Skręcenie stawu skokowego (często nazywane „skręceniem kostki„) opisuje uraz charakteryzujący się uszkodzeniem więzadeł wzmacniających staw skokowy. Skręcenia występują w aż 30-40% wszystkich urazach narządu ruchu. Obecnie stopień uszkodzenia stawu skokowego klasyfikujemy za pomocą dwóch skal.
Skale uszkodzenia stawu skokowego
Wyróżniamy 4-stopniową skalę skręcenia stawu skokowego według Gaździka:
- Naciągnięcie.
- Naderwanie.
- Zerwanie.
- Złamanie awulsyjne.
Najczęściej jednak posługujemy się 3-stopniową skalą (skręcenie stawu skokowego), w której wyróżniamy:
- I stopień – niewielka liczba włókien ulega naderwaniu, a funkcje wykonywane kończyną dolną są w pełni zachowane;
- II stopień – znaczna liczba włókien ulega naderwaniu, a funkcje wykonywane kończyną dolną są częściowo utracone;
- III stopnień – wszystkie włókna są naderwane (zerwanie więzadła) i następuje duża utrata funkcji kończyny dolnej.
Mechanizm urazu
Do skręcenia stawu skokowego może dojść na dwa sposoby:
- Ewersja (nawrócenie) – w przypadku nadmiernego nawrócenia (mechanizm odwodzeniowo-nawróceniowy) – V palec stopy skierowany jest w górę. W tym przypadku uszkodzeniu ulegają więzadła od strony przyśrodkowej, a także torebka stawowa.
- Inwersja (odwrócenie) – w przypadku nadmiernego odwrócenia (mechanizm przywiedzeniowo-odwróceniowy) – paluch skierowany w górę. W tym przypadku uszkodzeniu ulegają więzadła od strony bocznej, a także torebka stawowa.
Skręcenie stawu skokowego – przyczyny
Przyczyną skręcenia stawu skokowego jest zwykle czynność, która powoduje, że staw skokowy zostaje wygięty zbyt mocno w takim stopniu, że siła działająca na staw jest zbyt duża i prowadzi do uszkodzenia więzadła oraz torebki stawowej. Do urazu zwykle dochodzi podczas skakania, biegania, chodzenia na nierównej nawierzchni oraz zsunięcia się z krawężnika. Najczęściej w tych sytuacjach dochodzi do nagłej wewnętrznej rotacji stawu skokowego, która prowadzi do uszkodzenia wiązadeł. Mimo że rotacja wewnętrzna jest najbardziej charakterystyczną przyczyną urazu, czasami jednak rotacja zewnętrzna może również prowadzić do urazu.
Skręcenie stawu skokowego – objawy
Pacjenci z tym urazem zazwyczaj doświadczają nagłego bólu w trakcie urazu. Ból może się nasilać podczas palpacji stawu skokowego. Kostka zwykle ulega opuchnięciu oraz czasami, w zależności od ciężkości urazu, może dochodzić do niestabilności stawu.
W mniej poważnych przypadkach skręcenia, pacjent będzie mógł wykonywać czynności angażujące staw skokowy. Jednak często będzie miewał nasilenie bólu, sztywności oraz opuchnięcia podczas odpoczynku, tuż po wykonaniu danej czynności, szczególnie w porze rannej, zaraz po przebudzeniu się.
W cięższych przypadkach ból może być tak duży, że uniemożliwi wykonywanie podstawowych czynności życiowych z uszkodzoną kończyną. Mięśnie zazwyczaj ulegają osłabieniu na skutek bólu i niemożności wykonywania dotychczasowych czynności.
Diagnoza skręcenia stawu skokowego
Podstawą diagnostyki jest badanie przedmiotowe (subiektywne odczucia pacjenta) i podmiotowe (obiektywne odczucia pacjenta).
Zobacz również: Badanie przedmiotowe i podmiotowe – jak powinno przebiegać?
Podczas badania podmiotowego, palpacja powodująca ból w stawie skokowym oraz test szuflady przedniej i tylnej, test odwrócenia stopy i test rotacji zewnętrznej, może upewnić specjalistę wykonującego badanie w diagnozie i potwierdzić prawdopodobieństwo wystąpienia urazu. Przydatne również może być MRI oraz RTG w celu wykluczenia złamania, a także ocenienia stanu urazu.
Skręcenie stawu skokowego – leczenie
Leczenie uzależnione jest między innymi od stopnia uszkodzenia. Badania naukowe dowiodły, że większa wiedza pacjenta na temat danej choroby/urazu prowadzi do efektywniejszego i szybszego leczenia, wiec edukacja pacjenta jest również kluczowym elementem leczenia.
Farmakoterapia
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne należy przyjmować w początkowej fazie, we wszystkich trzech stopniach urazu, aby złagodzić ból i zmniejszyć zapalenie. Należy jednak pamiętać, że nie wyleczą one choroby i nie zmienią jej przebiegu, a jedynie złagodzą objawy.
