Neuropatia nie jest pojedynczą jednostką chorobową, lecz szeroką grupą różnych problemów zdrowotnych związanych z nerwami. Neuropatie charakteryzują się zaburzeniami struktury i funkcji włókien czuciowych, włókien ruchowych bądź autonomicznych nerwów obwodowych. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz neurolog.
Mononeuropatia a polineuropatia
Na samym początku należy wyszczególnić 2 podstawowe, ogólne pojęcia. Mononeuropatia odnosi się do uszkodzenia tylko jednego nerwu obwodowego, zaś mianem polineuropatii nazywa się jednoczesne zajęcie lub uszkodzenie kilku i więcej nerwów obwodowych. Polineuropatia daje przeważnie poważniejszy obraz kliniczny, co wynika z zajęcia większej ilości struktur. Przyczyny, diagnostyka i leczenie obu stanów wyglądają podobnie. Wyróżnia się wiele rodzajów neuropatii, poniżej przedstawione zostały te diagnozowane najczęściej.
Neuropatia cukrzycowa
Najczęstszym powikłaniem neurologicznym cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. Może ona dotyczyć każdej części obwodowego układu nerwowego. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z czasem trwania cukrzycy i nasileniem hiperglikemii. Powikłanie to należy rozważyć u wszystkich osób chorujących na cukrzycę typu 2 oraz u pacjentów z cukrzycą typu 1 trwającą co najmniej 5 lat. Etiologia problemu nie została ustalona, choć wyróżnia się dwie prawdopodobnie najtrafniejsze teorie. Teoria naczyniowa zakłada istnienie zmian patologicznych w obrębie naczyń odżywczych nerwów, zaś w teorii metabolicznej kluczową rolę odgrywa enzym reduktaza aldozowa.
Neuropatia polekowa
Neuropatie polekowe, w tym spowodowane lekami przeciwnowotworowymi, w zależności od miejsca uszkodzenia dzieli się na aksonopatie, mielinopatie oraz neuronopatie. Aksonalna polineuropatia przeważnie bywa konsekwencją zmian zwyrodnieniowych aksonów o charakterze tzw. obumierania wstecznego. Objawia się symetrycznym osłabieniem wszystkich rodzajów czucia na obszarze rękawiczek i skarpetek, w mniejszym stopniu osłabieniem siły mięśniowej. Mielinopatie dotyczą uszkodzenia osłonki wypustek nerwowych, a charakter objawów wiąże się z ich średnicą. Zajęcie cieńszych włókien powoduje bóle i parestezje przy braku osłabienia siły mięśniowej, a uszkodzenie włókien grubych objawia się zaburzeniami czucia głębokiego z upośledzeniem funkcji motorycznych. Z kolei neuronopatie to uszkodzenia odnoszące się do komórek nerwowych zwojów czuciowych korzeni grzbietowych rdzenia kręgowego. Objawiają się zaburzeniami czucia, koordynacji ruchowej, występowaniem allodynii i/lub bólu neuropatycznego.
Polineuropatia nerwów obwodowych
Polineuropatia nerwów obwodowych to choroba manifestująca się mnogim uszkodzeniem struktury i funkcji nerwów czuciowych, nerwów ruchowych lub nerwów autonomicznych. Może wystąpić w każdym wieku, jednak pewne jej typy, zwłaszcza genetycznie uwarunkowane, występują w konkretnych grupach wiekowych. Zróżnicowane objawy polineuropatii zależą od jej przyczyny, typu uszkodzenia włókna nerwowego oraz stopnia zaawansowania procesu. Przykładem polineuropatii jest uszkodzenie nerwów kontrolujących trawienie lub oddychanie.
Rodzaje neuropatii
Podstawowy podział rozróżnia polineuropatię według rodzaju zajętych włókien:
- neuropatię obwodową – dotyczącą uszkodzenia lub zajęcia nerwów nienależących do ośrodkowego układu nerwowego, czyli znajdujących się poza mózgowiem i rdzeniem kręgowym;
- neuropatię ruchową – dotyczącą uszkodzenia lub zajęcia nerwów o charakterze ruchowym, czyli odpowiedzialnych za przewodzenie bodźców generujących ruch;
- neuropatię czuciową – dotyczącą uszkodzenia lub zajęcia nerwów o charakterze czuciowym, czyli odpowiedzialnych za przewodzenie bodźców odbierających doznania zmysłowe, czuciowe;
- neuropatię autonomiczną – dotyczącą uszkodzenia lub zajęcia nerwów narządów wewnętrznych, takich jak serce, układ pokarmowy czy pęcherz moczowy.
Według typu uszkodzenia neuropatia może być aksonalna, demielinizacyjna oraz mieszana, zaś według czasu trwania objawów, neuropatia może być ostra (do 2-3 tygodni), podostra (do 6 tygodni) oraz przewlekła (powyżej 6 tygodni).
Neuropatia – leczenie
Leczenie neuropatii jest skomplikowane i czasochłonne. Musi obejmować wiele różnych metod. Podstawą jest zawsze leczenie przyczynowe, np. uregulowanie cukrzycy, wyleczenie infekcji czy odstawienie przyjmowanych leków. Objawowo zastosować można NLPZ. Uzupełnieniem leczenia podstawowego jest natomiast fizjoterapia, która obejmuje m.in. elektrostymulację włókien nerwowych, masaże, ciepłolecznictwo, laseroterapię i wiele innych skutecznych metod. Przy przewlekłych bólach neuropatycznych pomocna może być terapia marihuaną medyczną. Każdy przypadek rozpatruje się jednak indywidualnie, dobierając leczenie do potrzeb pacjenta.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Babicki M., Polineuropatia – definicja, przyczyny, diagnostyka oraz możliwości leczenia, Lekarz POZ, 2/2023.
- Gastoł J., Pawliński Ł., Kieć-Wilk B., Neuropatia autonomiczna układu sercowo-naczyniowego w przebiegu cukrzycy – aktualny stan wiedzy, Postępy Biochemii, 65/2019.
- Banach M., Juranek J., Antczak J., Neuropatie polekowe, Family Medicine & Primary Care Review, 17/2015.
- Szczyrba S., Kozera G., Bieniaszewski L., Nyka W., Neuropatia cukrzycowa – patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2010.
