Neuroliza to metoda polegająca na zniszczeniu włókien nerwowych za pomocą odpowiednich, medycznych substancji chemicznych (najczęściej takich jak alkohol etylowy czy fenol). Znajduje zastosowanie głównie w terapiach onkologicznych, choć nie tylko. W ten sposób można sobie radzić z wieloma różnymi dolegliwościami bólowymi o charakterze przewlekłym, gdy inne metody terapeutyczne zawodzą.
Zwalczanie bólu
W zwalczaniu dolegliwości bólowych stosuje się doustne lub dożylne leki przeciwbólowe, a także metody alternatywne, takie jak:
- akupunktura;
- fizjoterapia;
- psychoterapia;
- i inne.
Przy silnych bólach metody te są jednak często niewystarczające. Wówczas sięga się po zabiegi neurodestrukcyjne, które mogą być przeprowadzane przez działanie czynników fizycznych, chemicznych oraz mechanicznych. Czynniki fizyczne, które uszkadzają włókna nerwowe, to:
- kriolezja (niska temperatura);
- termolezja (wysoka temperatura);
- roztwory hipo- i hiperosmotyczne.
Z kolei do grona czynników chemicznych uszkadzających włókna nerwowe zalicza się głównie alkohol etylowy, fenol i glicerol. Czynnik mechaniczny stanowi wykonanie przecięcia chirurgicznego danej struktury nerwowej.
Zobacz również: Algometr.
Zabieg neurolizy – na czym polega?
Neurolizę wykonuje się niemal wyłącznie u terminalnych pacjentów paliatywnych, u których bardziej zachowawcze sposoby kontroli bólu (np. leki przeciwbólowe) zawodzą. Metody neurodestrukcyjne z założenia są technikami, o których należy myśleć w przypadkach bólu opornego. Neuroliza jest podobna do blokady nerwu, jednak w jej przebiegu nie stosuje się leków znieczulających miejscowo, lecz substancje wywołujące nieodwracalne uszkodzenie (lizę) danej struktury nerwowej, tym samym znosząc czucie bólu. Wyróżnia się: neurolizę podpajęczynówkową i neurolizę zewnątrzoponową, w zależności od sposobu podania preparatu farmaceutycznego.
Neuroliza wywołuje efekt przeciwbólowy, który może utrzymywać się nawet przez kilka lub kilkanaście miesięcy, poprawiając komfort życia pacjenta. Najczęściej wykonuje się neurolizę splotu trzewnego, zwoju Gassera, nerwu trójdzielnego, splotu podbrzusznego górnego, korzeni tylnych i nerwów obwodowych bądź odcinka piersiowego pnia współczulnego. Efekt ostateczny pojawia się nie natychmiast, lecz po około 24–48 godzinach. W wielu krajach jako środek neurolityczny wykorzystywany jest 5% fenol.
Zabieg neurolizy polega na precyzyjnym wprowadzeniu igły w bezpośrednie sąsiedztwo właściwej struktury układu nerwowego. Prawidłowość położenia potwierdza się radiologicznie (metoda fluorescencji), metodą ultrasonografii (USG) lub za pomocą tomografii komputerowej.
Zobacz również: Ból przewlekły.
Neuroliza – wskazania
Neuroliza podpajęczynówkowa jest jedynym zabiegiem interwencyjnym nieposiadającym zaleceń ani wytycznych towarzystw naukowych zajmujących się badaniem i leczeniem bólu. Wykonuje się ją w przypadkach bólu dobrze ograniczonego, najczęściej do 2-3 dermatomów. Z kolei neurolizę zewnątrzoponową wykonuje się niezmiernie rzadko. Głównie w przypadkach bólu opornego o szerszej lokalizacji, gdy farmakologia łącznie z paliatywną terapią przyczynową (radioterapia i chemioterapia) nie przyniosły efektów. Wskazaniem do zastosowania neurolizy jest zwłaszcza oporny na leczenie ból somatyczny.
Zobacz również: Metody fizykalne leczenia bólu.
Powikłania po neurolizie
Najczęściej obserwuje się ortostatyczne spadki ciśnienia tętniczego, związane zwłaszcza z techniką wykorzystującą dostęp przedaortalny (50%). Spadki ciśnienia są najsilniej zaznaczone w dniu zabiegu i w drugiej dobie, po czym stopniowo ustępują. Innymi skutkami ubocznymi są:
- przejściowa biegunka;
- bóle krzyża;
- rzadziej paraplegia.
Zobacz również: Sensytyzacja.
Neuroliza – przeciwwskazania
Neurolizy nie należy wykonywać w następujących przypadkach:
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- brak zgody pacjenta;
- stany zapalne skóry i tkanki podskórnej w miejscu planowanego wkłucia.
Jako że metoda ta wykorzystywana jest najczęściej w opiece paliatywnej, praktycznie nie ma innych przeciwwskazań do jej wykonania. Jeśli istnieją inne metody leczenia bólu, które mogłyby być skuteczne i które nie zostały jeszcze wykorzystane, należy najpierw zastosować właśnie je.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Leppert W., Wordliczek J., Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na nowotwory z bólem, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 1/2018.
- Góraj E., Zastosowanie neuroliz w leczeniu bólu nowotworowego, Medycyna Paliatywna, 1/2012.
- Dobrogowski J., Niefarmakologiczne metody leczenia bólu, Polski Przegląd Neurologiczny, 2007, Tom 3, nr 4.
