Kwasica (inaczej: acydemia) to stan charakteryzujący nagromadzenie kwaśnych produktów przemiany materii w tkankach oraz we krwi.
Rodzaje kwasicy
Wyróżnia się następujące rodzaje kwasicy:
- oddechową;
- metaboliczną – ta z kolei dzieli się na mleczanową i ketonową.
Kwasica oddechowa
Kwasica oddechowa to obniżenie pH krwi poniżej 7,35 spowodowane hiperkapnią. Hipowentylacja, nieuchronnie prowadząc do retencji dwutlenku węgla jest przyczyną hiperkapnii i kwasicy oddechowej. Dolegliwość może mieć charakter ostry lub przewlekły.
Objawy kliniczne spowodowane są nie tylko hiperkapnią, ale często współwystępują z hipoksemią i niewydolnością prawokomorową serca. W zależności od stopnia kompensacji pH krwi może być prawidłowe lub wyraźnie obniżone.
Kwasica nieoddechowa
Kwasica nieoddechowa (kwasica metaboliczna) to obniżenie pH krwi poniżej 7,35 spowodowane pierwotnym zmniejszeniem stężenia jonów HCO3-.
Obraz kliniczny zależy od przyczyny zaburzeń. W ciężkich i ostro przebiegających kwasicach nieoddechowych oprócz obniżonego pH stwierdza się hipokapnię będącą wyrazem kompensacyjnej hiperwentylacji. Kwasice substrakcyjne (spowodowane utratą zasad) przebiegają z hiperchloremią i prawidłową luką anionową, a kwasice addycyjne i retencyjne z prawidłową chloremią, lecz zwiększoną luką anionową.
Kwasica mleczanowa
To kwasica ze stężeniem kwasu mlekowego w surowicy powyżej 5 mmol/1. Kwasica i śpiączka mleczanowa występuje u chorych na cukrzycę rzadziej niż inne stany śpiączkowe, ale śmiertelność wynosi około 50%.
Do czynników predysponujących do rozwoju kwasicy mleczanowej zalicza się:
- uszkodzenie narządów bogatokomórkowych lub hipoksję tkankową;
- zatrucie etanolem (także wypicie większej ilości alkoholu) lub glikolem etylenowym;
- duże dawki salicylanów.
Kwasica mleczanowa nie jest swoistym powikłaniem cukrzycy i najczęściej występuje u chorych we wstrząsie. Częściej się zdarza w cukrzycy typu 2, choć zaawansowana mikroangiopatia (zwłaszcza z niewydolnością nerek) może sprzyjać wystąpieniu kwasicy mleczanowej w cukrzycy typu 1.
Wyróżnia się następujące typy kwasicy mleczanowej skojarzonej z cukrzycą:
- typ A – beztlenowa, występuje w stanach niedotlenienia tkankowego (sepsa, wstrząs, niewydolność serca);
- typ B – tlenowa, towarzyszy ciężkim powikłaniom cukrzycy, np. kwasicy ketonowej, albo jest następstwem niewłaściwego stosowania metforminy.
Kwasica ketonowa
Kwasica ketonowa to ostry zespół zaburzeń przemiany węglowodanowej, tłuszczowej i białkowej, a także zaburzeń homeostazy organizmu. Pojawia się jako następstwo nagłego i znacznego niedoboru insuliny. Najczęściej schorzenie rozwija się w efekcie infekcji.
Do pozostałych przyczyn można zaliczyć:
- przerwanie insulinoterapii;
- zawał serca;
- ostre stany zapalne trzustki;
- nadużywanie alkoholu.
Obraz kliniczny kwasicy ketonowej jest bardzo zróżnicowany. Zależy od wielu czynników, w tym: ewentualnych powikłań cukrzycy, wieku i ogólnego stanu zdrowia chorego czy szybkości narastania niewyrównania cukrzycy. Charakterystycznym objawem jest tak zwany oddech Kussmaula – w oddechu osoby chorej można wyczuć aceton.
Zobacz również: Śpiączka ketonowa.
Leczenie
Leczenie kwasicy zależy przede wszystkim od jej rodzaju i przyczyny. Kwasice oddechowe w pierwszej kolejności należy leczyć udrażniając drogi oddechowe. W ciężkich przypadkach stosuje się wentylację mechaniczną czy bierną tlenoterapię. Natomiast w przypadku kwasic metabolicznych ważne jest zarówno leczenie przyczynowe (np. dializa, podane insuliny itd.), jak i objawowe (regularne nawadnianie pacjenta, wyrównanie elektrolitów).
Pacjenci wykazujący kwasicę (bez względu na jej rodzaj) muszą być leczeni w warunkach szpitalnych. Wymagają oni stałej kontroli specjalistów.
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Górska-Ciebiada R., Barylski M., Ciebiada M., Stany nagłe w cukrzycy – cukrzycowa kwasica ketonowa i zespół hiperglikemiczno-hipermolalny, Anestezjologia i Ratownictwo, 5/2011.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
