Onkologia to dziedzina medycyny skupiona na profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób nowotworowych, które w dzisiejszych czasach zalicza się do chorób cywilizacyjnych ze względu na rosnącą częstość ich występowania. W szerokim aspekcie onkologia zajmuje się również wsparciem psychicznych pacjentów z nowotworami. Lekarzem tej dziedziny jest onkolog.
Czym zajmuje się onkologia?
Onkologia zajmuje się profilaktyką chorób nowotworowych (szerzenie informacji na temat zdrowego stylu życia i unikania czynników ryzyka), diagnostyką (podstawą są badania obrazowe oraz histopatologiczne), a także leczeniem ich (podstawą jest chemioterapia, radioterapia, leczenie immunosupresyjne oraz chirurgia). Najczęściej występującym nowotworem u kobiet jest rak piersi, natomiast u mężczyzn rak prostaty. U obu płci najbardziej rozpowszechniony jest rak płuc. Inne częste choroby nowotworowe, którymi zajmuje się lekarz onkolog:
- białaczka;
- nowotwory macicy;
- guzy mózgu i nowotwory ośrodkowego układu nerwowego;
- chłoniaki;
- mięsaki;
- nowotwory jelita grubego;
- nowotwory krtani i przełyku;
- nerwiakowłókniaki;
- nowotwory wątroby.
I wiele więcej. W praktyce proces nowotworowy może rozpocząć się w każdej tkance. Jeśli ma charakter złośliwy, nacieka okoliczne struktury i rozprzestrzenia się po całym organizmie. Jednym z podstawowych zadań lekarza onkologa jest wczesne wykrycie choroby, zanim jeszcze dojdzie do wystąpienia przerzutów, które znacznie obniżają rokowania pacjenta.
Jak wygląda leczenie onkologiczne?
Na samym początku konieczna jest wnikliwa diagnostyka. Należy ustalić typ i stopień nowotworu, jego złośliwość oraz ewentualne naciekanie. Tym samym lekarz ustala odpowiednie postępowanie. Często obejmuje ono chirurgiczne usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek (np. usunięcie piersi wraz z pobliskimi węzłami chłonnymi w trakcie mastektomii), a następnie poddanie pacjenta chemioterapii. W innym wypadku stosuje się radioterapię i chemioterapię lub radioterapię i leczenie immunosupresyjne. Metoda zawsze powinna być dobrana indywidualnie do pacjenta, ponieważ nie każdy nowotwór wykazuje taki sam stopień reakcji. U pacjentów z białaczką konieczne może się okazać przeszczepienie szpiku kostnego, a u pacjentów z zajętymi narządami wewnętrznymi ich transplantacja.
Należy mieć na uwadze, że leczenie onkologiczne trwa wiele miesięcy, a w wielu przypadkach nowotwór i tak będzie mieć tendencję do nawrotów w przyszłości, nawet kilkanaście czy kilkadziesiąt lat później. W trakcie leczenia onkologicznego mogą pojawić się przykre dolegliwości, którym nie sposób zapobiegać. Przykładowo, w przebiegu radioterapii mogą pojawić się wahania nastroju, nudności, utrata apetytu oraz popromienne zapalenie skóry. Z kolei przy chemioterapii typowe są nudności, przewlekłe zmęczenie i osłabienie organizmu, wypadanie włosów, problemy trawienne, zaburzenia cyklu miesiączkowego i libido.
W trakcie leczenia onkologicznego należy szczególnie zadbać o własny wypoczynek, nieprzemęczanie się, zdrową dietę, suplementację i unikanie stresu. Wszelkie suplementy diety i leki działające objawowo (np. przeciw nudnościom) powinny być skonsultowane z lekarzem onkologiem.
Światowy dzień onkologii
4 października świętuje się światowy dzień onkologii. Ma zachęcać społeczeństwo do profilaktyki chorób nowotworowych oraz zwracania uwagi na codzienne problemy osób zmagających się z nimi. W tym dniu warto zainteresować się szerzej tematem lub zrobić dobry uczynek i w dowolny sposób wesprzeć fundacje lub osoby chore. Stworzono również Europejski Kodeks walki z rakiem, w którym zapoznać się można z 12 najważniejszymi zasadami, które mogą chronić przed rozwojem nowotworu:
- Unikanie palenia papierosów.
- Stworzenie w domu środowiska wolnego od tytoniu (np. nakazanie domowników palenia na zewnątrz).
- Utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
- Pozostanie aktywnym fizycznie przez całe życie.
- Przestrzeganie zdrowych zaleceń dietetycznych.
- Ograniczenie spożycia alkoholu.
- Unikanie nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne.
- Ochrona przed działaniem rakotwórczym substancji i toksyn w miejscu pracy (zwłaszcza przestrzeganie zasad BHP w zakładzie pracy).
- Analiza naturalnego promieniowania spowodowanego wysokim stężeniem radonu we własnym domu.
- Karmienie piersią dziecka (w przypadku kobiet, co zmniejsza ryzyko raka piersi o 4%).
- Poddanie dziecka szczepieniom ochronnym.
- Udział w programach badań przesiewowych.
Należy jednak mieć na uwadze, że nowotwór może rozwinąć się u osoby dotychczas zdrowej, która przestrzega wszystkich powyższych zaleceń (choć znacznie rzadziej). Przyczyny tej choroby wciąż pozostają nieznane.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Deptała A., Stec R., Smoter M., Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo AsteriaMed, Gdańsk 2021.
- Kordek R., Jassem J., Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.
