Lateralizacja rzepki (tak zwane boczne przyparcie rzepki) oznacza jej nadmierne przyparcie do kłykcia bocznego kości udowej. W efekcie, podczas ruchów kolana dochodzi do nadmiernego przesunięcia rzepki w stronę boczną, co nasila się wraz ze zgięciem kolana. Ustawienie takie zaburza prawidłowy rozkład nacisków na rzepkę.
Lateralizacja rzepki – przyczyny
Schorzenie to może się wiązać z nieprawidłowościami kostnymi, np. podwichnięciem rzepki, deformacjami stopy czy koślawością kolan. Przyczyną mogą być równie dobrze nieprawidłowości mięśniowe, jak nieprawidłowa budowa mięśnia obszernego przyśrodkowego lub nadmierne napięcie mięśni kulszowo-goleniowych.
Uznaje się jednak, że wymienione czynniki nie tyle stanowią bezpośrednią przyczynę dolegliwości, o ile mają duże znaczenie, gdy dojdzie do urazu lub przeciążenia. Stanowią w rezultacie dodatkowy, niekorzystny czynnik wpływający na dolegliwość jaką jest lateralizacja rzepki.
Przyczyn upatruje się wśród zaburzeń funkcjonalnych, takich jak:
- patologia w ruchomości i kontroli rotacji w stawie biodrowym;
- patologiczne ustawienie miednicy, co powoduje w efekcie dysbalans mięśniowy;
- koślawość kolan.
Objawy
W badaniu klinicznym stwierdza się:
- tkliwość okolicy bocznej rzepki;
- zmniejszenie przesuwalności rzepki na stronę przyśrodkową;
- trzeszczenia;
- niemożność uniesienia bocznej części rzepki z powodu obkurczenia troczków;
- dolegliwości bólowe bocznego przedziału stawu kolanowego.
Bóle bocznego przedziału kolana nasilają się przy zginaniu obciążanego stawu, co nierzadko wiąże się ze słyszalnymi krepitacjami i objawami podrażnienia błony maziowej. Z czasem może dojść do wtórnych zmian w nerwach bocznych troczków rzepki oraz niemożności nawet biernego przesunięcia rzepki w stronę przyśrodkową. Zmiany wtórne mogą obejmować nawet chondromalację rzepki oraz zmiany zwyrodnieniowe.
Badanie radiologiczne wykrywa ustawienie rzepki w przechyleniu do boku oraz sklerotyzację warstwy podchrzęstnej bocznej części rzepki.
Diagnostyka
Diagnostyka wiąże się z oceną całego ciała, ponieważ schorzenia kolan nierzadko wiążą się z zaburzeniami postawy ciała (kręgosłupa, stóp, miednicy, a nawet samej głowy). Całość uzupełnić można badaniem rentgenowskim.
Badanie stawu kolanowego powinno obejmować w tym przypadku ocenę długości i obwodów kończyny, ocenę siły mięśniowej i szczegółową analizę chodu.
Zobacz również: Metody analizy chodu.
Ocena chodu jest niezwykle ważna przy lateralizacji rzepki, gdyż zazwyczaj ujawniają się:
- nadmierne nawracanie w stawie skokowo-goleniowym;
- płaskostopie statyczne;
- opadanie miednicy;
- przykurcz pasma biodrowo-piszczelowego.
Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na te elementy. Niezwykle ważna jest także ocena palpacyjna struktur stawu kolanowego. W przebiegu zwiększonego nacisku rzepki są one bardziej podatne na ucisk i reagują bólem.Wykonać można test 1/4 przysiadu, test balotowania rzepki i test Obera. Tylko prawidłowe rozpoznanie umożliwi dobranie odpowiedniej fizjoterapii i pełen powrót pacjenta do sprawności.
Leczenie
Leczeniem zachowawczym można uzyskać zmniejszenie szkodliwych przeciążeń, jednak u ludzi młodych oraz sportowców niekiedy jest to niewystarczające. Wówczas istnieje konieczność leczenia operacyjnego.
Celem leczenia zachowawczego jest doprowadzenie do właściwego przemieszczania trzeszczki po kłykciach kości udowej. Uzyskuje się to wyłącznie za pomocą kompleksowego podejścia do pacjenta, które obejmuje:
- mobilizację rzepki – przeprowadza się ją przed ćwiczeniami za pomocą ślizgów, w możliwie pełnym jej zakresie ruchomości. Ponadto, po skorygowaniu ustawienia, rzepkę należy zostawić w tej pozycji na około 30 sekund;
- kinezyterapię – ćwiczenia wzmacniające głowę przyśrodkową mięśnia czworogłowego uda, ćwiczenia rozciągające oraz proprioceptywne;
- poizometryczną relaksację mięśni – głównie pasma biodrowo-piszczelowego;
- metody likwidujące ewentualny obrzęk;
- zabiegi fizykalne – laseroterapia, krioterapia, magnetoterapia czy prądy interferencyjne;
- kinesiotaping – wspomaga utrzymanie rzepki w prawidłowej pozycji.
Rehabilitacja przyczynia się do zmniejszania dolegliwości, reguluje napięcie mięśniowe, a także ma na celu uniknięcie interwencji chirurgicznej.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Strojek K., Kortas K., Radzimińska A., (i inni), Leczenie zachowawcze zespołu bocznego przyparcia rzepki, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
- Worobel M., Gniewek T., Hadała M., Trening kontroli motorycznej w bocznym przyparciu rzepki według koncepcji Kinetic Control – opis przypadku, Praktyczna Fizjoterapia&Rehabilitacja, wrzesień 2013.
- Dziak A., Tayara S., Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper, Kraków 1999.