W późniejszych fazach urazu, leki te powinno się stosować tylko i wyłącznie wtedy, gdy objawy utrudniają wykonywanie podstawowych czynności życiowych lub podczas, gdy inne metody leczenia nie przynoszą efektu. Również unikanie ruchów, które powodują ból, a tym samym spowalniają proces gojenia, są konieczne.
Fizjoterapia
W początkowej fazie po urazie noszenie bandaża uciskowego nałożonego na staw skokowy jest także bardzo pomocne, gdyż ograniczy ono wykonywanie ruchów powodujących ból. Noszenie bandaża uciskowego w tym stopniu urazu jest również przydatne, gdyż złagodzi ból podczas chodzenia oraz zmniejszy uczucie niestabilności, podczas ich występowania. Bandaż należy jednak zdejmować kilka razy dziennie w celu zapobiegnięcia sztywności. Okłady z zimna, które złagodzą obrzęk i przyspieszą proces gojenia są także bardzo wskazane. Unoszenie kończyny dolnej do góry jest również ważne, aby zmniejszyć opuchliznę.
W przypadku urazu II stopnia należy wykonywać opisane powyżej techniki leczenia oraz dodać masaż i elektroterapie techniką ultradźwiękową w celu przyspieszenia procesu gojenia.
Ćwiczenia zwiększające siłę mięśni oraz ćwiczenia zwiększające zasięg ruchu są ważnym elementem rehabilitacji, gdyż przyspieszają proces gojenia się. Należy jednak pamiętać, że ćwiczenia te nie powinny powodować nasilenia objawów bólowych z jakimi pacjent się zmaga.
Ćwiczenia zwiększające siłę mięśni powinny być poprzedzone ćwiczeniami izometrycznymi, które w późniejszym okresie rehabilitacji zastępuje się ćwiczeniami oporowymi. Dzięki tym ćwiczeniom nastąpi większy napływ krwi do miejsca urazu, co przyniesie niezbędne składniki odżywcze i pokarmowe do miejsca urazu oraz mięśnie ulegną wzmocnieniu, a co za tym idzie, będą lepiej chronić staw skokowy.
Ważne jest jednak, aby fizjoterapia dobierana była indywidualnie do każdego pacjenta. Na poniższym filmie możemy zobaczyć jeden z przykładów jak przebiega leczenie. Nasi fizjoterapeuci z Centrum Fizjoterapeuty pokazują jak wygląda proces rehabilitacji po skręceniu stawu skokowego dobrany indywidualnie do naszego pacjenta:
Leczenie chirurgiczne
W urazach III stopnia będzie wymagany zabieg chirurgiczny. Jako metodę zabiegu chirurgicznego często stosuje się artroskopię. Jest to zabieg podczas, którego miniaturowa kamera telewizyjna na końcu elastycznej rury zostaje wprowadzona bezpośrednio do stawu przez wąskie nacięcia. Umożliwia to zbadanie i naprawienie uszkodzonych tkanek.
Podczas tego zabiegu obraz z kamery używa się do kierowania i przeprowadzenia zabiegu narzędziami, które również wkłada się do stawu przez małe nacięcia. Ten rodzaj zabiegu jest mało inwazyjny (w porównaniu do klasycznej operacji), więc czas rehabilitacji ulega znacznemu skróceniu.
Rehabilitacja pooperacyjna powinna przebiegać według zaleceń chirurga. Dlatego ważne jest, aby fizjoterapeuta przeprowadzający rehabilitację dostał od osoby wykonującej zabieg konkretny plan co i kiedy może pacjent zacząć robić. Ćwiczenia dobiera się wówczas indywidualnie do każdego pacjenta przez fizjoterapeutę w zależności od tego jakie pacjent będzie robił postępy.
Kinesiotaping
Dodatkowo w leczeniu skręcenia stawu skokowego wykorzystuje się plastry do kinesiotapingu w celu przyspieszenia odpływu zbędnych produktów przemiany materii i szybszego dostarczenia potrzebnych składników odżywczych transportowanych z krwią. Plastry te mają również za zadanie zwiększenie stabilizacji stawu skokowego. Na poniższym filmie jeden z naszych fizjoterapeutów z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak prawidło oklejać staw skokowy plastrami do kinesiotapingu.
Skręcenie stawu skokowego – zapobieganie
Ze względu na mechanikę urazu nie można zrobić zbyt wiele, aby zapobiec temu urazowi. Korzystanie z opasek uciskowych podczas uprawiania sportów oraz regularny odpoczynek w trakcie intensywnej aktywności fizycznej angażującej staw skokowy są pomocnymi metodami mogącymi efektywnie zmniejszyć ryzyko urazu. Dodatkowo powinno się wzmacniać mięśnie i pamiętać o prawidłowej rozgrzewce, jak również rozciąganiu poszczególnych partii mięśni stabilizujących staw. Zaleca się również noszenie obuwia z szerokim obcasem, ponieważ zmniejszy on możliwość wystąpienia ponownych skręceń.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Brzezińska P., Mieszkowski J., Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne w skręceniu stawu skokowego, Journal of Education, Health and Sport, 5/2015.
