Zrost opóźniony

Zrost opóźniony to rodzaj zaburzeń zrostu kości, polegający na zbyt późnym kostnieniu tkanki kostnej i opóźnionym tworzeniu się stabilnego połączenia między odłamami. Rozpoznanie tego zjawiska nie jest łatwe, podobnie jak leczenie. Nie wiadomo również, dlaczego u niektórych pacjentów dochodzi do opóźnionego zrostu, zaś u innych ten zrost jest wręcz zbyt szybki.

Na czym polega zrost kości?

Zrostem kości nazywamy ciąg reakcji komórkowych i biochemicznych organizmu, zmierzający do odtworzenia ciągłości kości i przywrócenia jej pierwotnej struktury. Jest wynikiem aktywności kościotwórczej okostnej oraz procesów zachodzących w krwiaku pourazowym. Tworzenie się zrostu kostnego jest warunkowane zwiększoną aktywnością granulocytów, makrofagów, limfocytów T oraz osteoblastów i osteoklastów uczestniczących w reakcji zapalnej powstającej w miejscu złamania.

Dla prawidłowego przebiegu procesów gojenia konieczne jest unieruchomienie odłamów (wyeliminowanie ruchów, szczególnie translacyjnych, ruchów angulacyjnych i ruchów rotacyjnych) oraz właściwe ukrwienie. W tworzeniu się zrostu kostnego wyróżniamy 2 główne fazy:

• stymulacji histochemicznej – 4-6 tygodni od złamania;
• stymulacji piezoelektrycznej kryształów hydroksyapatytu – aż do uzyskania zrostu kostnego.

Niestety proces nie zawsze przebiega tak, jak powinien.

Zrost opóźniony – przyczyny

Czynnikami wpływającymi negatywnie na zrost kości są przede wszystkim:

• choroby współistniejące – zwłaszcza cukrzyca, miażdżyca, niewydolność krążenia, choroby układowe;
• alkoholizm;
• nikotynizm;
• zły stan odżywienia organizmu, w tym niedobory pokarmowe;
• problematyczna lokalizacja złamania – zwłaszcza 1/3 dalsza kości piszczelowej;
• problematyczny rodzaj złamania – złamanie stawowe, złamanie zmiażdżeniowe, złamanie otwarte i złamanie powikłane;
• upośledzenie unaczynienia i unerwienia w miejscu złamania;
• osteoporoza;
• ubytki kostne;
• zanieczyszczenie rany i tym samym pojawienie się trudno gojących się ran, (w tym ropiejących);
• nieprawidłowa repozycja odłamów kostnych, w tym zły dobór techniki operacyjnej.

Na opóźniony zrost kostny może wpłynąć aktywność fizyczna podczas rekonwalescencji, ponieważ zamiast zapewnić stabilność odłamom, pacjent porusza nimi, przez co nie może wytworzyć się właściwa kostnina. Czynnikiem ryzyka jest nawet nieodpowiednia dieta, uboga w składniki niezbędne do prawidłowego zrostu kości.

Czym jest zrost opóźniony?

O zroście opóźnionym mówimy wówczas, gdy okres gojenia się złamania przedłuża się powyżej 6 miesięcy i jest bardzo powolny, a także wówczas, gdy brak jest cech zrostu kostnego w okresie powyżej 4 miesięcy. W przebiegu zrostu opóźnionego może pojawić się tzw. staw rzekomy, czyli utrwalony brak zrostu kostnego prowadzący do nadmiernej ruchomości odłamów, co może przypominać staw.

Zobacz również: Sztywność poranna.

Zrost opóźniony – leczenie

Zrost kości można monitorować na podstawie badania RTG. Jeśli zostanie stwierdzony opóźniony zrost kostny, wdraża się farmakoterapię, np. Osteogenon (lek zawierający kompleks oseinowo-hydroksyapatytowy) lub wysokie, lecznicze dawki witaminy D. Dodatkowo pacjentowi zaleca się stosowanie diety bogatej w wapń, fosfor, żelazo, witaminę C i pełnowartościowe białko. Spośród suplementów diety wspierających zrost kości największe zastosowanie znajduje kolagen.

Przy braku zrostu kostnego i wytworzeniu się stawów rzekomych wdraża się leczenie operacyjne. Polega na zapewnieniu tzw. ciszy operacyjnej w obrębie szczeliny złamania. Zastosowanie znajdują: stabilizacja śródszpikowa z rozwierceniem jamy szpikowej (wykorzystuje się przeszczepy kostne), stabilizacja zewnętrzna (wykorzystuje się aparaty pierścieniowe, homolateralne). Dodatkowo efekt pobudzenia biologicznego można uzyskać poprzez zastosowanie przeszczepów kostnych autogennych w miejscu stawu rzekomego (dekortykacja kostno-okostnowo-mięśniowa według Judeta).

W przebiegu leczenia opóźnionego zrostu kostnego ogromne znaczenie ma unikanie palenia papierosów. Niejednokrotnie udowodniono klinicznie, że nikotyna powoduje produkcję zbyt dużej ilości tkanki chrzęstnej, co następnie zabiera więcej czasu na jej przebudowę w kość, a także hamuje tworzenie osteoblastów. Dodatkowo obniża wchłanianie wapnia, który jest kluczowy dla mineralizacji kości.

	Kolagen naturalny w kapsułkach Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Knoll V., Trumble T., Złamania i zaburzenia zrostu kości łódeczkowatej, Rozdział 8, Wydawnictwo Urban & Partner.
2. Hładki W., Lorkowski J., Trybus M., Brongel L., Wyniki leczenia pourazowych zaburzeń zrostu kostnego i ubytków kostnych autogennym przeszczepem szpiku kostnego, Przegląd Lekarski, 1/2008.
3. Drwięga M., Jak przyspieszyć zrost kości?, EXGOGEN i nie tylko. ORTOPEDIA – MOJA PASJA, 05.2020.
4. Sanders R., Traumatologia układu ruchu, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2009.