Egzocytoza to proces uwalniania metabolitów, produktów ubocznych metabolizmu i wszelkich wydzielin powstających w komórce do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Stanowi przeciwieństwo endocytozy. Zarówno egzocytoza, jak i endocytoza zachodzą wyłącznie w komórkach eukariotycznych.
Egzocytoza – czym jest?
Egzocytoza to cała sekwencja zjawisk, które można przedstawić następująco:
- synteza i tworzenie określonej substancji według dokładnie przebiegającego szlaku metabolicznego;
- przemieszczanie substancji przez cytoplazmę;
- umocowanie do błony plazmatycznej, gdzie zachodzi fuzja i zawartość komórki jest uwalniana;
- odzyskanie błony, która jest kierowana do lizosomów lub ponownie użyta.
Mechanizm procesu
Proces, dzięki któremu błony komórkowe i pęcherzykowe ulegają fuzji, jest podobny w różnych typach komórek, od neuronów po komórki endokrynne. W egzocytozie uczestniczą dwie rodziny białek:
- Rab – które pomagają umieścić pęcherzyk w błonie.
- SNARE – które ułatwiają dyfuzję błon.
W regulowanej egzocytozie proces zazwyczaj rozpoczyna się wzrostem wewnątrzkomórkowego poziomu jonów wapniowych, który działa jak sygnał. Jony wapnia wchodzi w interakcję z białkiem wrażliwym na wapń, które inicjuje zatrzymywanie pęcherzyka i jego fuzję z błoną. Kiedy połączone obszary błon otwierają się, zawartość pęcherzyka dyfunduje do płynu zewnątrzkomórkowego, a błona pęcherzyka zostaje w komórce, stając się fragmentem jej błony. Egzocytoza, podobnie jak endocytoza wymaga energii z ATP.
Znaczenie dla organizmów
W niektórych komórkach egzocytoza zachodzi bez przerwy, stając się procesem konstytutywnym. Przykładowo komórki kubkowe w jelicie ciągle wydzielają śluz przez egzocytozę, a fibroblasty tkanki łącznej uwalniają kolagen. W innych typach komórek egzocytoza zachodzi okresowo i jest inicjowana sygnałem. W wielu komórkach endokrynnych hormony są przechowywane w pęcherzykach wydzielniczych w cytoplazmie i uwalniane w odpowiedzi na sygnał spoza komórki.
Komórki używają również egzocytozy w celu wbudowania białek w błonę komórkową. Komórki wykorzystują także egzocytozę do eksportowania dużych cząsteczek lipofobowych, takich jak białka syntetyzowane w komórce, oraz do pozbywania się resztek po trawieniu wewnątrzkomórkowym pozostawionych w lizosomach.
Różnica między egzocytozą i endocytozą
Endocytoza, drugi ze sposobów, za pomocą którego duże cząsteczki lub cząstki dostają się do komórek, różni się od fagocytozy dwiema ważnymi cechami. Po pierwsze, w endocytozie powierzchnia błony raczej wpukla się, niż ulega wypychaniu. Po drugie, pęcherzyki formowane w trakcie endocytozy są zdecydowanie mniejsze.
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Kłopocka W., Rola cytoszkieletu w endocytozie w komórkach tkankowych i pinocytozie u ameb, Kosmos, 1/1996.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella - naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu ... Zobacz więcej... |
