Egzocytoza to proces uwalniania metabolitów, produktów ubocznych metabolizmu i wszelkich wydzielin powstających w komórce do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Stanowi przeciwieństwo endocytozy. Zarówno egzocytoza, jak i endocytoza zachodzą wyłącznie w komórkach eukariotycznych.
Egzocytoza – czym jest?
Egzocytoza to cała sekwencja zjawisk, które można przedstawić następująco:
- synteza i tworzenie określonej substancji według dokładnie przebiegającego szlaku metabolicznego;
- przemieszczanie substancji przez cytoplazmę;
- umocowanie do błony plazmatycznej, gdzie zachodzi fuzja i zawartość komórki jest uwalniana;
- odzyskanie błony, która jest kierowana do lizosomów lub ponownie użyta.
Mechanizm procesu
Proces, dzięki któremu błony komórkowe i pęcherzykowe ulegają fuzji, jest podobny w różnych typach komórek, od neuronów po komórki endokrynne. W egzocytozie uczestniczą dwie rodziny białek:
- Rab – które pomagają umieścić pęcherzyk w błonie.
- SNARE – które ułatwiają dyfuzję błon.
W regulowanej egzocytozie proces zazwyczaj rozpoczyna się wzrostem wewnątrzkomórkowego poziomu jonów wapniowych, który działa jak sygnał. Jony wapnia wchodzi w interakcję z białkiem wrażliwym na wapń, które inicjuje zatrzymywanie pęcherzyka i jego fuzję z błoną. Kiedy połączone obszary błon otwierają się, zawartość pęcherzyka dyfunduje do płynu zewnątrzkomórkowego, a błona pęcherzyka zostaje w komórce, stając się fragmentem jej błony. Egzocytoza, podobnie jak endocytoza wymaga energii z ATP.
Znaczenie dla organizmów
W niektórych komórkach egzocytoza zachodzi bez przerwy, stając się procesem konstytutywnym. Przykładowo komórki kubkowe w jelicie ciągle wydzielają śluz przez egzocytozę, a fibroblasty tkanki łącznej uwalniają kolagen. W innych typach komórek egzocytoza zachodzi okresowo i jest inicjowana sygnałem. W wielu komórkach endokrynnych hormony są przechowywane w pęcherzykach wydzielniczych w cytoplazmie i uwalniane w odpowiedzi na sygnał spoza komórki.
Komórki używają również egzocytozy w celu wbudowania białek w błonę komórkową. Komórki wykorzystują także egzocytozę do eksportowania dużych cząsteczek lipofobowych, takich jak białka syntetyzowane w komórce, oraz do pozbywania się resztek po trawieniu wewnątrzkomórkowym pozostawionych w lizosomach.
Różnica między egzocytozą i endocytozą
Endocytoza, drugi ze sposobów, za pomocą którego duże cząsteczki lub cząstki dostają się do komórek, różni się od fagocytozy dwiema ważnymi cechami. Po pierwsze, w endocytozie powierzchnia błony raczej wpukla się, niż ulega wypychaniu. Po drugie, pęcherzyki formowane w trakcie endocytozy są zdecydowanie mniejsze.
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Kłopocka W., Rola cytoszkieletu w endocytozie w komórkach tkankowych i pinocytozie u ameb, Kosmos, 1/1996.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
