Fototerapia

Fototerapia to zabieg z zakresu światłolecznictwa, polegający na kontrolowanej i celowej ekspozycji ciała pacjenta na światło naturalne lub sztuczne. Służy do tego najczęściej urządzenie emitujące promieniowanie podczerwone lub ultrafioletowe. Metoda znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny oraz w kosmetologii.

Na czym polega fototerapia?

Fototerapia polega na nakierowaniu źródła światła o określonej długości fal na tkanki ludzkiego ciała. Wyróżniamy kilka rodzajów światła: światło nadfioletowe (10-380 nm), światło podczerwone (790 nm-1 mm) oraz światło niebieskie (380-500 nm). Każde z nich wykazuje inne właściwości, ponieważ w różnym stopniu penetruje tkanki organizmu. Rodzaj światła dobiera się więc do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Pojedyncza sesja trwa od 10 do 30 minut. Skóra poddawana zabiegowi powinna być sucha i czysta, po wykluczeniu poniższych przeciwwskazań. Najlepiej wykonywać zabiegi w serii, np. 10 zabiegów w 2-3 seriach oddzielonych od siebie tygodniowym przedziałem czasowym. Parametry powinny być dobrane indywidualnie, dlatego warto skonsultować się ze specjalistą.

Fototerapia – przeciwwskazania

Głównymi przeciwwskazaniami do fototerapii są:

• nowotwory i przebyte niedawno (lub w trakcie) leczenie onkologiczne, np. radioterapia;
• padaczka;
• albinizm;
• stosowanie suplementów diety lub ziół wywołujących nadwrażliwość na światło;
• przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, leków moczopędnych, niektórych antybiotyków;
• ostre stany zapalne;
• dermatozy autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy;
• jaskra i inne poważne choroby oczu.

Do grona ziół i substancji fotouczulających zaliczamy natomiast:

• nagietek lekarski;
• rumianek;
• arnikę;
• dziurawiec;
• nawłoć;
• krwawnik;
• olejek z cytryny, olejek z pomarańczy, olejek z limonki, olejek cedrowy, olejek lawendowy, olejek sandałowy;
• retinoidy.

Chodzi zarówno o ich stosowanie zewnętrzne, np. w formie okładów, maści, maseczek, kremów, jak i o ich przyjmowanie doustne, np. w formie naparów ziołowych.

Fototerapia na samopoczucie

Udowodniono, że fototerapia jest jedną ze skuteczniejszych metod poprawiających samopoczucie i przeciwdziałających napadom depresji. Dlatego warto korzystać z niej zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy coraz większy odsetek ludzi wpada w przygnębienie i nostalgię w związku ze spadkiem ilości naturalnego światła słonecznego. Fototerapia obniża poziom melatoniny w ciągu dnia, dzięki czemu nie odczuwa się nadmiernej senności i zmęczenia. Jednocześnie nie emituje szkodliwego promieniowania UV. Coraz częściej stosuje się ją w leczeniu depresji oraz innych chorób o podłożu psychicznym, związanych z obniżeniem samopoczucia.

Zobacz również: Fizjoterapia w leczeniu depresji.

Fototerapia w neonatologii

Fototerapia wciąż pozostaje złotym standardem w lecznictwie noworodków z żółtaczką. Żółtaczka pojawia się fizjologicznie u dzieci w 2.-3. dniu życia, wskutek znaczącego wzrostu bilirubiny we krwi przy niedojrzałości wątroby. W rezultacie wątroba nie może skutecznie wychwytywać bilirubiny i wydalać jej z organizmu. Stosowanie fototerapii u noworodków jest całkowicie bezpieczne, wręcz rekomendowane w określonych sytuacjach. Wymaga jednak kontrolowania temperatury ciała dziecka i poziomu nawodnienia.

Fototerapia – wskazania

Pozostałymi wskazaniami do stosowania fototerapii są między innymi:

• trudno gojące się rany, odmrożenia i odleżyny;
• bóle różnego pochodzenia, np. bóle kręgosłupa i bóle stawów, nerwobóle, rwa kulszowa, dyskopatia czy łokieć tenisisty;
• stany po urazach sportowych i kontuzjach (po ustąpieniu stanu ostrego);
• przewlekłe stany zapalne stawów i zmiany zwyrodnieniowe;
• stany zapalne zatok;
• skóra problematyczna i skłonna do zaskórników;
• skóra tłusta, z rozszerzonymi porami;
• łuszczyca;
• łupież suchy;
• stany zapalne skóry, np. w przebiegu trądziku.

Metoda może być również stosowana u ludzi zdrowych, aktywnych fizycznie. Zmniejsza napięcie mięśniowe po zbyt intensywnych treningach czy nadwyrężeniu, ponieważ przyspiesza przemianę materii i wspiera cyrkulację krwi.

Koenzym Q10 kapsułki Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Chojnacka M., Święcicki Ł., Ocena skuteczności fototerapii w leczeniu niesezonowych zaburzeń afektywnych, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1/2011.
2. Jośko-Ochojska J., Oleszko A., Wykorzystanie fototerapii w praktyce klinicznej, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2013.
3. Sokół-Szawłowska M., Fototerapia, postęp zastosowań w psychiatrii i innych dziedzinach medycyny, Psychiatria, 1/2018.
4. Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.