Mastektomia to zabieg amputacji piersi spowodowany najczęściej nowotworem piersi. Przeprowadzany jest również zapobiegawczo jako tzw. mastektomia prewencyjna. Wiąże się z licznymi konsekwencjami zdrowotnymi, mimo że niejednokrotnie jest zabiegiem ratującym życie, niezbędnym do pokonania choroby. Po mastektomii kobieta nadal przechodzi leczenie onkologiczne, jednak dołącza się do niego rehabilitację oraz wsparcie psychoterapeutyczne.
Na czym polega mastektomia?
Mastektomia oznacza chirurgiczne usunięcie (amputację) gruczołu piersiowego, zaatakowanego procesem nowotworowym. Zabieg może dotyczyć wyłącznie piersi, jak również okolicznych węzłów chłonnych. Czynności wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, co trwa maksymalnie do 2 godzin. Podczas zabiegu pacjentka leży na plecach z odwiedzonym ramieniem. Stosuje się poprzeczne lub skośne eliptyczne cięcie skórne, obejmujące brodawkę, otoczkę sutkową i zmianę o charakterze guza nowotworowego.
Chirurg wycina cały gruczoł piersiowy, dochodząc aż do mięśni piersiowych. Jeśli zachodzi konieczność poszerzenia zabiegu o usunięcie węzłów chłonnych, chirurg usuwa również tkankę chłonną okolic pachy. Oszczędza natomiast ważne naczynia krwionośne oraz nerwy. Przed zaszyciem rany w miejscu po usuniętej piersi pozostawia się 2 dreny, dzięki którym wydzielina pooperacyjna nie gromadzi się w ranie. To profilaktyka krwiaków i stanu zapalnego. Dreny usuwa się po kilku dniach od operacji. Usunięte tkanki zostają odesłane do badań histopatologicznych.
Wskazania do mastektomii
Najczęstszym wskazaniem do zabiegu mastektomii jest rak piersi o I lub II stopniu zaawansowania, a także łagodne formy tego nowotworu. Rak piersi w Polsce stanowi główną przyczynę zgonów u kobiet. Wczesna diagnoza i podjęte leczenie wydłużają życie i wpływają na jego jakość. Jedną ze skutecznych metod leczenia raka piersi jest właśnie omawiana mastektomia, czyli amputacja piersi.
Zobacz również: Fizjoterapia przed mastektomią.
Zalecenia po mastektomii
Po zabiegu zaleca się wysokie układanie kończyny po stronie operowanej piersi, aby zmniejszać pojawiające się obrzęki limfatyczne. Wdraża się też ćwiczenia oddechowe i delikatnie rozciągające, aby uniknąć zrostów w tworzącej się bliźnie. Rekomenduje się wykonywanie ćwiczeń co 2 godziny przez 10 minut. Pacjentka wypisywana do domu zwykle w 5.-6. dobie po operacji powinna być przygotowana do wykonywania ćwiczeń samodzielnie w domu. Pacjentkom zaleca się również unikanie dźwigania cięższych przedmiotów, schylania się oraz spania na boku po stronie operowanej piersi. Bliznę należy myć wodą z delikatnym mydłem, a skórę osuszać poprzez dotykanie, a nie pocieranie. Ze względu na wysoką możliwość wystąpienia problemów emocjonalnych i z samoakceptację, pacjentkom poleca się kontakt z psychoterapeutą.
Utrata piersi w wyniku mastektomii może negatywnie wpływać na psychikę chorych, począwszy od rozwoju objawów depresji, trudności w odbiorze własnego ciała oraz spadku zadowolenia w sferze seksualnej. Celem zachowania komfortu życia coraz częściej wykonywane są mastektomie z natychmiastową rekonstrukcją piersi z wykorzystaniem ekspanderów i implantów lub rzadziej – tkanek własnych. Takie rozwiązanie zawsze powinno zostać omówione z lekarzem jeszcze przed zabiegiem.
Rehabilitacja po mastektomii
Jednym z najczęściej występujących odległych powikłań pooperacyjnych, a dotyczących prawie 50% operowanych kobiet, jest obrzęk limfatyczny kończyny strony operowanej. Rehabilitacja w dużej mierze skupia się więc na działaniach przeciwobrzękowych, takich jak ćwiczenia poprawiające krążenie, nauka pozycji ułożeniowych czy właśnie drenaż limfatyczny. Dobór ćwiczeń powinien uwzględniać działania nie tylko przeciwobrzękowe, ale również poprawiające ruchomość w barku, a także ćwiczenia wzmacniające, jednakże wprowadzanie poszczególnych ćwiczeń uzależnione jest przede wszystkim od etapu po operacji.
Oprócz ćwiczeń ruchowych sporą wartość mają różnego rodzaju masaże. Poza drenażem limfatycznych praktykuje się techniki masażu klasycznego takie jak: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, uciski. Masaże można stosować codziennie, wykonując techniki od obwodu w kierunku ujść żylnych, rozpoczynając od węzłów i naczyń limfatycznych, znajdujących się jak najbliżej ujść żylnych. Wzbogaceniem masażu tradycyjnego (ręcznego) może być wykorzystanie masażu aparaturowego, np. masażu pneumatycznego, masażu podciśnieniowego, masażu wibracyjnego, kąpieli wirowej, natrysku podwodnego.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pluta B., Piekarski J., Czy mastektomia z rekonstrukcją natychmiastową piersi stanowi alternatywę dla leczenia oszczędzającego pierś?, Journal of Oncology, 3/2016.
- Benirowska S., Jakość życia pacjentek po mastektomii – analiza z wykorzystaniem kwestionariusza QLQ-C30, Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku, 2018.
Madetko R., Ćwiertnia B., Rehabilitacja po mastektomii, Problemy Pielęgniarstwa, 4/2008. - Górniewicz M., Antczak P., Przygotowanie pacjentki do samoopieki po zabiegu mastektomii, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 2/2021.
