Śpiączka ketonowa

Śpiączka ketonowa może wystąpić w przebiegu cukrzycy każdego typu. Śmiertelność wynosi od 5 do 10% przypadków, jest więc stanem zagrażającym życiu pacjenta. Główną przyczyną śpiączki ketonowej jest kwasica ketonowa.

Przyczyny

Kwasica ketonowa rozwija się wskutek bezwzględnego lub względnego niedoboru insuliny, współistniejącego ze zwiększeniem stężeń antagonistycznych w stosunku do insuliny hormonów katabolicznych.

Wyróżnia się następujące czynniki predysponujące do wystąpienia patologii:

zakażenia bakteryjne, zwłaszcza ropne;
choroby układu sercowo-naczyniowego o ostrym przebiegu, takie jak zawał serca czy udar mózgu;
zapalenie trzustki;
przerwanie insulinoterapii (często wskutek zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego powodujących wstrzymanie się od przyjmowania posiłków);
zbyt późne rozpoznanie cukrzycy;
wszystkie stany powodujące gwałtowne zwiększenie zapotrzebowania organizmu na insulinę.

W efekcie niedoboru insuliny dochodzi do nadmiernego wytwarzania glukozy w wątrobie w wyniku glukoneogenezy oraz nasilonej lipolizy z powstawaniem ciał ketonowych. Skutkami tego są:

utrata glukozy z moczem;
diureza osmotyczna;
odwodnienie;
zaburzenia elektrolitowe (zwłaszcza hiperkaliemia, przy współistniejącym wewnątrzkomórkowym niedoborze potasu);
kwasica metaboliczna.

Nieleczona lub nieprawidłowo leczona kwasica ketonowa prowadzi do śpiączki – całkowitej utraty świadomości chorego w efekcie powikłań chorobowych.

Objawy

Objawy kwasicy ketonowej dzieli się na podmiotowe i przedmiotowe. Wśród podmiotowych znajdują się głównie:

nadmierne pragnienie;
suchość w jamie ustnej;
wielomocz;
osłabienie, przewlekłe uczucie zmęczenia i nadmierna senność;
zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki;
zawroty i bóle głowy;
nudności i wymioty;
ból brzucha lub w okolicy klatki piersiowej.

Z kolei do objawów przedmiotowych można zaliczyć:

obniżenie ciśnienia tętniczego;
tachykardię;
przyspieszenie i pogłębienie oddechów (po pewnym czasie zauważa się jednak ich spłycenie);
objawy odwodnienia;
osłabienie odruchów ścięgnistych;
zapach acetonu z ust;
zaczerwienienie twarzy;
zmniejszenie napięcia gałek ocznych;
zwiększone napięcie powłok brzusznych.

W przypadku śpiączki ketonowej i kwasicy ketonowej w badaniach pomocniczych diagnozuje się hiperglikemię powyżej 22,2 mmol/l i kwasicę metaboliczną – pH krwi tętniczej wynosi mniej niż 7,25. Dodatkowo można wykryć obecność ciał ketonowych w moczu i surowicy.

Biorąc pod uwagę wszystkie wspomniane objawy jakie wykazuje śpiączka ketonowa, podczas diagnostyki należy ją zróżnicować z ketonową kwasicą alkoholową, ketozą głodową czy kwasicą mleczanową.