Asymetria długości kończyn dolnych to częste zjawisko, które przeważnie nie ma większych konsekwencji zdrowotnych i może występować u każdego człowieka bez względu na wiek. Wiązać się może z napięciem mięśniowym (tzw. asymetria funkcjonalna). Wyróżnia się jednak także asymetrię związaną z nierówną długością kości (tzw. asymetria strukturalna). Ta druga stanowi już realne zagrożenie dla biomechaniki ruchów.
Symetria kończyn dolnych – badanie
W pierwszej kolejności należy ocenić pacjenta w pozycji wyprostowanej, stojącej. Sprawdza się, czy linia wyznaczona równolegle względem podłoża, przechodząca przez kolce biodrowe przednie górne, szpary stawów kolanowych oraz kostki boczne i przyśrodkowe, jest równa. Następnie warto położyć pacjenta na brzuchu, zgiąć jego kończyny dolne w kolanach do 90 stopni i sprawdzić, czy pięty znajdują się na takiej samej wysokości. Podobne badanie wykonać można w leżeniu na plecach, unosząc całe wyprostowane kończyny dolne do góry.
W leżeniu na plecach warto przeprowadzić 2 proste testy. Najpierw prosi się pacjenta o ugięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych do kąta 90 stopniu, w efekcie czego podudzia powinny tworzyć linię równoległą do podłoża. Jeśli pojawi się asymetria (jedno kolano będzie wyżej od drugiego), przyczyn problemy należy szukać w miednicy i stawach biodrowych. Jeśli natomiast kończyny dolne do poziomu kolan są równe, prosi się pacjenta o wyprostowanie ich w kolanach, przy zachowaniu zgięcia w stawach biodrowych. Jeśli dopiero wtedy pojawi się asymetria (jedna kostka przyśrodkowa będzie wyżej), prawdopodobnie przyczyną jest wada anatomiczna lub dysfunkcja w odcinku podudzie-stopa.
Ostatnimi czasy większą wagę przykłada się jednak do bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych. Platforma tensometryczna GAMMA umożliwia dokładne określenie obciążenia kończyn dolnych, zarówno podczas czynności dynamicznych, jak i statycznych. Analizuje się m.in. symetrię pracy ciała i przemieszczanie się środka ciężkości, co pośrednio może mieć związek z asymetrią kończyn. Najdokładniejszym badaniem w przypadku podejrzenia asymetrii strukturalnej kończyn dolnych jest jednak RTG pomiarowe kończyn dolnych.
Asymetria długości kończyn dolnych – przyczyny
Na wstępnie należy zaznaczyć, że podczas badania symetrii kończyn dolnych u sporej liczby badanych zaobserwować można niewielkie asymetrie. Wiążą się one głównie ze wzmożonym napięciem niektórych mięśni, zwłaszcza obręczy biodrowej i uda. Ustępuje po rozluźnieniu manualnym tych mięśni lub po ich stretchingu. To częsty problem zwłaszcza w przypadku osób prowadzących siedzący tryb życia, unikających systematycznego ruchu. Zdarza się jednak, że asymetria jest realnym problemem związanym ze stanem zdrowia. Wówczas możliwymi przyczynami są:
- choroby układowe;
- przerosty kończyn;
- swoiste i nieswoiste zapalenia stawów;
- złamania kości, zwłaszcza przy wadliwym zroście;
- złuszczenia powierzchni stawowych, zwłaszcza złuszczenie głowy kości udowej;
- wiotkie i spastyczne porażenia mięśni, np. w przebiegu udaru mózgu;
- nowotwory;
- choroba Perthesa;
- wrodzone wady w budowie kości.
W każdym przypadku zaburzenia długości kończyn dolnych rekomenduje się diagnostykę. Zwłaszcza jeśli towarzyszą temu niepokojące objawy lub konsekwencje.
Asymetria długości kończyn dolnych – objawy
Asymetria długości kończyn dolnych może objawiać się utykaniem, co z kolei zwiększa ryzyko kontuzji w jednej kończynie dolnej (szczególnie w obrębie stawu kolanowego lub stawu skokowo-goleniowego). Uważa się, że utykanie przyczynia się ponadto do wcześniejszego tworzenia się zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym. Konsekwencje długofalowe obejmują tworzenie się wad postawy, np. skoliozy czy bocznego skrzywienia kręgosłupa. Taki pacjent ma większą tendencję do blokowania stawu krzyżowo-biodrowego. Zauważyć można także znaczną różnicę w napięciu mięśni jednej kończyny dolnej, co może generować dolegliwości bólowe, dyskomfort oraz przyczynia się do występowania bolesnych punktów spustowych.
Zobacz również: Punkty spustowe – metody terapii.
Asymetria długości kończyn dolnych – leczenie
W większości przypadków rehabilitacja pozwala uzyskać oczekiwane efekty. Polega na manualnym rozluźnieniu mięśni (np. masaż tkanek głębokich, PIR, masaż poprzeczny, terapia punktów spustowych i inne, liczne techniki mięśniowo-powięziowe) oraz na wprowadzeniu ćwiczeń wzmacniająco-rozluźniających. Dobre efekty uzyskać można przy asymetrii funkcjonalnej. Przy znacznej asymetrii strukturalnej rozważa się wydłużanie kończyny metodą Ilizarowa. Składa się z 3 etapów: osteotomii, dystrakcji oraz stabilizacji. Po operacji również wskazana jest rehabilitacja. W trakcie leczenia, jeśli asymetria zaburza chód, warto zastosować wkładkę do buta, po wcześniejszej konsultacji z fizjoterapeutą.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dunajewski A., Konstrukcja funkcji asymetrii w oparciu o symetryczne modele chodu, Politechnika Warszawska Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Instytut Informatyki, 2014/2015.
- Moskal-Szybka M., Moskal A., Rola pielęgniarki w opiece nad pacjentem po zabiegu wydłużania kończyny dolnej metodą Ilizarowa – opis przypadku, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 4/2023.
