Kwasica metaboliczna zwana również nieoddechową, odnosi się do zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie, które przebiega ze zmniejszeniem stężenia wodorowęglanów we krwi i ze zmniejszeniem jej pH.
Kwasica metaboliczna – przyczyny
Do głównych przyczyn omawianego schorzenia zalicza się:
- nadmierną podaż lub wytwarzanie kwasów nielotnych (kwasice addycyjne: mleczanowa, ketonowa, spowodowana podażą prekursorów kwasów);
- upośledzenie regeneracji wodorowęglanów przez niewydolne nerki, np. w przebiegu ostrej lub przewlekłej kwasicy mocznicowej;
- utratę zasad przez nerki (kwasica cewkowa bliższa) lub przewód pokarmowy (np. biegunki czy przetoki zewnętrzne żółciowe).
Spadek stężenia HCO3- stanowi przyczynę między innymi spadku pH, co powoduje rozwój kwasicy. Warto wiedzieć, że schorzenie może ulec kompensacji drogą oddechową, czyli w efekcie hiperwentylacji. Na skutek tego zjawiska ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla obniża się, a pH krwi normalizuje się. Normalizacja ta może być całkowita lub prawie całkowita.
Uznaje się, że zwiększone ryzyko wystąpienia kwasicy metabolicznej występuje w przypadku nieodpowiedniego trybu życia, który obejmuje nadmierne spożywanie między innymi białek pochodzenia zwierzęcego, masła, słodyczy, kawy czy alkoholu. Można zatem stwierdzić, że ważnym czynnikiem ryzyka tego schorzenia jest niezdrowa dieta.
Objawy kwasicy metabolicznej
Pojawiające się objawy kliniczne zależą w dużej mierze od przyczyny wystąpienia kwasicy metabolicznej. W przypadkach ciężkich i ostro przebiegających stwierdza się nie tylko obniżone pH, ale również hipokapnię, która stanowi wyraz kompensacyjnej hiperwentylacji. Natomiast kwasice substrakcyjne (wynikające z utraty zasad) przebiegają z hiperchloremią i prawidłową luką anionową. Z kolei kwasice addycyjne i retencyjne z prawidłową chloremią, lecz zwiększoną luką anionową.
Kwasica metaboliczna najczęściej manifestuje się następującymi objawami:
- zaburzenia rytmu serca;
- zaburzenia świadomości;
- hipotonia lub hipertonia;
- różnego rodzaju zaburzenia elektrolitowe, najczęściej jednak hiperkaliemia.
W wielu przypadkach obserwuje się również zaburzenia oddechowe. Może to być np. przyspieszenie częstości oddechów, bądź tak zwany oddech Kussmaula.
Czym jest luka anionowa?
Luka anionowa to miara nagromadzonych kwasów wyrażona zmianami stężenia jonów. Definiuje się ją jako różnicę pomiędzy kationami i anionami. W warunkach patologicznych luka anionowa może się powiększyć w obecności silnego kwasu, który posiada stałą dysocjacji niższą od osoczowego pH i ulega całkowitej dysocjacji na sprzężoną zasadę i proton.
Kwasica metaboliczna – leczenie
Celem zwalczania kwasicy metabolicznej należy w pierwszej kolejności obliczyć tak zwaną przestrzeń wodorowęglanową. Jeśli ją znamy, należy obliczyć wielkość niedoboru HCO3-. Wszystkie obliczenia wykonuje się przy użyciu dokładnych, ustalonych odgórnie wzorów.
Docelowym stężeniem HCO3- powinno być 15-18 mmol/l, a z pewnością nie 20-24 mmol/l. Szybkość podawania roztworu wodorowęglanu należy uzależnić od nasilenia schorzenia, szybkości jego rozwoju oraz od ogólnej wydolności układu krążenia. To bardzo ważne, ponieważ niekontrolowane podawanie NaHC03 może doprowadzić do rozwoju hipernatremii i wystąpienia objawów ostrej niewydolności lewokomorowej.
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Smuszkiewicz P., Jakieła-Sokołowska A., Interpretacja zaburzeń kwasowo-zasadowych u chorych w oddziale intensywnej terapii. Czy tradycyjne podejście jest wystarczające?, Anestezjologia i Ratownictwo, 5/2011.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