- Dziak A., Tayara S., Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2000.
5 odpowiedzi
Świetnie wytłumaczone, a tyle naszukałem się w internecie bo właśnie mam taki przypadek i nie wiedziałem czy udać się do lekarza czy już nic mi nie jest.
Dodam, że noga była opuchnięta, ale zeszło wszystko chodzę i nawet grałem w piłkę, jednak czuje po takim treningu znowu lekki ból i nie bardzo mogą nią kręcić na boki, więc chyba jednak udam się do lekarza. Może pomoże 🙂
Świetnie opisane. Film pokazuje codzienną rehabilitację, a ja tydzień temu uległam kontuzji i lekarz nie wspominał o zabiegach ani rehabilitacji, mam okładać lodem i smarować liotonem. Kostka jest wciąż opuchnieta i ma rozległe wybroczyny. W dodatku nadal nie ma szans żebym obciążyła nogę, chodzę o kulach. Czy to normalne?
Dwa miesiace mija od zerwanych wiązadel i skręcenie stawu skokowego. Dr w szpitalu powiedział ze powinnam miec opretację ale ludziom po 70 ce nie robia. Na pytanie czy będę chodzic wzruszył ramionami i kazał kupic kule. Cierpiałam potwornie 3 tygodni w szynie i potworne ilosci leków p.bólowych i niestety żadne kule tylko wózek inwalidzki , nawet chodzik nie pomagał. Po trzech tygidniach zdjęto mi szynę gipsową i dr tylko chodzić i jeszcze raz chodzić i moczyć kostę w ciepłej wodzie z mydłem żadnych maści, kremów żadnych stabililzatorów, żadnego bandaża elastycznego. Jest równo 2 mce od skręcenia, jestem zmęczona, chodzę o dwóch kulach za co Ortopeda mnie skrzyczał. Uświadomiłam mu że stłukłam też drugą stopę i ręce i całe ciało , że mam uszkodzony też błędnik i prosiłam o kule w ramach NFZ – stwierdził że na skręcenie stawu skokowego nie przysługuje sprzęt. Dostałam tylko skierowanie na rehabilitacje dopiero od 27.12.17 czyli po trzech miesiącach od upadku. Czytając dopiero teraz w/w doszłam do wniosku że jestem źle potraktowana przez Ortopedę. Moja cała stopa była sina i bardzo napuchnięta, nawet podeszwa stopy była czarna. Do dnia dzisiejszego nie potrafię chodzić , ciagnę nogę i bardzo się męczę. Te porady w/w i plastry i rehabilitacje od samego początku po zdjęciu gipsu to brzmi dla mnie jak bajka dla bogatych bo mnie nikt nic nie zaproponował azeby pomóc a jestem samotna schorowaną starą kobietą pozostawioną samej sobie z tym bólem nawet opieka społeczna swiadzczy pomoc tylko za pieniądze- podsumowanie – pogoda jest ale tylko dla bogaczy, dla niebogatych są prognozy złe.
3 dzień po skręceniu stawu skokowego . Lekarz rodzinny powiedział ze nie muszę iść do ortopedy. Jednak poszedłem. Ortopeda przepisał mi szynę na 6 tygodni. 3 dzień po urazie i ćwiczeniach i wielokrotnych próbach ćwiczeń w ten sam dzień stanąłem na stopie. Ćwicząc z rozwaga z małymi kroczkami . Nie usypiać mięśni . Natychmiast zacząć ćwiczenia . Wiem ze boli mnie tez przy każdym kroku ale wiem ze im więcej kroków zrobię będę szybciej sprawny. Pracując nad moja kostka prawdopodobnie 2 stopień uszkodzenia. Każdy krok daje mi radość i ból. Nastawcie się psychicznie . Czekając na znikoma pomoc i mówiąc ze ktoś ci noe pomógł jesteście w błędzie. Jesteście jedyni którzy mogą sobie pomoc. Ćwiczyć . Ja narzekałem 2 dni i obwininem wszystkich . Błędne koło. Ćwiczyć ćwiczyć do 3 4 godzin dziennie nie usypiające mięśni i ścięgien. Usypane ścięgno będzie nienaturalnie napięte i mięśnie nie będą wstanie utrzymać odpowiedniej postawy. Po tygodniu napisze jak wyglądają moje rezultaty.
Świetna strona, dużo przydatnych informacji, ale najlepiej skontaktować się ze specjalistą. Jak skręciłam sobie kostkę, to moją pierwszą myślą było udać się na pogotowie i szukanie informacji w internecie. Na szczęście koleżanka poleciła mi udać się do szpitala św. Łukasza i nie żałuje. Świetni, znający się na rzeczy lekarze. Poradzili mi jak sobie radzić ze skręconą kostką i zapewnili świetną rehabilitacje.