Mięsień prosty uda (łac. musculus rectus femoris) jest kluczową częścią mięśnia czworogłowego uda (łac. musculus quadriceps femoris) zlokalizowanego na przedniej i bocznej powierzchni uda. Odpowiada głównie za prostowanie stawu kolanowego oraz zginanie stawu biodrowego, choć ma też istotny wpływ na chód, utrzymywanie wyprostowanej pozycji ciała czy stabilność.
Mięsień prosty uda – budowa
Mięsień prosty uda posiada charakterystyczny, wrzecionowaty kształt. Jest gruby i leży na przedniej powierzchni uda, raczej powierzchownie. Od góry przykrywa go jedynie część mięśnia krawieckiego, uznawanego za najdłuższy mięsień w ciele człowieka, a także niewielka część mięśnia napinacza powięzi szerokiej. Cechą charakterystyczną budowy brzuśca mięśnia prostego uda jest jego wyjątkowa pierzastość. Na przebiegu zauważyć można liczne, krótsze i dłuższe włókna, co wpływa w dużym stopniu na jego siłę i wytrzymałość. Mięsień prosty uda posiada następujące przyczepy:
- przyczep początkowy (pp): kolec biodrowy przedni dolny bezpośrednio nad początkiem więzadła biodrowo-udowego (odnoga przednia) oraz brzeg górny panewki i torebka stawu biodrowego (odnoga tylna);
- przyczep końcowy (pk): przednia powierzchnia rzepki i kość piszczelowa.
Mniej więcej w 1/3 dolnej części uda brzusiec mięśnia prostego uda przechodzi w grube ścięgno dolne, które w dalszym przebiegu tworzy ścięgno końcowe. Warto zaznaczyć, że pozostałe głowy mięśnia czworogłowego uda to:
- mięsień obszerny boczny – najsilniejsza część mięśnia czworogłowego uda. Jak wskazuje nazwa, leży na bocznej powierzchni uda, przylegając ściśle do trzonu kości udowej;
- mięsień obszerny przyśrodkowy – leży nieco bardziej przyśrodkowo w rzucie przednim uda. Rozpoczyna się na końcowych ścięgnach mięśnia przywodziciela długiego i mięśnia przywodziciela wielkiego uda;
- mięsień obszerny pośredni – przykrywa go od przodu brzusiec mięśnia prostego uda.
Warto zauważyć, że mięsień prosty uda ma kaletkę, która zazwyczaj lokuje się między ścięgnem początkowym mięśnia a panewką kości miednicznej. Ciekawostką jest natomiast, że mięsień ten może mieć niekiedy dodatkowe pasma.
Unerwienie mięśnia prostego uda
Za unerwienie mięśnia prostego uda (i całego mięśnia czworogłowego uda) odpowiada nerw udowy. Wychodzi on z poziomu L2-L4 kręgosłupa.
Unaczynienie mięśnia prostego uda
Za unaczynienie mięśnia prostego uda (i całego mięśnia czworogłowego uda) odpowiada tętnica boczna okalająca udo.
Wzmacnianie mięśnia prostego uda
Wiele osób zmaga się z przykurczem mięśnia prostego uda w związku z siedzącym trybem życia. Podczas przyjmowania pozycji siedzącej przez wiele godzin utrzymywane jest zgięcie w stawach biodrowych. To zaś przekłada się negatywnie m.in. na elastyczność i wytrzymałość mięśnia czworogłowego uda. Mimo że jest on przykurczony, należy go wzmacniać, po wcześniejszym rozciąganiu. Przykładowe ćwiczenia wzmacniające obejmują wszelkie przysiady, zakroki, wykroki czy wyprosty w stawach kolanowych przy obciążeniu założonym na kostki lub podudzia. Wzmacnianie mięśni prostych uda jest wskazane również przy wadach postawy takich jak plecy okrągłe, plecy płaskie czy tyłopochylenie miednicy.
Mięsień prosty uda – rozciąganie
Rozciąganie mięśnia prostego uda jest ważne w przypadku każdego współczesnego człowieka. Znaczna większość populacji zmaga się z jego przykurczem, co wspomniano wcześniej. Ćwiczenia rozciągające polegają na wydłużaniu przyczepów tego mięśnia, zatem przykładami będą zakroki z pogłębianiem bądź przyciąganie pięty do pośladka podczas przyjmowania pozycji wyprostowanej. Nie należy pomijać znaczenia systematycznego rolowania mięśnia czworogłowego, co może być początkowo bolesne.
Zobacz również: Rolowanie mięśni nóg.
Masaż funkcyjny
Masaż funkcyjny jest jedną ze składowych terapii manualnej i często wykorzystuje się go w rehabilitacji. To połączenie masażu wraz z ruchem w stawie. Na poniższym filmie możemy zobaczyć jak wygląda masaż funkcyjny mięśnia czworogłowego uda (z uwzględnieniem mięśnia prostego uda) na przykładzie jednego z pacjentów naszego Centrum Fizjoterapeuty:
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.
