Tiki ruchowe to inaczej mimowolne, niezależne od naszej woli ruchy, zwykle o drobnej amplitudzie, związane z nieprzyjemnym odczuwaniem wewnętrznego przymusu wykonania określonej czynności. Mogą mieć podłoże chorobowe, choć obserwuje się je także u pacjentów bez schorzeń przewlekłych, względnie zdrowych. Diagnostyką i leczeniem tego typu problemów zajmuje się najczęściej lekarz neurolog.
Tiki ruchowe – przyczyny
Tiki ruchowe mogą mieć wiele przyczyn/. Jednak bardzo często pojawiają się w klasycznym obrazie klinicznym chorób i zespołów takich jak:
- zespół Tourette’a;
- autyzm;
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne;
- lęki;
- ADHD;
- choroba Huntingtona;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- choroba Parkinsona;
- niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego;
- niedobory witamin i minerałów, w szczególności takich jak witamina B6, witamina B12, magnez.
Nieprawidłowości w niektórych obszarach mózgu i zaburzenia równowagi neuroprzekaźników również mogą skutkować tikami ruchowymi. Zdarza się, że zaobserwować je można u osób względnie zdrowych. Bywa, że mają one podłoże emocjonalne (stresogenne), bądź idiopatyczne (przyczyny nie są znane, a wykonywane badanie diagnostyczne wychodzą prawidłowo).
Jak wyglądają tiki ruchowe?
Tiki ruchowe w praktyce mogą przyjmować różnorodny obraz kliniczny. Dzieli się je na:
- nagłe i szybkie;
- powtarzalne i stereotypowe (zawsze o takim samym przebiegu);
- nieregularne lub rytmiczne;
- proste lub złożone.
Bardzo często u pacjentów stwierdza się tiki ruchowe proste, mające nagły początek i utrzymujące się zazwyczaj przez kilka tygodni lub miesięcy. Mogą manifestować się jako mruganie, unoszenie brwi, wzruszanie ramionami, skręcanie lub szarpanie głowy i szyi. Mogą mieć jednak charakter wokalny np. chrząkanie, kaszel, pociąganie nosem, ziewanie. Ich przeciwieństwem są tiki ruchowe złożone, które przyjmują formę grymasów twarzy, stukania rękami lub nogami o podłoże, skakania, kopania. Wystąpienie tików ruchowych zawsze wymaga diagnostyki neurologicznej.
Diagnostyka tików ruchowych
Wstępem do diagnostyki jest szczegółowy wywiad zdrowotny przeprowadzony z pacjentem. Lekarz zada pytania m.in. o czas wystąpienia tików, ich częstotliwość i rodzaj, czynniki wyzwalające, choroby występujące w rodzinie, przyjmowane leki i suplementy diety. Jeśli to możliwe, obserwuje tiki na wizycie (nie zawsze jednak istnieje możliwość wywołania ich na zawołanie). W niektórych przypadkach mogą zostać zlecone dodatkowe badania (np. badanie krwi, badania obrazowe mózgu) w celu wykluczenia innych przyczyn występujących objawów. Ostatecznie pacjenta poddaje się ocenie psychologicznej.
Tiki ruchowe – leczenie
Leczenie tików ruchowych zawsze powinno być przyczynowe, choć w wielu przypadkach nie jest to tak proste, jak mogłoby się wydawać. W ramach psychoterapii prowadzi się terapię behawioralną (terapię poznawczo-behawioralna), która uczy pacjentów strategii kontroli i zmiany myślenia o swoich tikach. Pozwala również poradzić sobie z codziennym stresem, co często korzystnie wpływa na efekty terapii. Lekarz może podjąć decyzję o wsparciu leczenia lekami takimi jak neuroleptyki (np. haloperidol, pimozyd) lub leki przeciwdepresyjne (np. klomipramina). W warunkach domowych stosuje się metody relaksacji:
Zrozumienie tików ruchowych, a także przyczyn może pomóc pacjentom i ich rodzinom w lepszym radzeniu sobie z objawami.
Czy tiki ruchowe są niebezpieczne?
Tiki ruchowe z reguły nie należą do grona niebezpiecznych objawów, jednak w dużym stopniu potrafią uprzykrzać życie pacjentowi. Ich znaczne lub częste występowanie może bowiem np. uniemożliwiać prowadzenie samochodu, co z kolei rzutuje na brak możliwości komfortowego dojazdu do pracy. Pojawianie się tików obniża także samopoczucie, pewność siebie, motywację. W przypadku dzieci pogarsza kontakt z rówieśnikami i może opóźniać tym samym rozwój psychoruchowy.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bryńska A., Lipińska E., Matelska M., Objawy obsesyjno-kompulsyjne, tiki, stereotypie ruchowe czy dążność do zachowania stałości otoczenia? Występowanie powtarzalnych aktywności u pacjentów z całościowymi zaburzeniami rozwoju – opis przypadków, Psychiatria Polska 2011, tom XLV, numer 5 strony 759–768.
- Żarowski M., Młodzikowska-Albrecht J., Steinborn B., Symptomatologia tików oraz zespołu Tourette`a u dzieci i młodzieży. Problemy diagnostyki i terapii, Neurologia Dziecięca, 14/2005.
