akcji porodowej. Oba przypadki powinny być prowadzone pod okiem doświadczonego ginekologa.
Przedwczesne pęknięcie błon płodowych
O przedwczesnym pęknięciu błon płodowych mówi się wówczas, gdy ma ono miejsce przed 37. tygodniem ciąży. Problem dotyczy do 3% kobiet ciężarnych i może mieć poważne konsekwencje dla płodu. Przedwczesne odpłynięcie wód płodowych wskutek pęknięcia błon płodowych może nastąpić z przyczyn jatrogennych, jak również być konsekwencją procedur wykonywanych u ciężarnych lub nadmiernej, intensywnej aktywności fizycznej. Jako że jest to początek akcji porodowej, dziecko rodzi się przedwcześnie (jest wcześniakiem). To z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia u niego posocznicy, hipoplazji płucnej, krwawienia dokomorowego czy martwiczego zapalenia jelit.
Jako że błony płodowe tworzą sterylny zbiornik, po odpłynięciu płynu owodniowego najistotniejszym zagrożeniem staje się zakażenie wewnątrzowodniowe. Ryzyko rośnie wraz z czasem, który upływa od momentu przerwania ciągłości błon płodowych. Jeśli do pęknięcia błon płodowych dojdzie, gdy kobieta znajduje się w domu, powinna ona jak najszybciej udać się do szpitala.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Knapik D., Świtała J., Olejek A., Pęknięcie błon płodowych przed 34 tygodniem ciąży jako problem medyczny, Ginekologia Polska, 87/2016.
- Partyka A., Wartość metod oceny dobrostanu płodu w ciąży po wyznaczonym terminie porodu, Gdańsk 2014.
- Czempiński P., Krajewski P., Zgony okołoporodowe związane z zatorowością płynem owodniowym, Arch. Med. Sąd. Krym., LVIII/2008.
