Chód spastyczny (kurczowy), jak wskazuje nazwa, cechuje się występowaniem spastyczności w stawach biodrowych i stawach kolanowych. Jest on widoczny u pacjentów z paraparezą spastyczną.
Spastyczność – co to jest?
Spastyczność to zaburzenie ruchowe charakteryzujące się wzmożeniem tonicznych odruchów ścięgnistych na rozciąganie, w zależności od szybkości tego rozciągania. Nasilona spastyczność może powodować różne, utrwalone wzorce ułożeń dotkniętych nią części ciała tj. kończyn. Zazwyczaj jest ona częścią obrazu towarzyszącego niedowładowi, co nasila dysfunkcję kończyny, sprawia choremu ból oraz utrudnia rehabilitację. W postaciach nieleczonych dochodzi do powstawania przykurczy utrwalonych, nieodwracalnych zmian w postaci kostnienia w obrębie mięśni i stawów, a także zaników mięśniowych.
Spastyczności towarzyszy zwykle niedowład lub porażenie z wygórowaniem odruchów ścięgnistych, obecnością odruchów patologicznych, łącznie określane mianem tzw. zespołu neuronu górnego. Zespół górnego neuronu powstaje w wyniku uszkodzenia zstępujących dróg ruchowych (piramidowych) na poziomie kory ruchowej, pnia mózgu lub rdzenia kręgowego.
Zobacz także: Skala Ashworth’a.
W zależności od tego, ile kończyn zostało dotkniętych spastycznością, wyróżniamy:
- tetraplegię spastyczną – wszystkie cztery kończyny;
- triplegię – trzy kończyny;
- paraplegię – dwie kończyny, najczęściej dolne;
- diplegię – porażenie poprzeczne, np. lewa kończyna górna i prawa kończyna dolna;
- hemiplegię – obie kończyny, lecz tylko po jednej stronie ciała, np. prawa kończyna górna i prawa kończyna dolna;
- monoplegię – tylko jedna kończyna.
Zobacz również: Plegia – rodzaje i objawy.
Chód spastyczny występuje zazwyczaj u paraplegików.
Chód spastyczny – występowanie
Typowe przyczyny pojawienia się chodu spastycznego obejmują:
- ucisk rdzenia kręgowego;
- uraz lub operacja rdzenia kręgowego;
- uraz okołoporodowy lub wady wrodzone, np. mózgowe porażenie dziecięce;
- stwardnienie rozsiane;
- choroba neuronu ruchowego;
- oponiak przystrzałkowy;
- podostre złożone zwyrodnienie rdzenia kręgowego.
Chód spastyczny – jak wygląda?
Chory w niewielkim stopniu zgina kończyny w stawach, idzie drobnymi kroczkami i szura przy tym stopami po podłodze.
Kończyny dolne poruszają się wolno i sztywno, a uda są silnie przywiedzione. W efekcie podudzia mogą się krzyżować podczas chodzenia (chód nożycowy). Stopy mogą być zgięte podeszwowo i odwrócone. Dodatkowo zdarza się, że chory zahacza palcami stóp o podłoże. Ogólnie patrząc, pacjent podczas chodu sprawia wrażenie jakby spętanego.
Zobacz również: chód koszący (hemiparetyczny).
Chód spastyczny u dzieci
Jeżeli dziecko jest podtrzymywane, jego uda mogą być przywiedzione w stawach biodrowych, a nawet skrzyżowane. Natomiast jeśli chodzi samodzielnie, są one przywiedzione, zrotowane wewnętrznie i zgięte. Udo robiące wykrok zgina się w stawie biodrowym i może dodatkowo zginać się staw biodrowy kończyny obciążanej.
W chodzie spastycznym miednica często nieprawidłowo się rotuje. W rotacji do tyłu jedna noga wydaje się być bardziej cofnięta. Z kolei sprawniejsza noga (wysunięta do przodu) przejmuje zwykle większą część obciążenia (jak przy porażeniu połowiczym).
W typowym kroku spastycznym nie pięta, a palce najpierw uderzają o podłoże. Jeśli plecy są spłaszczone i występuje lordoza, może pojawić się nadmierna kifoza odcinka piersiowego kręgosłupa. Z powodu nierównego rozkładu obciążenia, różnej długości kończyn dolnych i pozostałych przyczyn asymetrii postawy stojącej i siedzącej, pojawia się boczne skrzywienie kręgosłupa.
Ponadto obserwuje się nadmierne wymachy kończyn górnych lub nadmierne odruchy obronne. Z tego względu zwykle brakuje naprzemiennych ruchów ramion. Widuje się nieprawidłowe ustawienie rąk, jak we wcześniejszym okresie rozwoju ruchowego. Cofnięciu barków może towarzyszyć cofnięcie miednicy i bioder.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kozubski W., Neurologia, Kompendium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Kozubski W., Neurologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
- Kmieć T., Spastyczność – leczenie farmakologiczne, Opieka paliatywna nad dziećmi, XVI/2008.
