Pępek (łac. umbilicus) pod względem anatomii i fizjologii nie jest istotną częścią ciała, lecz jedynie pozostałością, blizną po pępowinie. Pępowina łączy natomiast matkę i rozwijający się płód, dzięki czemu mogą być mu dostarczane związki odżywcze i krew. Jest przecinana w momencie porodu, a następnie formowana przez lekarza. Można zatem podsumować, że stanowi pierwotne połączenie ściany brzucha z łożyskiem.
Pępek – anatomia
Pępek znajduje się w linii pośrodkowej ciała, nieco poniżej środka brzucha, między wyrostkiem mieczykowatym mostka a spojeniem łonowym. W rzucie na kręgosłup leży on na wysokości krążka międzykręgowego między III i IV kręgiem lędźwiowym oraz około 2 cm powyżej linii łączącej najwyższe punkty grzebieni biodrowych. W zależności od grubości podściółki tłuszczowej może on być silniej lub słabiej wpuklony w obręb ściany brzucha. U niektórych osób może nawet przypominać skręconą spiralkę. W pępku skóra zrasta się z tkanką blizny.
Jak wygląda to w kontekście fizjologii? W pierwszych 2 tygodniach po narodzinach resztka pępowiny usycha i odpada, pozostawiając pępek – pierwszą bliznę w życiu każdego człowieka. Pępek zbudowany jest z tkanki łącznej i stanowi jedno z miejsc o obniżonym oporze, w którym ściana jamy brzusznej jest słabsza i bardziej podatna na zmiany patologiczne. To właśnie w tym miejscu w obrębie brzucha najczęściej powstaje przepuklina brzuszna.
Sam pępek nie jest dobrze unerwiony, lecz tkanka znajdująca się bezpośrednio pod nim już tak. Dlatego częste i mocne dotykanie pępka może wysyłać sygnały do rdzenia kręgowego, łączącego się wiązkami nerwowymi głównie z pęcherzem moczowym i cewką moczową. Efektem jest uczucie mrowienia w okolicy brzucha i niekiedy parcie na pęcherz.
Jak czyścić pępek ?
Pępek jest często pomijaną podczas kąpieli częścią ciała. Specjaliści rekomendują jednak umycie go raz w tygodniu, najlepiej natryskiem bezpośrednio ze słuchawki prysznica delikatnie za pomocą patyczka kosmetycznego zwilżonego wodą. W innym razie nie tylko może generować nieprzyjemny zapach, ale nawet doświadczać patologii takich jak:
- kamienie pępkowe – złogi złuszczonych komórek skóry, które gromadzą się właśnie w zagłębieniu pępka. Przeważnie przybierają zabarwienie ciemnobrązowe lub żółte, a sama ich obecność sprzyja zakażeniom;
- zapalenie pępka – przyczyną zwykle jest infekcja wywołana gronkowcami, co dotyczy głównie noworodków. Pojawia się przy braku odpowiedniej higieny kikuta i nowoutworzonego pępka, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie otrzewnej czy posocznicy;
- infekcje drożdżowe – objawiają się nieprzyjemnie pachnącym żółtawym, pomarańczowym lub brązowym nalotem, a nawet zmianami skórnymi w obrębie pępka i wokół niego.
W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących dolegliwości warto udać się do dermatologa, który oceni wygląd skóry wokół pępka i zaleci odpowiednie postępowanie. Odpowiednią wiedzę w tym temacie mają również lekarze podstawowej opieki zdrowotnej.
Jak dbać o pępek noworodka?
Podczas pobytu w szpitalu oraz w domu raz dziennie stosuje się preparat odkażający z oktenidyną. Aplikuje się go na całą powierzchnię kikuta, szczególnie w miejscu, w którym przylega on do pępka. Raz dziennie powinno się delikatnie przemyć dno pępka i kikut, najlepiej przy użyciu jednorazowego jałowego gazika zwilżonego wodą z szarym mydłem, po czym wytrzeć na sucho. Zaleca się unikanie moczenia pępka, np. podczas kąpieli. Jeśli już dojdzie do jego zmoczenia, należy jak najszybciej go osuszyć (niepożądane jest utrzymywanie go w wilgoci, co sprzyja rozwojowi patogenów). Pępek powinien mieć stały dostęp do powietrza. Niewielkie ilości śluzowej wydzieliny oraz nieprzyjemny zapach nie powinny wzbudzać niepokoju rodziców, ponieważ są normalnym zjawiskiem towarzyszącym gojeniu się pępka. Wszelkie informacje dotyczące jego pielęgnacji może także przekazać położna.
Pępek – znaczenie
Pępek u dorosłego człowieka nie ma większego znaczenia, jest po prostu pozostałością po życiu płodowym i nie spełnia żadnej funkcji. Warto jednak zaznaczyć, że lekarze chirurdzy zaczęli wykorzystywać go do przeprowadzania różnych procedur leczniczych. Chirurdzy posługujący się laparoskopem dostają się do jamy brzucha przez małe nacięcie właśnie w pępku. Zabiegi tego dostępu skracają czas regeneracji i obniżają ryzyko infekcji pooperacyjnych.
W przypadku rozwijającego się płodu nie tyle sam pępek ma znaczenie (płód nie posiada jeszcze uformowanej blizny), o ile pępowina, z której później się on tworzy. Ma ona aktywny udział w rozwoju płodu – zaopatruje go w tlen oraz składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Łączy płód bezpośrednio z łożyskiem.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Urbanowicz Z., Podstawy anatomii człowieka, Tom I, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2000.
- Kaczyński J., Opętlenie płodu pępowiną w ciąży pojedynczej – przegląd aktualnej literatury, Postępy Nauk Medycznych, 7/2016.
- Kołacz-Kordzińska Z., Połóg. Pierwszy rok życia rodzica, Wydawnictwo natuli.
