Zespół żebra szyjnego to zbiór objawów występujących w konsekwencji wady anatomicznej polegającej na obecności dodatkowego żebra w okolicy szyi. Problem ma zazwyczaj charakter wrodzony, lecz w dzisiejszych czasach istnieje szereg skutecznych metod leczenia go. Obecność żebra szyjnego jest jednocześnie najczęściej diagnozowaną przyczyną zespołu górnego otworu klatki piersiowej. Diagnostyką i leczeniem dolegliwości zajmuje się zwykle lekarz ortopeda oraz fizjoterapeuta.
Zespół żebra szyjnego – przyczyny
Częstotliwość występowania zespołu żebra szyjnego szacuje się na około 1%. Bezpośrednią przyczyną problemu jest obecność dodatkowego, mniej lub bardziej wykształconego żebra w okolicy szyi, które może występować jako odrębna skostniała struktura bądź może łączyć się z pierwszym żebrem szyjnym (właściwym) za pomocą zrostu kostnego lub włóknistego. Najczęściej zespół żebra szyjnego ma charakter wrodzony, nie poznano jednak przyczyn wpływających na jego powstawanie.
Nieco rzadziej zespół żebra szyjnego może być nabyty wskutek urazów, nieodpowiedniej postawy ciała czy przebytej sternotomii (chirurgicznego przecięcia mostka podczas operacji kardiochirurgicznych). Jeśli chodzi o postawę ciała, poważnym czynnikiem ryzyka jest wielokrotne powtarzanie pewnych ruchów w sporcie czy pracy fizycznej (dodatkowe żebro szyjne może wykształcić się np. u górników czy kulturystów), a także obniżenie obręczy barkowej powodujące protrakcję łopatki oraz wysunięcie głowy ku przodowi. Za czynnik ryzyka uznaje się również nadmierny stres w życiu codziennym.
Objawy zespołu żebra szyjnego
Dodatkowe żebro szyjne (bądź dwa, występujące symetrycznie) zwęża szczelinę tylną mięśni pochyłych. Z nieustalonych powodów częściej pojawia się po lewej stronie klatki piersiowej. Uważa się, że w pełni wykształcone żebro szyjne stanowi charakterystyczną przyczynę powikłań naczyniowych, z kolei zawiązki żeber i włókniste pasma są częściej źródłem objawów neurologicznych. W przebiegu zespołu żebra szyjnego obserwuje się głównie następujące objawy:
- traumatyzacja splotu ramiennego i tętnicy podobojczykowej, a więc parestezje i mrowienie do kończyny górnej, osłabienie siły mięśniowej kończyny po stronie żebra szyjnego oraz jej niedokrwienie;
- dolegliwości bólowe w okolicy ramienia oraz klatki piersiowej, nasilające się podczas wykonywania ruchów barkiem, ponieważ żebro szyjne podrażnia wtedy okoliczne struktury;
- objaw Raynauda – sinienie kończyny wskutek zmniejszonego przepływu krwi przez światło tętnicy;
- zakrzepica żył uciskanych przez dodatkowe żebro szyjne;
- bóle głowy, szumy uszne;
- trudności w głębokim oddychaniu;
- niedoczulica, czyli zaburzenia czucia w obrębie kończyny górnej.
Warto wiedzieć, że u znacznej większości osób objawy wcale się nie pojawiają. Życie toczy się bez jakichkolwiek zaburzeń, a o dodatkowym żebrze szyjnym pacjent dowiaduje się przypadkowo, podczas rutynowych badań.
Zobacz również: Ruchomość klatki piersiowej.
Zespół żebra szyjnego – diagnostyka
W celu zdiagnozowania dodatkowego żebra szyjnego należy wykonać RTG klatki piersiowej i szyi w dwóch projekcjach. Badaniami uzupełniającymi są USG szyi, elektromiografia bądź flebografia, w zależności od podejrzeń lekarza. Gdy pojawiają się objawy związane ze zmniejszeniem przepływu krwi przez naczynia krwionośne należy wykonać badania obrazowe z podaniem środka kontrastującego.
Zespół żebra szyjnego – leczenie
Metody lecznicze dobierane są w zależności od wieku pacjenta, jego codziennej aktywności fizycznej, a przede wszystkim od występujących objawów. Jeśli ciało pacjenta zdążyło się zaadaptować i objawy nie występują, zwykle nie ma wskazań do wdrożenia leczenia. W wielu przypadkach skuteczna okazuje się być fizjoterapia, zwłaszcza bazująca na terapii manualnej (np. terapia manualna Kaltenborn-Evjenth).
Złotym standardem leczenia i jednocześnie najskuteczniejszą metodą likwidacji objawów zespołu żebra szyjnego jest resekcja dodatkowej struktury wraz z okostną z dostępu nadobojczykowego. Jednocześnie nierzadko usuwa się podczas zabiegu struktury mięśniowe należące do grupy mięśni pochyłych. Badania pokazują jednak, że (mimo że resekcja jest wciąż najskuteczniejszą opcją) nie zawsze usunięcie dodatkowego żebra znosi objawy. Po zabiegu konieczna jest kilkutygodniowa rehabilitacja.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Urbanek T., Ziaja D., Kwiecień A., Wasiak M., Ziaja K., Występowanie zespołu uciskowego górnego otworu klatki piersiowej (TOS) w populacji w wieku 19–26 lat, Chirurgia Polska, 10/2008.
- Szarnecka-Sojda A., Zespół górnego otworu klatki piersiowej, Acta Angiol., 3/2004.
- Nowakowski A., Mazurek T., Ortopedia i traumatologia – podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Exemplum, Poznań 2017.
