Ból receptorowy powstaje w konsekwencji stymulacji i podrażnienia receptorów bólowych, nazywanych nocyceptorami. Może przyjmować różną postać – bólu powierzchniowego, bólu głębokiego, bólu trzewnego, bólu somatycznego, a każdy z nich może mieć różny obraz kliniczny. Jednocześnie ból receptorowy początkowo przybiera formę ostrą i podostrą, po czym może (choć nie musi) przekształcić się w ból przewlekły, znacznie trudniejszy do leczenia.
Co to jest ból?
Ból jest nieprzyjemnym doznaniem zmysłowym i emocjonalnym wiążącym się z rzeczywistym lub potencjalnie zagrażającym uszkodzeniem ciała. Może wystąpić w konsekwencji podrażnienia receptorów bólowych (nocyceptorów), a także obniżenia ich progu pobudliwości. Niekiedy bywa rezultatem uszkodzenia struktur układu nerwowego (ból niereceptorowy neuropatyczny) czy pojawia się bez towarzyszącego uszkodzenia tkanek (ból niereceptorowy psychogenny). Podstawową rolą bólu jest ostrzeganie organizmu przed zagrożeniem i tym samym jego ochrona. Wyzwala bowiem odruchową i behawioralną odpowiedź organizmu. Jeżeli uszkodzenie tkanek jest nieuniknione, to zarówno w obwodowym, jak i ośrodkowym układzie nerwowym dochodzi do zainicjowania zmian wyrażających się bólem i nadwrażliwością w odpowiedzi na odczyn zapalny w tkankach otaczających struktury nerwowe.
Zobacz również: Mechanizm powstawania bólu.
Ból receptorowy – co to jest?
Ból receptorowy jest konsekwencją podrażnienia receptorów umiejscowionych na zakończeniach nerwów bólowych. Wywołują go bodźce uszkadzające tkanki bądź mogące prowadzić do takiego uszkodzenia. Nazywa się go często bólem nocyceptywnym. Warto wiedzieć, że jest to ból fizjologiczny – może pochodzić zarówno z narządów wewnętrznych (receptory znajdujące się w tkance mięśniowej, narządach wewnętrznych, naczyniach krwionośnych lub tkankach układu kostno-stawowego), jak i z tkanek zewnętrznych (tzw. ból skórny). W zależności od lokalizacji podrażnianych receptorów prezentuje się to następująco:
- skóra: ból powierzchowny, pełniący funkcję ochronną;
- tkanka mięśniowa: receptory bólowe umiejscawiają się w mięśniach i powięziach, a za ich podrażnienie odpowiada nagromadzenie szkodliwych metabolitów;
- naczynia krwionośne: chemoreceptory oraz mechanoreceptory lokalizują się w przydankach dużych tętnic i żył. Czynnikiem pobudzającym je jest rozciąganie naczyń;
- układ kostno-stawowy: receptory znajdują się w okostnej i torebkach stawowych;
- narządy wewnętrzne: ból przybiera postać kolkową.
Warto zaznaczyć, że w przebiegu bólu receptorowego integralność układu pozostaje zachowana, natomiast za podrażnienie nocyceptorów odpowiadają substancje syntezowane poza strukturami układu nerwowego. Przeciwieństwem omawianego zjawiska jest tzw. ból niereceptorowy – wywołany zniszczeniem elementów układu nerwowego, a nie samym pobudzeniem nocyceptorów.
Zobacz również: Algometr.
Ból receptorowy – przyczyny
Przewlekły ból receptorowy występuje przeważnie w przebiegu:
- choroby zwyrodnieniowej stawów;
- zespołów bólowych kręgosłupa;
- osteoporozy;
- fibromialgii.
Zauważyć go można ponadto u większości pacjentów z bólami głowy, chorobą nowotworową czy schorzeniami naczyń obwodowych. Ostry ból receptorowy jest efektem stłuczenia, uderzenia się, ucisku na nerwy. Współwystępuje z innymi objawami przy początku wielu różnych problemów zdrowotnych, np. tuż po pojawieniu się przepukliny kręgosłupa, gdy dysk zaczyna uciskać na okoliczne struktury nerwowe.
Ból receptorowy – leczenie
Ból receptorowy nie wymaga leczenia, ponieważ nie jest schorzeniem, lecz może być jego manifestacją. Jeśli zatem ból o charakterze przewlekłym pojawia się w przebiegu przepukliny kręgosłupa, należy rozważyć fizjoterapię, a przy braku rezultatów – zabieg chirurgiczny. Doraźnie stosować można leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jednak nie mogą one mieć charakteru podstawowego. Są wyłącznie uzupełnieniem działań przyczynowych. Ból receptorowy jest bardzo ważny w życiu każdego człowieka, jego pojawienie się stanowi sygnał, że coś jest w organizmie nie w porządku. Umożliwia to wdrożenie odpowiednich działań.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wypyszewska J., Kopański Z., Kulesa-Mrowiecka M., Rowiński J., Furmanik F., Tabak J., Kieczka-Radzikowska K., Liniarski M. Klasyfikacja bólu, Journal of Clinical Healthcare 2/2018.
- Dobrogowski J., Zajączkowska R., Dutka J., Wordliczek J., Patofizjologia i klasyfikacja bólu, Polski Przegląd Neurologiczny 2011; 7 (1): 20-30.
