Artretyzm (inaczej: podagra lub dna moczanowa) to choroba zapalna stawów, najczęściej rozwijająca się u mężczyzn po 40. roku życia. Zazwyczaj atakowany jest duży paluch u stopy, jednak stan zapalny, obrzęk i zaczerwienienie mogą dotyczyć dowolnego stawu w organizmie. Diagnostyką i leczeniem przeważnie zajmuje się lekarz reumatolog.
Artretyzm – przyczyny
Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany puryn występujących w kwasach nukleinowych i nukleotydach. Puryny powstają natomiast w organizmie poprzez rozkład produktów białkowych. U gatunków posiadających aktywny enzym urykazę, puryny rozkładane są do bardziej rozpuszczalnej allantoiny. Jednakże organizm człowieka nie wydziela tego enzymu. Dlatego nadmiar puryn bywa niebezpieczny, ponieważ skutkuje gromadzeniem się kwasu moczowego w tkankach. Artretyzm może rozwinąć się wskutek dwóch mechanizmów:
- pierwotnego – wynika z upośledzenia wydalania kwasu moczowego przez nerki (90%) lub jego nadprodukcji w organizmie na skutek wrodzonych zaburzeń enzymatycznych (10%);
- wtórnego – artretyzm wiąże się z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego w surowicy na skutek zwiększonej podaży w diecie produktów bogatych w puryny, nadużywania alkoholu lub zwiększonego rozpadu komórek w przebiegu takich chorób, jak: białaczka, czerwienica prawdziwa, niedokrwistość hemolityczna. Przyczyną dny wtórnej może być także stosowanie leków upośledzających wydalanie kwasu moczowego z moczem, np. tiazydowych leków moczopędnych.
Znacznie częściej diagnozuje się artretyzm wtórny.
Artretyzm – objawy
Charakterystycznym objawem artretyzmu jest nagły, silny ból oraz obrzęk stawu, które występują najczęściej nad ranem. W 85% przypadków zajęty jest jeden staw, zwykle śródstopno-paliczkowy pierwszego palca stopy. W okolicy stawu widać dodatkowo rumień, skóra jest napięta i błyszcząca. Objawy mogą także obejmować stawy skokowe, stawy kolanowe, rzadziej stawy kończyn górnych. Gdy napad dny występuje w jednym z dużych stawów, pojawiają się objawy zwiększonej ilości płynu. Niekiedy objawom miejscowym towarzyszy gorączka, dreszcze oraz uczucie ogólnego rozbicia.
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, jednak prawidłowy jego poziom nie wyklucza rozpoznania dny moczanowej. Może pojawiać się również leukocytoza, przyspieszenie OB i podwyższenie stężenia CRP. Napad objawów artretyzmu wywołuje przeważnie spożycie alkoholu, obfity posiłek (zwłaszcza zawierający mięso), znaczny wysiłek fizyczny, uraz, zabieg operacyjny, zakażenie.
Diagnostyka artretyzmu
W pierwszej kolejności bada się poziom kwasu moczowego we krwi. Lekarz może zalecić także morfologię, badania hormonalne i USG stawów, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny dolegliwości. Bardziej inwazyjnym badaniem jest ocena płynu stawowego pobranego podczas biopsji. Sprawdza się, czy znajdują się w nim kryształy moczanu sodu.
Artretyzm – leczenie
W leczeniu artretyzmu dąży się do osiągnięcia i utrzymywania do końca życia stężenia kwasu moczowego w surowicy poniżej 6 mg/dl. Kluczowym aspektem jest codzienna dieta, która powinna wykluczać produkty takie jak:
- wywary z mięsa i kości;
- wędliny;
- białe pieczywo;
- tłuste ryby i sery;
- tłuszcze zwierzęce;
- alkohol;
- ostre przyprawy.
Zobacz również: Dna moczanowa – dieta.
Przeciwwskazane jest nadmierne spożywanie źródeł puryn oraz palenie papierosów. Unikanie alkoholu i redukcja masy ciała mogą znacząco wpłynąć na złagodzenie przebiegu choroby. Lekiem z wyboru w leczeniu ostrego napadu artretyzmu jest kolchicyna. Hamuje ona fagocytozę kryształów moczanowych przez granulocyty, a także ich migrację do tkanek oraz produkcję cytokin zapalnych. Stosuje się również NLPZ bądź glikokortykosteroidy. Mimo farmakoterapii wciąż należy stosować zasady zdrowego trybu życia i zbilansowanej diety. W razie problemów z ułożeniem stosownego jadłospisu warto skorzystać z pomocy dietetyka klinicznego.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pilarski Ł., Bogdański P., Pupek-Musialik D., Dna moczanowa – antyczna choroba wciąż problematyczna w XXI wieku, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2012.
- Lanzetta M., Dieta kontra artretyzm, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2018.
- Pęksa J., Malinowska-Karpiel A., Farmakoterapia i leczenie dietetyczne hiperurykemii oraz napadów dny moczanowej, Gabinet Prywatny, 4/2019.
