Badanie per rectum jest jednym z najczęściej wykonywanych badań w ginekologii, proktologii, urologii i onkologii. Rozpoczyna się oględzinami odbytu, po czym lekarz lub przeszkolony specjalista (np. fizjoterapeuta uroginekologiczny) umieszcza w odbytnicy pacjenta jeden palec, wykonując szereg czynności. Badanie może posłużyć do oceny siły i wytrzymałości mięśni dna miednicy, ale także do diagnozowania niektórych chorób, w tym przerostu gruczołu krokowego u mężczyzn.
Badanie per rectum – przygotowanie
Na badanie najlepiej przyjść po wypróżnieniu się i umyciu, gdy nie odczuwamy parcia na stolec. Takie uczucie z pewnością pojawi się w trakcie wykonywania badania, co nie jest zjawiskiem niepokojącym i stanowi naturalną reakcję organizmu na wypełnienie odbytnicy. Do badania nie trzeba się szczególnie przygotowywać. Należy jedynie poinformować osobę badającą o ewentualnych problemach zdrowotnych, takich jak hemoroidy czy zrosty i blizny po szyciu krocza (w przypadku kobiet rodzących siłami natury).
Na czym polega badanie per rectum?
Badanie per rectum można wykonać w dowolnej pozycji, w zależności od tego, jaki jest cel badania oraz jakie są preferencje pacjenta. Najczęściej przyjmuje się pozycję kolankowo-łokciową, w leżeniu na plecach z ugiętymi nogami bądź w leżeniu bokiem. Równie dobrze badanie per rectum można jednak wykonać w staniu, delikatnie opierając plecy o ścianę. Po przyjęciu pozycji lekarz nanosi na palec żel zapewniający poślizg i tym samym zwiększający komfort badania, a następnie wprowadza go do odbytu pacjenta. Poruszając nim ocenia dostępne struktury anatomiczne. W przypadku mężczyzn są to:
- gruczoł krokowy, czyli prostata;
- opuszka prącia;
- dno pęcherza moczowego;
- bańki nasieniowodów;
- pęcherzyki nasienne.
Z kolei w przypadku kobiet za pomocą badania per rectum można ocenić przede wszystkim:
- sklepienie pochwy;
- szyjkę macicy;
- jajniki;
- główkę płodu (u kobiet ciężarnych);
- zagłębienie odbytniczo-maciczne.
Bez względu na płeć badanie pozwala na ocenę:
- kości kulszowej i kości guzicznej;
- dołu kulszowo-odbytniczego;
- jelita ślepego;
- bańki odbytnicy;
- dolnej pętli esicy;
- przestrzeni zaodbytniczej.
W związku z brakiem widoczności i koniecznością zaufania wyłącznie umiejętnościom palpacji, badanie per rectum zalicza się do stosunkowo trudnych. Wymaga się ogromnej wiedzy anatomicznej i fizjologicznej. Lekarz musi na podstawie dotyku odróżnić chore tkanki od zdrowych.
Badanie per rectum – wskazania
Istnieje wiele wskazań do badania per rectum. W przypadku mężczyzn najczęściej wykonuje się je celem oceny prostaty, np. przy podejrzeniu nowotworu, natomiast u kobiet najczęstszym wskazaniem jest ocena stanu mięśni dna miednicy, np. przy problemie nietrzymania moczu lub obniżenia narządu rodnego. Objawami, które uznaje się za wskazania do wykonania badania per rectum, są przede wszystkim:
- trudności z oddawaniem moczu i stolca, np. uczucie zalegania moczu lub stolca po wizycie w toalecie;
- przewlekły ból brzucha;
- uczucie parcia na mocz bez wypływu moczu podczas wizyty w toalecie;
- epizody nietrzymania moczu;
- bolesne miesiączki w przypadku kobiet;
- ból podczas wypróżniania się;
- ból podczas stosunków seksualnych;
- przewlekle zaparcia lub biegunki;
Nagłe zmniejszenie masy ciała bez konkretnego powodu, zwłaszcza przy współistniejącym zmęczeniu i obniżeniu samopoczucia. Decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz lub fizjoterapeuta. Specjalista powinien pamiętać, aby zawsze uzyskać zgodę pacjenta na piśmie.
Badanie per rectum – przeciwwskazania
Badanie per rectum jest bezbolesne (chyba, że występują aktywne hemoroidy), szybkie i nieinwazyjne. W związku z tym praktycznie nie ma przeciwwskazań do jego wykonania. Jedynie przy perforacji odbytnicy ze względów bezpieczeństwa lepiej wybrać inne badanie diagnostyczne.
Zainteresował Cię ten temat?
Wyżej przybliżyliśmy tematykę związaną z bardzo ważnym działem fizjoterapii jakim jest uroginekologia. Jeżeli chcesz rozwijać się w tym temacie i wiedzieć jak prowadzić pacjentów uroginekologicznych, najlepszym rozwiązaniem jest zdobycie wiedzy bezpośrednio u specjalistów, w rozszerzonym zakresie na certyfikowanych szkoleniach, gdzie uzyskuje się szczegółowe informacje o technikach fizjoterapeutycznych i ich wykorzystaniu u pacjentów.
Kod rabatowy na kurs Trening dna miednicy BeBo
Z tego względu, specjalnie dla naszych czytelników Portalu Fizjoterapeuty wynegocjowaliśmy 10% zniżki na kursy i szkolenia prowadzone przez certyfikowanych instruktorów BeBo Polska. W celu uzyskania zniżki podczas zapisów (telefonicznie lub przez stronę www.bebotrening.pl) wystarczy podać kod: FIZJOTERAPEUTY
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Baranowski W., Rogowski A., Uroginekologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2018.
- Kołodziejczak M., Technika i interpretacja badania per rectum, Chirurgia po Dyplomie, 6/2013.
