Układ moczowy należy do podstawowych układów organizmu człowieka. Przy czym często opisuje się go jako moczowo-płciowy, ponieważ u mężczyzn cewka moczowa przechodzi przez prącie, będące jednocześnie narządem płciowym.
Układ moczowy – budowa
Na układ moczowy składają się następujące struktury:
- nerki;
- moczowody;
- pęcherz moczowy wraz ze swoim ujściem;
- cewka moczowa;
- zwieracze;
- zakończenia nerwowe i powiązane z układem moczowym struktury układu nerwowego.
Należy wiedzieć, że mikcję można podać jako jeden z nielicznych przypadków dodatniego sprzężenia zwrotnego w organizmie.
Nerki
Nerki są parzystym narządem najistotniejszym w całym układzie. To właśnie tutaj powstaje mocz podczas skomplikowanego procesu oczyszczania krwi z toksyn i substancji szkodliwych. Prawidłowe działanie obu nerek jest kluczowe do prawidłowego funkcjonowania całego ustroju, choć wykazano, że człowiek może przeżyć bez jednej nerki. W nerkach cewkami zbiorczymi miąższu nerkowego rozpoczynają się drogi odprowadzające mocz.
Moczowody
To cylindryczne, nieco spłaszczone przewody o stosunkowo grubej ściance i małym świetle. Ich długość wynosi około 27-30 cm, przy czym lewy moczowód jest zwykle nieco dłuższy.
Pęcherz moczowy
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem mięśniowym, do którego stale kroplami ścieka mocz z obu moczowodów. Co jakiś czas, gdy się napełni, zostaje z niego wydalany mocz przez cewkę moczową.
Cewka moczowa
Męska cewka moczowa jest długim przewodem ciągnącym się z dna pęcherza moczowego do końca prącia. W swojej krótkiej części początkowej jest to przewód wyłącznie moczowy, jednak w znacznej większości stanowi przewód nasienny. Do męskiej cewki moczowej uchodzą 2 rodzaje gruczołów: śluzowe gruczoły cewki moczowej i gruczoły swoiste opróżniające się podczas wytrysku.
Z kolei żeńska cewka moczowa jest znacznie krótsza i na całym swoim przebiegu stanowi przewód moczowy. Jej długość wynosi średnio od 3 do 5 cm. Ta niewielka długość ma znaczenie kliniczne, gdyż stwarza dużo dogodniejszy dostęp infekcji wstępującej niż w przypadku cewki męskiej.
Zwieracze
To mięśnie okrężne odpowiadające za oddawanie moczu. To właśnie one kontrolują jego wypływ. Wyróżnia się 2 systemu zwieraczy – wewnętrzne oraz zewnętrzne. Wewnętrzny otacza pierwszy odcinek cewki moczowej, natomiast zewnętrzny tworzą mięśnie z dna miednicy.
Układ nerwowy a mikcja
Mikcja odnosi się do oddawania moczu. Czynność ta (jak wszystkie inne czynności wykonywane przez człowieka) zależy od układu nerwowego. Ośrodek oddawania moczu znajduje się w rdzeniu kręgowym na poziomie Th10-Th12 (część współczulna) oraz na poziomie S2-S4 (część przywspółczulna). Uszkodzenia rdzenia na tych poziomach skutkują zaburzeniami oddawania moczu lub całkowitym brakiem kontroli nad tą czynnością.
Zobacz również: Rehabilitacja neurologiczna pacjenta niepełnosprawnego.
W ścianach pęcherza moczowego znajdują się również zakończenia nerwowe reagujące na zmiany wypełnienia tego narządu. Jeśli zbierze się w nim odpowiednia ilość moczu, pęcherz rozciąga się pobudzając zakończenia nerwowe. Te wysyłają impulsację do wyższych poziomów układu nerwowego o gotowości do mikcji.
Zobacz również: Moczenie nocne.
Funkcje
Narządy moczowe odpowiadają za utrzymywanie na stałym poziomie składu chemicznego i fizykochemicznych właściwości wewnętrznego środowiska ustroju przez regulację składu osocza krwi. Zadanie to pełnią nerki poprzez wydzielanie moczu i wydalanie wraz z nim zbędnych, a nawet szkodliwych dla ustroju drobnocząsteczkowych składników osocza.
Można podsumować, że układ moczowy odpowiada za:
- produkcję moczu pierwotnego i ostatecznego;
- filtrację krwi;
- utrzymywanie równowagi elektrolitowej;
- odzyskiwanie poprzez reabsorpcję cząsteczek o małej masie oraz jonów.
W rezultacie wszystkie elementy tego układu pełnią swoje określone funkcje, zależne od siebie nawzajem.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Polecane produkty:
|
Probiotyki - naturalne kultury bakterii
Probiotyki bioalgi to żywe, naturalne i specjalnie wyselekcjonowane kultury bakterii, które uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
