Przeciążenie mięśni to powszechne zjawisko, zwłaszcza wśród osób regularnie uprawiających aktywność bądź pracowników fizycznych. Mięśnie poddawane długotrwałej, obciążającej pracy (szczególnie w warunkach statycznych) ulegają wzmożonemu napięciu, skróceniu i bolesnym przykurczom. Dodatkowo powstają w nich miejsca o dużej wrażliwości na ucisk, tzw. punkty spustowe. W sytuacjach przeciążenia mięśni zaleca się odpoczynek oraz skorzystanie z usług fizjoterapeuty.
Przeciążenie mięśni – fizjologia
Znaczna większość zaburzeń funkcjonalnych wynika z nieprawidłowego używania układu ruchu, co wiąże się z pracą zawodową. Trudno znaleźć zawód, w którym nie dochodziłoby do dynamicznych, statycznych przeciążeń układu ruchu. Nie bez powodu ciągle apeluje się o prawidłową pozycję podczas wykonywania pracy, także tej siedzącej (bo i ona coraz częściej powoduje przeciążenia). Długotrwałe napięcia mięśni mogą doprowadzić do:
- zmian morfologicznych i strukturalnych w tkance mięśniowej;
- utraty sprężystości mięśni;
- zaburzenia bilansu mięśniowego – skrócenia jednych mięśni i osłabienia innych;
- powstania patologicznych wzorców ruchu i postawy.
Niektóre partie mięśniowe są bardziej narażone na przeciążenia niż inne. Poniżej dokładniej je przedstawimy.
Połączenie głowowo-szyjne
Przeciążenie mięśni podpotylicznych może skutkować wysunięciem głowy z równoczesnym wyprostem odcinka szyjnego kręgosłupa. Z kolei przeciążenie mięśnia prostownika grzbietu jest charakterystyczne dla osób długotrwale pracujących przed komputerem. Oba przypadki prowadzą do przewlekłych dolegliwości bólowych kręgosłupa, migren, problemów ze stawami skroniowo-żuchwowymi czy zmniejszonej wydolności organizmu. Do tej grupy należą również mięśnie pochyłe, których napięcie skutkuje zaburzonym wzorcem oddychania.
Obręcz kończyny górnej
W tej okolicy na przeciążenia szczególnie narażone są mięsień czworoboczny, mięsień dźwigacz łopatki oraz mięsień podłopatkowy. W pierwszym przypadku niemal zawsze zaobserwujemy dolegliwości bóle odcinka szyjnego kręgosłupa oraz uniesienie barku po stronie napiętej. Przy napięciu dźwigacza łopatki miejsce mają odstające łopatki oraz ból całej obręczy barkowej. Z kolei przeciążenie mięśnia podłopatkowego ogranicza ruch rotacji zewnętrznej w stawie ramiennym.
Ramię i przedramię
Najczęściej przeciążanym mięśniem ramienia jest biceps, czyli mięsień dwugłowy ramienia. Dochodzi do tego podczas pracy czy aktywności statycznej ze zgiętym stawem łokciowym, co może wpływać na dolegliwości zarówno w stawie ramiennym, jak i w stawie łokciowym. W przypadku przedramienia wyróżnia się mięsień odwracacz, którego przeciążenie skutkuje bólem w okolicy nadkłykcia bocznego.
Okolica grzbietu
Mięsień prostownik grzbietu wraz z mięśniem czworobocznym lędźwi są w dzisiejszych czasach zdecydowanie najczęściej przeciążane. Wzrost napięcia tego pierwszego jest charakterystyczny dla wszystkich zespołów bólowych lędźwi i problemów ze stawami międzykręgowymi. Często współistnieje z przodopochyleniem miednicy. Natomiast przeciążenie mięśnia czworobocznego lędźwi ogranicza skłony boczne w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i może prowadzić do rozwoju skoliozy.
Obręcz kończyny dolnej
Przeciążenia mięśnia lędźwiowego większego zwykle współistnieją z zablokowaniem przejścia piersiowo-lędźwiowego, co wiąże się z bólem podczas rotacji tułowia. Dodatkowo mogą pojawić się dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych czy stawów krzyżowo-biodrowych. W dzisiejszych czasach dużym problemem jest przeciążenie mięśnia gruszkowatego, którego napięcie nazwano odrębnym terminem – „zespół mięśnia gruszkowatego„. Objawy obejmują odcinek lędźwiowy kręgosłupa, okolicę pośladków, miednicę czy stawy biodrowe. Może nawet pojawiać się ucisk nerwu kulszowego przypominający rwę kulszową.
Kończyna dolna
W przypadku kończyny dolnej, przeciążeniu najczęściej ulegają mięsień prosty uda, mięśnie kulszowo-goleniowe oraz mięsień trójgłowy łydki. Można zaobserwować to szczególnie wśród osób aktywnych fizycznie, np. miłośników górskich wędrówek czy biegaczy, przy czym przeciążenie mięśnia prostego uda pojawia się również u osób prowadzących siedzący tryb życia. Udowodniono, że napięcia w kończynach dolnych nierzadko zwiększają ryzyko kontuzji stawów skokowo-goleniowych oraz wpływają na wystąpienie dolegliwości bólowych kręgosłupa.
Przeciążenie mięśni – co dalej?
Terapia w przypadku przeciążenia mięśni powinna wzmacniać naturalne procesy naprawcze tkanek. Wszystkie zastosowane metody zależą od tego, czy do przeciążenia doszło wskutek aktywności fizycznej, a więc wzmożonej pracy mięśni czy wskutek braku ruchu, a więc nieużywania mięśnia. W pierwszym przypadku zaleca się między innymi:
- wszelkie rozluźnianie mięśnia;
- chłodne okłady;
- masaż funkcyjny i masaż relaksacyjny;
- terapię punktów spustowych;
- techniki powięziowe;
- kinesiotaping obniżający napięcie;
- masaż poprzeczny.
Z kolei przy przeciążeniach wskutek nieużywania mięśni zaleca się usunięcie dyskomfortu (np. używając wymienionych wyżej technik), a następnie wzmacnianie osłabionych grup mięśniowych, aby nie dopuścić do ich dysfunkcji w przyszłości. Każde przeciążenie mięśni może stanowić wskazania do wizyty u fizjoterapeuty.
Polecane produkty:
|
Roller do masażu
Piankowy, wysokiej jakości roller do masażu wykorzystywany jest do rozluźniania mięśniowo-powięziowego. Idealnie nadaje się dla osób aktywnych fizycznie. Może posłużyć zarówno przed treningiem w ramach rozgrzewki zwiększając elastyczność więzadeł ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wojtyczek Ł., Zaburzenia czynnościowe w układzie mięśniowym, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1/2005.
- Nicpoń K., Bóle mięśniowe i kurcze bolesne w praktyce neurologa, Polski Przegląd Neurologiczny, 4/2007.
