Amoniogeneza to inaczej produkcja amoniaku w organizmie człowieka, czyli wytwarzanie i wydalanie jonu amonowego. Proces ten zachodzi w wielu narządach, w tym także w nerkach i jeśli odbywa się w nadmiarze, jest wysoce niebezpieczny dla organizmu. Wpływa na zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej.
Co to jest amoniak?
Amoniak w organizmie człowieka to produkt uboczny przemian metabolicznych. Stanowi toksyczny produkt rozpadu aminokwasów, czyli podstawowych składników budulcowych białek. Produkowany jest w większości tkanek człowieka. Po sprzężeniu do nietoksycznej glutaminy trafia drogą krwi do wątroby, gdzie wskutek przemian enzymatycznych cyklu mocznikowego zostaje przekształcony w mocznik. Ten zaś wydalany jest wraz z moczem przez nerki.
Amoniogeneza – przebieg
W procesie amoniogenezy akceptorem jonów wodorowych w świetle kanalików nerkowych jest amoniak, tworzący się w komórkach kanalików, w największych ilościach wskutek enzymatycznej deaminacji glutaminy. Glutamina ulega deaminacji, a następnie dezaminacji tlenowej pod wpływem glutaminazy I i dehydrogenazy glutaminowej, tworząc właśnie amoniak. Transport powstałego amoniaku do światła kanalika odbywa się zgodnie z gradientem stężeń i jest procesem czysto fizycznym. Przy kwasicy metabolicznej produkcja amoniaku w nerkach i wydalanie jonu wodorowego w formie NH+4 znacznie wzrastają.
Istotnym źródłem amoniaku w organizmie człowieka są ponadto bakterie jelitowe, które posiadając enzym ureazę, rozkładają mocznik do amoniaku. Drogą żyły wrotnej amoniak przedostaje się następnie bezpośrednio do wątroby. Amoniogenezą nazywa się więc rozmaite reakcje zachodzące w różnych częściach organizmu, w których przebiegu dochodzi do produkcji amoniaku.
Nadmiar amoniaku w organizmie
Zbyt wysoki poziom amoniaku w organizmie człowieka nazywa się hiperamonemią. Amoniak jest toksyczny zwłaszcza dla mózgu, ponieważ bez problemu przekracza i uszkadza barierę krew-mózg, zaburza procesy neurotransmisji i metabolizm komórek ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Może nawet doprowadzić do obrzęku mózgu, który jest bezpośrednim zagrożeniem życia pacjenta. Najczęstszymi przyczynami hiperamonemii są:
- alkoholowa marskość wątroby;
- zapalenie wątroby (ostre lub przewlekłe);
- niektóre zakażenia bakteryjne;
- przyjmowanie niektórych leków, np. kwasu walproinowego.
Objawy tego stanu wiążą się głównie z uszkodzeniem układu nerwowego i mogą obejmować m.in.:
- drgawki;
- bóle głowy;
- nudności;
- wymioty;
- nadmierna senność;
- dezorientację;
- zaburzenia świadomości (w tym śpiączkę).
Rozpoznanie hiperamonemii stawia się na podstawie pomiaru stężeń amoniaku we krwi. Badanie jest proste i szybkie, a wyniki dostępne są niemal natychmiast.
Produkcja amoniaku w przemyśle
Amoniogenezą można również określić produkcję amoniaku na skalę przemysłową, choć w tej dziedzinie pojęcie to jest znacznie rzadziej wykorzystywane. Współcześnie najczęstszym sposobem produkcji amoniaku jest wykorzystanie wodoru pochodzącego z przekształconego w parę wodną metanu. Metan łączy się w kontrolowanych warunkach z oczyszczonym azotem w temperaturze około 450°C w reaktorach gazowych w ramach procesu Habera-Boscha. Stanowi do niecałe 2% światowej emisji dwutlenku węgla. Na szczęście dla ekologii na horyzoncie pojawiła się nowa metoda pozyskania amoniaku w sposób bezemisyjny. Wykorzystuje się w tym celu energię odnawialną, a proces przebiega przy produkcji wodoru poprzez elektrolizę wody, a następnie przepuszczenie wodoru przez ten sam reaktor Habera-Boscha, jak w tradycyjnej metodzie.
Polecane produkty:
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Chudziński K., Hiperamonemia jako rzadka przyczyna ciężkich zaburzeń świadomości na oddziale intensywnej terapii, Lek. Wojsk., 2018; 96 (3): 237–240.
- Rutkowski B., Ciechanowski K., Rola alkalizacji w nefroprotekcji – nowe spojrzenie na stary problem, Forum Nefrologiczne 2012, Tom 5, nr 3, 265–271.
- Schweda E., Chemia nieorganiczna, Wydawnictwo MedPharm, Wrocław 2014.
