Fototerapia to zabieg z zakresu światłolecznictwa, polegający na kontrolowanej i celowej ekspozycji ciała pacjenta na światło naturalne lub sztuczne. Służy do tego najczęściej urządzenie emitujące promieniowanie podczerwone lub ultrafioletowe. Metoda znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny oraz w kosmetologii.
Na czym polega fototerapia?
Fototerapia polega na nakierowaniu źródła światła o określonej długości fal na tkanki ludzkiego ciała. Wyróżniamy kilka rodzajów światła: światło nadfioletowe (10-380 nm), światło podczerwone (790 nm-1 mm) oraz światło niebieskie (380-500 nm). Każde z nich wykazuje inne właściwości, ponieważ w różnym stopniu penetruje tkanki organizmu. Rodzaj światła dobiera się więc do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Pojedyncza sesja trwa od 10 do 30 minut. Skóra poddawana zabiegowi powinna być sucha i czysta, po wykluczeniu poniższych przeciwwskazań. Najlepiej wykonywać zabiegi w serii, np. 10 zabiegów w 2-3 seriach oddzielonych od siebie tygodniowym przedziałem czasowym. Parametry powinny być dobrane indywidualnie, dlatego warto skonsultować się ze specjalistą.
Fototerapia – przeciwwskazania
Głównymi przeciwwskazaniami do fototerapii są:
- nowotwory i przebyte niedawno (lub w trakcie) leczenie onkologiczne, np. radioterapia;
- padaczka;
- albinizm;
- stosowanie suplementów diety lub ziół wywołujących nadwrażliwość na światło;
- przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, leków moczopędnych, niektórych antybiotyków;
- ostre stany zapalne;
- dermatozy autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy;
- jaskra i inne poważne choroby oczu.
Do grona ziół i substancji fotouczulających zaliczamy natomiast:
- nagietek lekarski;
- rumianek;
- arnikę;
- dziurawiec;
- nawłoć;
- krwawnik;
- olejek z cytryny, olejek z pomarańczy, olejek z limonki, olejek cedrowy, olejek lawendowy, olejek sandałowy;
- retinoidy.
Chodzi zarówno o ich stosowanie zewnętrzne, np. w formie okładów, maści, maseczek, kremów, jak i o ich przyjmowanie doustne, np. w formie naparów ziołowych.
Fototerapia na samopoczucie
Udowodniono, że fototerapia jest jedną ze skuteczniejszych metod poprawiających samopoczucie i przeciwdziałających napadom depresji. Dlatego warto korzystać z niej zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy coraz większy odsetek ludzi wpada w przygnębienie i nostalgię w związku ze spadkiem ilości naturalnego światła słonecznego. Fototerapia obniża poziom melatoniny w ciągu dnia, dzięki czemu nie odczuwa się nadmiernej senności i zmęczenia. Jednocześnie nie emituje szkodliwego promieniowania UV. Coraz częściej stosuje się ją w leczeniu depresji oraz innych chorób o podłożu psychicznym, związanych z obniżeniem samopoczucia.
Zobacz również: Fizjoterapia w leczeniu depresji.
Fototerapia w neonatologii
Fototerapia wciąż pozostaje złotym standardem w lecznictwie noworodków z żółtaczką. Żółtaczka pojawia się fizjologicznie u dzieci w 2.-3. dniu życia, wskutek znaczącego wzrostu bilirubiny we krwi przy niedojrzałości wątroby. W rezultacie wątroba nie może skutecznie wychwytywać bilirubiny i wydalać jej z organizmu. Stosowanie fototerapii u noworodków jest całkowicie bezpieczne, wręcz rekomendowane w określonych sytuacjach. Wymaga jednak kontrolowania temperatury ciała dziecka i poziomu nawodnienia.
Fototerapia – wskazania
Pozostałymi wskazaniami do stosowania fototerapii są między innymi:
- trudno gojące się rany, odmrożenia i odleżyny;
- bóle różnego pochodzenia, np. bóle kręgosłupa i bóle stawów, nerwobóle, rwa kulszowa, dyskopatia czy łokieć tenisisty;
- stany po urazach sportowych i kontuzjach (po ustąpieniu stanu ostrego);
- przewlekłe stany zapalne stawów i zmiany zwyrodnieniowe;
- stany zapalne zatok;
- skóra problematyczna i skłonna do zaskórników;
- skóra tłusta, z rozszerzonymi porami;
- łuszczyca;
- łupież suchy;
- stany zapalne skóry, np. w przebiegu trądziku.
Metoda może być również stosowana u ludzi zdrowych, aktywnych fizycznie. Zmniejsza napięcie mięśniowe po zbyt intensywnych treningach czy nadwyrężeniu, ponieważ przyspiesza przemianę materii i wspiera cyrkulację krwi.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Chojnacka M., Święcicki Ł., Ocena skuteczności fototerapii w leczeniu niesezonowych zaburzeń afektywnych, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1/2011.
- Jośko-Ochojska J., Oleszko A., Wykorzystanie fototerapii w praktyce klinicznej, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2013.
- Sokół-Szawłowska M., Fototerapia, postęp zastosowań w psychiatrii i innych dziedzinach medycyny, Psychiatria, 1/2018.
- Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
