Hiperglikemia

Hiperglikemia to stan określający zwiększenie stężenia glukozy we krwi powyżej normy fizjologicznej. Definiuje się ją jako wartości stężenia glukozy przekraczające 140 mg/dl, a stale utrzymujące się stężenia powyżej 140-180 mg/dl są wskazaniem do rozpoczęcia leczenia.

Przyczyny hiperglikemii

Do hormonów, które zwiększają produkcję glukozy, a tym samym zwiększają jej stężenie we krwi należą:

• glukagon;
• adrenalina;
• noradrenalina;
• hormon wzrostu;
• hormony tarczycy;
• glikokortykosteroidy.

Najsilniej działają glukagon i adrenalina. Hiperglikemia może więc nastąpić wskutek przyjmowania terapii hormonalnej bądź zaburzeń układu endokrynnego. Hiperglikemia u osób z cukrzycą występuje wskutek przyjęcia zbyt małej dawki insuliny, pominięcia dawki lub błędów dietetycznych – nieprawidłowe wyliczenie posiłku.

Hiperglikemia – rozpoznanie

Prawidłowe stężenie glukozy we krwi na czczo wynosi 70-99 mg/dl. To nigdy nie jest wartość stała, nawet u ludzi zdrowych. Stężenie glukozy waha się i zależy od wielu czynników, głównie od spożycia posiłku i stanów emocjonalnych. Nie ma jasno określonych wartości, które zawsze wskażą na hiperglikemię. Zwłaszcza u diabetyków, u których hiperglikemię określa się przy wzroście stężenia glukozy powyżej 140, 150, 160, 180 a niekiedy dopiero 200 mg/dl. Hiperglikemię u dzieci i osób starszych diagnozuje się przy wzroście stężenia glukozy powyżej 180 mg/dl, zaś wartości już powyżej 126 mg/dl są groźne u kobiet w ciąży. Do dolegliwości należy więc zawsze podejść indywidualnie. Stale podwyższony poziom glukozy na czczo wskazuje na cukrzycę.

Hiperglikemia – jak się objawia?

Do głównych objawów wskazujących na hiperglikemię zaliczamy:

• wzmożone pragnienie;
• nadmierna senność i zmęczenie;
• bóle głowy i bóle brzucha;
• suchość w jamie ustnej;
• nudności;
• problemy ze wzrokiem;
• problemy z koncentracją;
• wzrost częstości oddawania moczu.

W warunkach normalnego żywienia glukoza stanowi jedyny substrat energetyczny dla komórek nerwowych. Podwyższenie stężenia glukozy we krwi (zwłaszcza długotrwałe i znaczne) może prowadzić do tak zwanej śpiączki hiperosmolarnej.

Hiperglikemia dodatkowo osłabia mechanizmy odpornościowe organizmu. Zwiększa się ryzyko rozwoju infekcji, znacznie łatwiej o zakażenia bakteryjne czy grzybicze, a rany gorzej się goją. Takie osłabienie odporności powoduje wzrost stresu, zaburzenia endokrynologiczne i konieczność przyjmowania leków. Błędne koło się zamyka. Dlatego leczenie patologicznej hiperglikemii musi być podjęte stosunkowo szybko, aby wyrównać wszelkie skoki.

Czy hiperglikemia zawsze wskazuje na cukrzycę?

Jak wspomniano, skok poziomu glukozy we krwi nie zawsze wskazuje na cukrzycę – często są to zaburzenia hormonalne, przyjmowanie niektórych leków (beta-blokery, epinefryna, kortykosteroidy, środki moczopędne), nadmiernego stresu w życiu i infekcje czy stany zapalne trzustki.

Hiperglikemia – leczenie

Chorym na cukrzycę lub z hiperglikemią należy zapewnić odpowiednio dostosowaną dietę o stałej zawartości węglowodanów oraz wykonywać kontrolne pomiary stężeń glukozy przed posiłkiem i przed snem. Typowo w przypadku ostrego schorzenia należy odstawić dotychczas stosowane leczenie doustne, z wyjątkiem sytuacji, gdy planowana jest krótka hospitalizacja. Leczenie doustne może być ponownie włączone w momencie, gdy zbliża się wypis chorego ze szpitala lub jego przeniesienie na inny oddział.

Insulina skutecznie redukuje stężenia glukozy, a jej dawkowanie można modyfikować zgodnie z poziomami glikemii i spożywanymi pokarmami. Leczenie insuliną w szpitalu nie zawsze oznacza dla pacjenta konieczności kontynuowania tej terapii w warunkach ambulatoryjnych – taką decyzję zawsze podejmuje lekarz po zapoznaniu się z historią chorobową pacjenta.

Zobacz również: Diabetolog.

Hiperglikemia w ciąży

U kobiet w ciąży wyraźnie zwiększa się stężenie hormonów o działaniu antagonistycznym wobec insuliny – laktogen łożyskowy, progesteron, estrogeny, prolaktyna. W dużej mierze wynika to z hormonalnej czynności łożyska. Skutkiem takiego zjawiska często jest cukrzyca ciężarnych, hiperglikemia oraz zwiększone zapotrzebowanie na insulinę. Jeśli kobieta miała cukrzycę przed zajściem w ciążę, zwiększa się ryzyko jej powikłań i chwiejność.

W odróżnieniu od insuliny, glukoza przenika przez barierę łożyskową. Hiperglikemia u matki powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi płodu, pobudzenie i przerost płodowych wysp Langerhansa oraz nadprodukcję insuliny, która działa anabolicznie, przyspieszając wzrastanie płodu. Może nastąpić makrosomia, czyli masa urodzeniowa dziecka powyżej 4 kg.

Bardzo ważne jest leczenie i profilaktyka hiperglikemii w przypadku kobiet ciężarnych i planujących ciążę. Możliwości profilaktyki są bardzo ograniczone. Należy dążyć do normalizacji ciśnienia tętniczego i masy ciała przed ciążą, a w razie obciążenia rodzinnego cukrzycą nie odwlekać decyzji o zajściu w ciążę. Wyrównanie cukrzycy powinno być idealne już w pierwszych w tygodniach ciąży, ponieważ wtedy ryzyko rozwoju wad płodu jest największe. Jeśli nie prowadzono intensywnej insulinoterapii, należy ją rozpocząć i kontynuować przez całą ciążę. Jeśli mimo to nie uzyska się wyrównania cukrzycy, konieczne jest zastosowanie osobistej pompy insulinowej.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
2. Magaji V., Johnston J., Hiperglikemia i cukrzyca u hospitalizowanych chorych – postępowanie, Diabetologia po Dyplomie, 1/2011.
3. Zozulińska-Ziółkiewicz D., Wierusz-Wysocka B., Leczenie ostrych stanów hiperglikemicznych – aktualne spojrzenie na stary problem, Diabetologia Kliniczna, 3/2013.
4. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.