Zaburzenia czucia głębokiego

Zaburzenia czucia głębokiego to problem, który znacznie pogarsza jakość życia codziennego i zwiększa ryzyko upadków czy kontuzji. Może mieć wiele przyczyn, najczęściej wiążą się one z problemami neurologicznymi oraz ortopedycznymi. Zaburzenia czucia głębokiego dotyczą osób w każdym wieku, także dzieci z chorobami wrodzonymi lub złymi nawykami ruchowymi. Problem zawsze wymaga konsultacji lekarskiej.

Propriocepcja – co to jest?

Propriocepcja (to inaczej czucie głębokie) jest zjawiskiem wysyłania sygnałów do ośrodkowego układu nerwowego przez wyspecjalizowane zakończenia nerwowe zlokalizowane wewnątrz ciała człowieka. Są to głównie tzw. mechanoreceptory znajdujące się w mięśniach, ścięgnach, więzadłach czy torebkach stawowych. Niektóre z nich ulegają pobudzeniu podczas ruchu, a nawet przy zmianie prędkości ruchu (np. ciałka Paciniego), inne zaś wiążą się z ułożeniem mięśni, a więc pozycją ciała (np. receptory Ruffiniego). W odczuwaniu czucia głębokiego biorą udział:

• peryferyjne receptory i nerwy obwodowe;
• rdzeń kręgowy;
• pień mózgu;
• móżdżek;
• zwoje podstawy mózgu.

Odczuwanie czucia głębokiego zależy od harmonijnej synchronizacji wszystkich tych elementów. Niestety, wskutek chorób lub procesów patologicznych często dochodzi do zaburzeń czucia głębokiego. To problem, którym zazwyczaj zajmują się specjaliści tacy jak neurolog, fizjoterapeuta czy ortopeda.

Zaburzenia czucia głębokiego – przyczyny

Najczęściej przyczynami zaburzeń czucia głębokiego są zmiany w strukturach anatomicznych, w których znajdują się odpowiednie receptory. Takich dysfunkcji jest wiele. Do przykładowych możemy zaliczyć:

• urazy i uszkodzenia mózgu;
• przepukliny kręgosłupa;
• stwardnienie rozsiane;
• autyzm;
• zaburzenia integracji sensorycznej;
• chorobę Parkinsona;
• chorobę Huntingtona;
• urazy aparatu ruchu, w tym skręcenia, zwichnięcia, złamania kości;
• cukrzycę;
• neuropatię obwodową;
• stwardnienie zanikowe boczne;
• przebyte operacje w obrębie stawów, np. alloplastyka stawu ramiennego;
• amputacje.

Zobacz również: Bóle fantomowe.

Także złe nawyki ruchowe mogą wpływać na zaburzenia czucia głębokiego.

Zaburzenia czucia głębokiego – objawy

Obraz kliniczny dla zaburzeń czucia głębokiego jest dość charakterystyczny, jednak u każdej osoby może prezentować się nieco inaczej. Zwykle osoba dotknięta tym problemem ma upośledzoną zdolność równowagi i koordynacji, często się przewraca, nie potrafi przyjąć stabilnej, statycznej postawy ciała. Może często wpadać na przedmioty znajdujące się na drodze, mieć trudności w poruszaniu się po schodach, jak również mieć problem z małą motoryką, niezbędną do posługiwania się sztućcami, zapinania guzików bądź czesania włosów. Pacjenci z zaburzeniem czucia głębokiego mogą ponadto wykazywać obniżone napięcie mięśniowe.

Diagnostyka zaburzeń czucia głębokiego

Zaburzenia czucia głębokiego można łatwo rozpoznać już na podstawie obserwacji pacjenta podczas wykonywania różnych czynności. Wizyta diagnostyczna powinna więc rozpoczynać się szczegółowym wywiadem oraz testami funkcjonalnymi. Pacjenta prosi się o wykonanie pozycji „jaskółki”, stanie na jednej nodze, podskoki, wejście i zejście po schodach, zapięcie guzika, nalanie wody do kubka z butelki i inne czynności. Sprawdza się również równowagę na różnym podłożu, także tym niestabilnym.

Zaburzenia czucia głębokiego – leczenie

Jeśli istnieje taka możliwość, należy wdrożyć leczenie przyczynowe. Przykładowo, jeśli przyczyną jest przepuklina kręgosłupa, należy rozpocząć rehabilitację ukierunkowaną na stabilizację kręgosłupa. Bez względu na przyczynę sprawdzi się natomiast trening propriocepcji. Podobnie jak siła czy wytrzymałość, jest to cecha możliwa do wyćwiczenia.

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii.

Trening przebiega pod okiem doświadczonego trenera personalnego i fizjoterapeuty. Obejmuje kombinację ćwiczeń z zamkniętymi oczami, na niestabilnym podłożu, asymetrycznych oraz plyometrycznych (skoki, rzuty, przeskoki). Uzupełnieniem ćwiczeń dynamicznych są statyczne pozycje równoważne przyjmowane na 30 lub 60 sekund.

	Mata do akupresury (mata z igłami) Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej...
	Mata z kolcami Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Gasik R., Styczyński T., Pyskło B., Badanie propriocepcji w obrębie stawów kolanowych u chorych na dyskopatię lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Reumatologia, 4/2007.
2. Styczyński T., Gasik R., Pyskło B., Znaczenie kliniczne zaburzeń propriocepcji dla narządu ruchu, Reumatologia, 6/2007.
3. Mazur-Różycka J., Łach P., Wpływ zmęczenia na sprawność propriocepcji i równowagi ciała, Materiały informacyjne CIOP-PIB, Warszawa.