Adrenalina to jednocześnie hormon i neuroprzekaźnik (neurotransmitter) wydzielany przez rdzeń nadnerczy i zakończenia włókien współczulnych. Należy do katecholamin.

 

Synteza

Adrenalina powstaje w cyklu przemian z aminokwasu fenyloalaniny poprzez tyrozynę, DOPA, dopaminę i noradrenalinę. W warunkach przeciętnych życia organizmu znajduje się jej w osoczu krwi około 0,5 nmol/L osocza. Hormon ten jest syntezowany i następnie magazynowany w pęcherzykach komórek rdzenia nadnerczy, gdzie pozostaje związana adenozynotrifosforanami i chromograniną A (białko). Po zsyntetyzowaniu trafia ona do krwiobiegu lub jest magazynowana w komórkach rdzenia nadnerczy bądź pęcherzykach wydzielniczych zakończeń nerwowych. Jej stężenie w osoczu, według dostępnych danych, plasuje się poniżej 1 nmola/l, może jednak znacząco wzrastać w przebiegu różnych stanów chorobowych, jak również podczas stresu.

Wydzielanie

Adrenalina wydzielana jest głównie przez rdzeń nadnerczy. Stanowi aż 80% puli wydzielanych przez niego hormonów, pozostałe 20% przypada noradrenalinie. W trakcie pobudzenia komórki pęcherzykowe (stykając się od wewnątrz z błoną komórkową) pękają. W efekcie tego ich treść zostaje uwolniona na zewnątrz na zasadzie mechanizmu egzocytozy. Z kolei puste pęcherzyki zamykają się i odsuwają od błony komórkowej, po czym następuje ich ponowne wypełnienie adrenaliną.

Wydzielanie adrenaliny wzmaga znaczny wysiłek fizyczny, silne emocje, stres, utrata krwi czy oziębienie organizmu. Można zatem powiedzieć, że jednym z czynników powodujących uwalnianie hormonu jest zagrożenie życia. Do innych czynników wyzwalających wydzielanie adrenaliny zalicza się:

Sklep Spirulina
  • zmniejszenie prężności tlenu we krwi tętniczej;
  • zmniejszenie stężenia glukozy we krwi;
  • obniżenie ciśnienia tętniczego.

Funkcje

Adrenalina wydzielona do krwi przez rdzeń nadnerczy powoduje:

  • rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych oraz zwężenie naczyń krwionośnych w skórze, w błonach śluzowych i narządach jamy brzusznej;
  • przyspieszenie częstości skurczów serca, zwiększenie pojemności wyrzutowej serca i podwyższenie skurczowego ciśnienia tętniczego krwi;
  • rozkurcz mięśni gładkich w ścianach przewodu pokarmowego, oskrzeli i pęcherza moczowego (działając na receptory beta-adrenergiczne);
  • zwiększenie stężenia glukozy we krwi;
  • przyspieszenie rozpadu triacylogliceroli w tkance tłuszczowej i przechodzenie do krwi wolnych kwasów tłuszczowych;
  • pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego – zwłaszcza ośrodków w podwzgórzu.

Uczestniczy zatem w mechanizmie stresu, gdzie pełni niezwykle ważną rolę. Umożliwia bowiem natychmiastową reakcję organizmu na zmienione warunki, dzięki czemu pozwala na dostosowanie odpowiedniej reakcji i przeżycie. To właśnie adrenalina w sytuacjach niebezpiecznych powoduje rozszerzenie źrenic, przyspieszenie bicia serca, zmniejszenie wydzielania śliny i rozszerzenie oskrzeli.

Zobacz również: Fizjologia stresu.

Zastosowanie adrenaliny

Adrenalina jest agonistą receptorów α i β i właśnie efekty wynikające z połączenia adrenaliny z wymienionymi receptorami w układzie krążenia i układzie oddechowym powodują, że jest uznana za lek pierwszego rzutu w leczeniu zarówno wstrząsu anafilaktycznego, jak i anafilaktoidalnego.

Jest zatem bardzo często stosowana w stanach zagrożenia życia, np. po ukąszeniach owadów czy w razie wstrząsu wywołanego pokarmem czy lekami. Podaje się ją domięśniowo zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Średnio już po około 8 minutach widać jej działanie. Można ją podawać także dożylnie i podskórnie, jednak czas jej aktywacji jest wówczas dłuższy.

Przed podaniem adrenaliny należy zapoznać się z przeciwwskazaniami. Należą do nich:

Jednakże w stanach zagrożenia życia często jest ona lekiem pierwszego wyboru. Często nie ma czasu zapoznać się z pacjentem i określić czy nie występują u niego powyższe stany czy schorzenia. Wówczas adrenalina jest podawana mimo wszystko.

Bibliografia

  1. Lisowska B., Olszewska M., Adrenalina w ampułko-strzykawkach jako lek pierwszego rzutu w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego, Farmacja Współczesna, 2/2009.
  2. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
  3. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
  4. Gołaszewska A., Znaczenie adrenaliny w mechanizmie aktywacji ludzkich płytek krwi, Acta Haematologica Polonica, 2/2019.
Polecane produkty:
Spirulina Febico - naturalne witaminy i minerały najwyższej jakości
Naturalna alga, która dostarcza witaminy i minerały o wysokiej jakości i biodostępności. Zwiększa odporność, wpływa na regulację metabolizmu, dodaje energii oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Zawarta w niej biotyna poprawia stan włosów, paznokci i skóry ..Zobacz więcej...
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ...Zobacz więcej...
Rehabilitacja Wrocław