Kwas moczowy stanowi końcowy produkt przemiany puryn występujących w kwasach nukleinowych i nukleotydach.
Produkcja kwasu moczowego
Organizm człowieka produkuje na dobę około 250-750 mg kwasu moczowego. Pochodzi on z puryn zawartych w codziennej diecie, a także z rozpadu obumierających tkanek. Omawiając bardziej szczegółowo, kwas moczowy jest końcowym produktem katabolizmu puryn i powstaje w reakcji katalizowanej przez oksydoreduktazę ksantynową. To właśnie ten enzym katalizuje przekształcanie hipoksantyny do ksantyny, a następnie ksantyny do kwasu moczowego.
Wydalanie kwasu moczowego
Jeżeli homeostaza ma zostać zachowana, produkowana ilość kwasu moczowego musi zostać wydalona. Kwas moczowy jest wydalany głównie przez nerki w 8-12%. Aż 90% podlega resorpcji zwrotnej. Wydalanie kwasu moczowego można przedstawić w 4 etapach:
- Filtracja całej puli kwasu moczowego w kłębuszkach nerkowych.
- Niemal całkowita resorpcja zwrotna w kanaliku krętym bliższym.
- Sekrecja do kanalika około połowy przefiltrowanego ładunku.
- Postsekrecyjna resorpcja.
Zaburzenia fizjologii kwasu moczowego
W przypadku zbyt dużego stężenia kwasu moczowego w organizmie człowieka diagnozuje się dnę moczanową, którą dzieli się na:
- pierwotną – w wyniku upośledzenia wydalania kwasu moczowego przez nerki bądź jego nadprodukcji w efekcie wrodzonych zaburzeń enzymatycznych;
- wtórną – w wyniku podwyższonego stężenia kwasu moczowego w surowicy w efekcie zwiększonego spożycia produktów bogatych w puryny, nadużywania alkoholu czy zwiększonego rozpadu komórek w przebiegu niektórych chorób.
W dnie moczanowej kryształy kwasu moczowego odkładają się w chrząstkach stawowych, co powoduje silne dolegliwości bólowe. Aż u 10% chorych na hiperurikemię stwierdza się z czasem rozwój dny moczanowej.
Jeśli dobowa produkcja kwasu moczowego przekracza ilość wydalaną przez nerki diagnozuje się hiperurikemię. Schorzenie to ściśle wiąże się z nadciśnieniem tętniczym i upośledzeniem czynności nerek. Szacuje się, że jedynie 10-15% przypadków hiperurikemii jest konsekwencją nadmiernej produkcji kwasu moczowego w organizmie. Aż 90% przypadków wiąże się z upośledzeniem wydalania nerkowego.
Przewlekła hiperurikemia stanowi czynnik ryzyka rozwoju przewlekłej choroby nerek, co stanowi globalny problem, ponieważ częstość występowania tej choroby osiąga nawet 16% w populacji ludzi na świecie.
Zobacz również: Dna rzekoma – przyczyny, objawy, leczenie.
Produkty bogate w puryny
Aby uniknąć nadmiaru kwasu moczowego w organizmie (zwykle przy dnie moczanowej) stosuje się dietę ubogą w puryny. Obejmuje ona przede wszystkim rezygnację w pewnych produktów spożywczych. Najwięcej puryn znajduje się w:
- wątróbce;
- śledzionie;
- grzybach suszonych;
- śledziach i sardynkach w oleju;
- tuńczyku;
- wieprzowinie, wołowinie;
- salami;
- fasoli.
To właśnie te produkty należy ograniczyć.
Kwas moczowy – norma we krwi
Oznaczanie stężenia kwasu moczowego we krwi jest badaniem tanim i powszechnie dostępnym. Przyjmuje się, że prawidłowe stężenie kwasu moczowego powinno mieścić się w zakresie 3-7 mg/dl, co daje 180-420 µmol/l.
Czynność kwasu moczowego
Kwas moczowy jest nie tylko produktem przemiany materii, który krąży po organizmie nie wpływając na nic. Jedną ze znaczniejszych czynności jest zwiększanie oksygenacji lipoprotein LDL. W efekcie kryształy kwasu moczowego stymulują uwalnianie z płytek krwi między innymi serotoniny, ADP czy ATP, indukując tym samym odpowiedź zapalną. W związku z tym stężenie kwasu moczowego we krwi koreluje ze stężeniem cytokin prozapalnych.
Kolejną funkcją jest stymulacja układu odpornościowego, wspieranie procesu prezentacji antygenu oraz pobudzanie limfocytów T do działania. Można zatem podsumować, że kwas moczowy pełni funkcję neuroprotekcyjną.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Majdan M., Borys O., Dna i schorzenia towarzyszące podwyższonemu stężeniu kwasu moczowego, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 1/2010.
- Pilarski Ł., Bogdański P., Pupek-Musialik D., Dna moczanowa – antyczna choroba wciąż problematyczna w XXI wieku, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2012.
- Jakubiak G., Rola kwasu moczowego w fizjologii i patologii, Gabinet Prywatny, 2/2017.
