Oponiaki wywodzą się z komórek opony pajęczej i stanowią około 20% wszystkich nowotworów śródczaszkowych. Ich leczenie polega zazwyczaj na chirurgicznym usunięciu zmian, a rokowania są dobre.
Klasyfikacja
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżniła aż 15 rodzajów oponiaków. 9 z nich stanowi postać łagodną, natomiast trzem przypisano II stopień złośliwości, a kolejnym trzem III stopień.
Klasyfikacja oponiaków I stopnia złośliwości prezentuje się następująco:
- meningotelialny – błony komórek tego nowotworu nie są dobrze widoczne w mikroskopie, a ich cechą charakterystyczną są wewnątrzjądrowe wgłobienia cytoplazmy;
- włóknisty – zbudowany z wydłużonych komórek ułożonych równolegle względem siebie;
- przejściowy – ta postać łączy cechy obu poprzednich oponiaków. Jego cechą charakterystyczną są jednak liczne wirowate układu komórek;
- piaszczakowaty – z licznymi koncentrycznymi zwapnieniami. Tego typu oponiaki często lokalizują się w kanale kręgowym;
- naczyniakowaty – występuje rzadko, a budują go przede wszystkim kanały naczyniowe;
- drobnotorbielkowy -również występuje rzadko, a jego utkanie jest ubogokomórkowe;
- wydzielniczy – podobny budową do oponiaka meningotelialnego, jednak występuje rzadziej;
- z naciekami limfocytarno-plazmocytarnymi – jego cechą typową jest obecność obfitych nacieków zapalnych;
- metaplastyczny – w obrębie jego utkania zauważa się ogniska skupień chrzęstnych czy kostnych.
Oponiaki II stopnia złośliwości:
- jasnokomórkowy – zazwyczaj lokalizuje się w kącie mostowo-móżdżkowym lub w okolicy ogona końskiego;
- struniakowaty – posiada pola zbudowane ze sznurów kwasochłonnych;
- atypowy.
Oponiaki III stopnia złośliwości:
- brodawkowaty – występuje częściej u dzieci;
- pałeczkowaty;
- anaplastyczny.
Lokalizacja
Oponiaki najczęściej lokalizują się:
- przystrzałkowo w obrębie sierpu mózgu;
- w okolicy skrzydła mniejszego kości klinowej;
- na sklepistości mózgu;
- wzdłuż rynienki węchowej;
- na stoku;
- w okolicy siodła tureckiego.
Przyczyny oponiaków
Oponiaki wywodzą się z komórek arachnoidalnych opon mózgowych. Nie ustalono dokładnych przyczyn rozwoju oponiaków. Sugeruje się jednak istotny wpływ czynników ryzyka takich jak:
- przebyte urazy ośrodkowego układu nerwowego;
- narażenie na promieniowanie jonizujące – najgorszy z czynników ryzyka;
- promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie mikrofal;
- czynniki hormonalne.
W trakcie licznych badań wykazano niewątpliwy związek między ekspozycją na radioterapię, a występowaniem tego rodzaju nowotworów. Sugeruje się również, że ich rozwój może mieć związek z żeńskimi hormonami płciowymi, ponieważ zauważono gwałtowne pogorszenie się stanu zdrowia kobiet z oponiakami po zajściu w ciążę.
Objawy
Znaczna większość tych zmian nowotworowych rozwija się powoli i wykazuje łagodny przebieg. Objawy kliniczne zależą od lokalizacji zmiany, jednak najczęściej choroba manifestuje się bólem głowy, napadami padaczki (często rozpoczynającymi się od kończyn dolnych), niedowładami, zaburzeniami czucia i obustronnym wystąpieniem objawu Babińskiego. Objawy mogą być jednak bardzo zróżnicowane. W zależności od rodzaju guza i jego umiejscowienia mogą dotyczyć wytrzeszczu gałek ocznych, niedowidzenia połowiczego czy niewydolności przysadki mózgowej.
1:1000 przypadków oponiaka cechuje się przerzutami nowotworowymi na inne narządy wewnętrzne, np. płuca, kości, nerki lub węzły chłonne.
Oponiaki – leczenie
W przypadku oponiaków stosuje się leczenie chirurgiczne. Stopień trudności zabiegu, a tym samym ryzyko związane z operacją jest bardzo różny. Niekiedy zmiany trudno usunąć ze względu na ścisłe powiązanie i destrukcję życiowo istotnych struktur neuroanatomicznych, takich jak np. tętnica szyjna.
Całkowita resekcja nowotworu wraz z przyległą oponą twardą i ewentualnie kością zapewnia wyleczenie u większości chorych. Prawdopodobieństwo nawrotu choroby wynosi 10%. Dobrą metodą uzupełniającą jest radioterapia, ponieważ w wielu przypadkach klasyczna chemioterapia nie jest skuteczna.
Polecane produkty:
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jaskólski D., Badania kliniczno-molekularne w oponiakach, Aktualności Neurologiczne, 12/2012.
- Józefowicz M., Papierz W., Histologiczne kryteria diagnostyczne oponiaków atypowych (GII WHO) i ich związek z potencjałem proliferacyjnym, Aktualności Neurologiczne, 12/2012.
- Jassem J., Kordek R., Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.