Bilirubina stanowi końcowy produkt rozpadu hemu, znajduje się we krwi. Jej zbyt wysokie stężenie objawia się między innymi zżółknięciem białek w gałkach ocznych i skóry, ponieważ jest ona pomarańczowo-żółtym barwnikiem żółciowym.
Bilirubina – charakterystyka
Związek ten w organizmie człowieka występuje w 2 postaciach, jako bilirubina:
- niezwiązana;
- związana.
Bilirubina niezwiązana to frakcja tego związku nierozpuszczalna w wodzie. Wiąże się ona z albuminami osocza i w takiej formie jest dalej transportowana do wątroby. W wątrobie odłącza się od albuminy i przy udziale układu transportującego przechodzi do wnętrza komórki. W hepatocytach bilirubina przekształca się do formy rozpuszczalnej w wodzie, tzw. związanej. Jest ona następnie wydzielana do żółci.
Należy przy tym wspomnieć, że u zdrowych osób bilirubina nie powinna występować w moczu. Jej obecność może wówczas świadczyć o chorobach nerek, wątroby czy dróg żółciowych.
Powstawanie bilirubiny
Jak wspomniano na początku, bilirubina powstaje w wyniku rozpadu hemu, co zachodzi we frakcji mikrosomalnej komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego. Znaczna większość bilirubiny, ponieważ aż 80%, pochodzi z rozkładu hemoglobiny w makrofagach, podczas gdy pozostałe 20% z nieefektywnej erytropoezy w szpiku kostnym i degradacji innych białek zawierających hem. Szacuje się, że w ciągu dnia człowiek o masie ciała około 70 kg metabolizuje około 6 g hemoglobiny, podczas gdy jej 1 gram dostarcza około 35 mg bilirubiny.
Normy we krwi
Prawidłowe stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy krwi wynosi od 0,3 do 1,0 mg/dl. Hiperbilirubinemia pojawia się wówczas, gdy poziom bilirubiny wzrasta do 2-2,5 mg/dl. Z kolei prawidłowe stężenie bilirubiny związanej wynosi od 0,1 do 0,4 mg/dl.
Wspomniana norma tego stężenia jest wyższa u noworodków do 1 miesiąca życia, co jest zjawiskiem fizjologicznym, zwłaszcza u wcześniaków. Podwyższony poziom ma miejsce również u kobiet w ciąży, co wiąże się ze zmianami gospodarki hormonalnej.
Żółtaczka fizjologiczna
Żółtaczka fizjologiczna widoczna jest po 24 godzinach życia noworodków. Najwyższe stężenie bilirubiny obserwuje się wówczas w 3-5 dobie życia, nie przekracza ono jednak 13-15 mg/dl. Trwa maksymalnie 7 dni i jest zjawiskiem całkowicie naturalnym. U wcześniaków maksymalne stężenie bilirubiny nie powinno przekraczać 15 mg/dl, a żółtaczka może się utrzymywać do 2 tygodnia życia.
Wzrost stężenia bilirubiny całkowitej powinien być mniejszy od 5 mg/dl/dobę, stężenie bilirubiny bezpośredniej (sprzężonej) nie powinno przekraczać 20% bilirubiny całkowitej.
Hiperbilirubinemia
To podwyższony poziom stężenia bilirubiny w osoczu krwi. Jej klinicznym objawem jest żółtaczka. Bilirubina niezwiązana z białkami osocza (pośrednia) po przekroczeniu wartości krytycznych może przenikać przez barierę krew–mózg i uszkadzać komórki nerwowe. Natomiast bilirubina związana z albuminami może przekraczać barierę krewmózg jedynie w przypadku jej uszkodzenia.
Przyczyną podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi mogą być następujące schorzenia:
- cholestaza;
- żółtaczka;
- hemoliza;
- niedrożność kanałów żółciowych;
- anemia sierpowata;
- marskość wątroby;
- WZW;
- choroby nowotworowe.
Stan ten może wystąpić także u osób nadużywających alkoholu lub przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne.
Hiperbilirubinemia objawia się między innymi zażółceniem gałek ocznych, skóry i błon śluzowych, wymiotami, ciemnym zabarwieniem moczu oraz przewlekłym zmęczeniem. Może temu towarzyszyć ból podbrzusza.
Bibliografia
- Lipiński P., Więcek S., Jankowska I., Metabolizm bilirubiny i jego znaczenie w patogenezie Zespołów Rotora oraz Dubina Johnsona – aktualny stan wiedzy, Pediatria Polska, 92/2017.
- Morawiecka-Pietrzak M., Morawska H., Bursa J., Ocena korelacji pomiędzy pomiarem przezskórnym a stężeniem bilirubiny w surowicy krwi noworodka, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 12/2016.
- Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J., Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 6/2010.
- Wasiluk A., Polewko A., Ozimirski A., Współczesna diagnostyka i leczenie żółtaczek u noworodków i niemowląt, Journal of Laboratory Diagnostics, 4/2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
