Zaburzenia koordynacji ruchowej można określić jako dyspraksja lub ataksja (niezborność ruchowa). Szacuje się, że dotyczą nawet do 9% wszystkich dzieci. Określa się je jako kłopot z utrzymaniem równowagi oraz motoryką dużą i małą, co może mieć wiele różnych przyczyn. Dzieci z zaburzeniami koordynacji wymagają zawsze rehabilitacji ruchowej, a niekiedy także kontroli pediatrycznej. Problem może pojawić się również u osób dorosłych, np. po urazach mózgu.
Zaburzenia koordynacji ruchowej – czym są?
Według klasyfikacji chorób ICD 10 opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), zaburzenie rozwoju koordynacji wpisuje się w kategorię zaburzeń neurorozwojowych. Zgodnie z definicją WHO jest to „poważne zaburzenie rozwoju koordynacji motorycznej, którego nie można wytłumaczyć wyłącznie upośledzeniem ogólnego rozwoju intelektualnego ani jakimkolwiek specyficznym, wrodzonym lub nabytym zaburzeniem neurologicznym, a dokładne badanie kliniczne wskazuje na takie przejawy niedojrzałości układu nerwowego, jak ruchy choreoatetotyczne niepodtrzymywanych kończyn, ruchy lustrzane i inne towarzyszące zaburzenia neuronu ruchowego, jak też na objawy złej koordynacji w zakresie ruchów rąk”.
Natomiast Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wskazało, że zaburzenia koordynacji ruchowej są zaburzeniami rozwojowymi, które mogą zmieniać się wraz z wiekiem, a w niektórych przypadkach trudności z zakresu koordynacji mogą trwać po etap dorastania, nierzadko występując także w dorosłości.
Zaburzenia koordynacji ruchowej – objawy
Do problemów rozwojowych zaburzeń koordynacji należą:
- obniżone napięcie posturalne (hipotonia posturalna);
- zaburzenia równowagi;
- niezdolność do planowania ruchu, zwłaszcza aktywności związanych z przekraczaniem linii środkowej ciała (trudności z wykonywaniem ruchów naprzemiennych);
- słabe proprioceptywne sprzężenie zwrotne (słaba świadomość ciała czy własnych ruchów);
- słabe dotykowe sprzężenie zwrotne (niska wrażliwość na dotyk);
- pogorszenie koncentracji uwagi;
- nadmierna ruchliwość;
- wysoka męczliwość mięśni;
- słaba stabilność stawów.
Samo zjawisko zaburzeń koordynacji ruchowej to przede wszystkim trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała i wszelkie zaburzenia równowagi, które mogą inicjować sytuacje takie jak trudność w złapaniu lecącego przedmiotu, trudność wykonania bardziej złożonych ćwiczeń fizycznych czy brak umiejętności wykonania precyzyjnych czynności wymagających dobrze rozwiniętej motoryki małej.
Zaburzenia koordynacji ruchowej – przyczyny
Zaburzenia koordynacji ruchowej bardzo często występują w przebiegu następujących problemów zdrowotnych:
- zespół deficytu uwagi (ADD);
- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD);
- spektrum autyzmu;
- dysleksja;
- specyficzne zaburzenia językowe;
- atypowy rozwój mózgu.
Ponadto mogą być nieodłącznym elementem wszelkich zaburzeń i chorób neurologicznych, a także wielu wad wrodzonych i zespołów genetycznych, np. zespołu Downa. Zaburzenia koordynacji ruchowej mogą pojawiać się w przebiegu zaburzeń napięcia mięśniowego, bez względu na to, czy jest ono obniżone, czy wzmożone. W przypadku osób dorosłych zaburzenia koordynacji obserwuje się m.in. po udarach mózgu, w przebiegu choroby Alzheimera czy choroby Parkinsona. Mogą być też charakterystyczne dla odwodnienia i udaru słonecznego, a także dla hiperglikemii.
Diagnostyka zaburzeń koordynacji ruchowej
W pierwszej kolejności ocenia się napięcie mięśniowe i zdolności motoryczne. Może się zdarzyć, że zaburzenie koordynacji ruchowej nie ma chorobowego podłoża, wynika jedynie z opóźnienia rozwoju. Jeśli jednak istnieje podejrzenie patologii, bez względu na wiek pacjenta, zawsze wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny mózgu, a także szczegółowe badania krwi. Dalsze badania dobierane są w zależności od podejrzeń. Jeśli więc lekarz podejrzewa chorobę genetyczną, wykonuje badania genetyczne, jeśli zaś podejrzewa chorobę Parkinsona, wykonuje badanie z użyciem preparatu DaTSCAN (cel: wykrywanie utraty komórek nerwowych w obszarze mózgu określanym jako prążkowie, zwłaszcza komórek uwalniających dopaminę).
Zaburzenia koordynacji ruchowej – leczenie
Jeśli to możliwe, wdraża się leczenie przyczynowe, np. stabilizuje glikemię w przebiegu cukrzycy. Natomiast bez względu na przyczynę, w przebiegu zaburzeń koordynacji ruchowej konieczna jest rehabilitacja ruchowa prowadzona przez doświadczonego fizjoterapeutę dziecięcego (w przypadku dzieci) lub fizjoterapeutę neurologicznego (w przypadku pacjentów dorosłych). Obejmuje ona przede wszystkim ćwiczenia, choć uzupełnia się je pracą manualną na mięśniach i stawach.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kubala-Kulpińska A., Dyspraksja: kiedy zawiązanie buta staje się problemem, Życie Szkoły, 4/2013.
- Przybyla O., Zaburzenie rozwoju koordynacji – dyspraksja. Przegląd badań, Logopedia Silesiana, 5/2016.
- Kirby A., Dyspraksja – rozwojowe zaburzenie koordynacji, Fundacja „Szkoła Niezwykła”, Warszawa 2010.
