Masaż leczniczy

Masaż leczniczy to zespół technik (chwytów) stosowanych w odpowiedniej kolejności, które wywierają wpływ na tkanki ustroju człowieka, powodując wystąpienie w tkankach i narządach odczynu.

Działanie masażu leczniczego

Mechanizm działania masażu można podzielić na centralny oraz lokalny.

Działanie lokalne (miejscowe) polega na mechanicznym przepływie krwi w naczyniach krwionośnych oraz chłonki w naczyniach chłonnych. Z kolei działanie centralne (ogólne) polega na pobudzeniu układu nerwowego, który za pomocą odruchów i czynności koordynacyjnych kory mózgowej jest w stanie wpłynąć na wszystkie narządy i układy organizmu.

Ponadto, masaż leczniczy wpływa na poszczególne układy.

Wpływ masażu na skórę

• usuwanie obumarłych komórek naskórka;
• poprawa czynności wydalniczych gruczołów łojowych i potowych;
• przyspieszanie obiegu krwi i chłonki w naczyniach skórnych;
• poprawa odżywiania skóry.

Wpływ masażu na tkankę mięśniową

• poprawa odżywienia i dotlenienia mięśni;
• przyspieszenie wydalania produktów przemiany materii;
• pobudzanie włókien mięśniowych do skurczu i podnoszenie ich napięcia, bądź rozluźnienie mięśni (w zależności od techniki i siły nacisku).

Wpływ masażu na stawy i więzadła

• zwiększanie elastyczności i wytrzymałości więzadeł;
• poprawa ukrwienia stawów;
• poprawa ruchomości stawów.

Wpływ masażu na układ krwionośny i układ limfatyczny

• wzmożenie zasilania organów w tlen i substancje odżywcze;
• zwiększanie szybkości usuwania z organizmu produktów rozpadu, likwidacja objawów zastoinowych, wchłanianie obrzęków;
• ułatwianie odpływu krwi żylnej;
• zmniejszanie oporu w tętnicach, a w efekcie ułatwienie pracy serca;
• rozszerzanie naczyń krwionośnych i wzrastanie szybkości obiegu krwi.

Wpływ masażu na układ nerwowy

W zależności od tego, jak energicznie wykonywany jest masaż, może on wpływać pobudzająco lub uspokajająco na układ nerwowy. Głaskanie, delikatne rozcieranie i słaba wibracja działają uspokajająco, natomiast ugniatanie, oklepywanie i silna wibracja pobudzają.

Zasady i metodyka

Bardzo ważna jest znajomość podstawowych zasad klasycznego masażu leczniczego. Pierwszą z nich jest fakt, że wszystkie techniki wykonuje się wzdłuż przebiegu naczyń limfatycznych bądź w kierunku najbliższych węzłów chłonnych. Oznacza to, że masujemy:

• kończyny górne – od dłoni do stawu łokciowego, a następnie do stawu ramiennego;
• kończyny dolne – od stopy do stawu kolanowego, a następnie do stawu biodrowego;
• miednicę i okolicę krzyżową – w kierunku pachwiny;
• kark i obręcz barkową – w kierunku węzłów chłonnych podpotylicznych i pachowych;
• głowę i twarz – w stronę węzłów chłonnych przyusznych;
• szyję – od żuchwy i ucha w dół do węzłów chłonnych podobojczykowych;
• klatkę piersiową – od mostka na boki do węzłów chłonnych pachowych oraz w górę w kierunku węzłów chłonnych podobojczykowych;
• grzbiet – od kręgosłupa na boki oraz z dołu do góry w kierunku węzłów chłonnych pachowych;
• powłoki brzuszne – w kierunku węzłów chłonnych pachwinowych.

Należy pamiętać, że nie masuje się węzłów chłonnych, a jedynie ich okolice. Ponadto masaż zawsze wykonywany jest na obnażonym ciele i przy wygodnym ułożeniu pacjenta, aby rozluźnić jego tkanki. Masaż nie powinien sprawiać bólu, jednak po pierwszych masażach pacjent może odczuwać tzw. „bóle początkowe”, które po kilku sesjach terapeutycznych przechodzą.

Częściowy masaż trwa zazwyczaj około 10-15 minut. Z kolei masaż całego ciała u zdrowej osoby trwa około 45 minut, a u chorego nawet do 60 minut.

Zobacz również: Masaż tkanek głębokich.

Techniki masażu

Wyróżnia się 7 podstawowych technik klasycznego masażu leczniczego i są to:

• głaskanie;
• rozcieranie;
• ugniatanie;
• oklepywanie;
• wibracja;
• wałkowanie;
• wyciskanie.

Każda technika wpływa inaczej na masowane tkanki. Dodatkowo działanie każdej z nich zależy od siły nacisku oraz tempa masażysty.

Jak wykonać masaż?

Na poniższym filmie pokazujemy jak zrobić masaż częściowy i jak wyglądają poszczególne techniki na przykładzie jednego z naszych pacjentów z Centrum Fizjoterapeuty:

Wskazania

Podstawowe wskazania do wykonania leczniczego masażu klasycznego różnią się w zależności od tego, czy zabieg będzie całkowity czy częściowy.

Wskazania do masażu częściowego

Przy chorobach skóry masaż lecznicy wykonuje się w przypadku odmrożeń, zaburzeń odżywczych skóry, celem rozmiękczania blizn pooperacyjnych i zrostów, a także w celach kosmetycznych.

W schorzeniach układu krążenia wskazania obejmują stany obniżonego ciśnienia krwi, choroby obwodowych naczyń krwionośnych, chorobę Raynauda czy niewydolność krążenia celem ułatwienia odpływu krwi żylnej i chłonki z kończyn dolnych.

W chorobach układu mięśniowego masaż wykonuje się celem zapobiegania lub leczenia zaników mięśniowych, w stanach pourazowych mięśni, przy niedowładach i porażeniach, a także celem ich rozluźnienia lub pobudzenia.

Przy chorobach układu nerwowego wskazania obejmują porażenia i niedowłady pochodzenia neurogennego, przewlekłe zapalenia nerwów, nerwobóle, choroby mózgu i opon mózgowych, zapalenia splotów nerwowych.

Ponadto, częściowy masaż leczniczy należy wykonać w przypadku obrzęków, przykurczy stawowych lub kontuzjach takich jak skręcenia czy zwichnięcia oraz po zdjęciu gipsu.

Zobacz również: Masaż segmentarny – zasady.

Wskazania do masażu całkowitego

Masaż całkowity wykonuje się:

• w rekonwalescencji;
• jako masaż kondycyjny;
• aby zapobiec odleżynom i zaburzeniom układu krążenia;
• w stanach związanych z długotrwałym przebywaniem w łóżku;
• przy nerwicach typu psychogennego;
• w otyłości i nadwadze.

Przeciwwskazania do masażu leczniczego

Przeciwwskazania do zastosowania masażu leczniczego obejmują przede wszystkim:

• stany chorobowe przebiegające z wysoką gorączką;
• krwotok lub tendencje do krwotoków;
• ostre i podostre stany zapalne;
• przerwanie ciągłości skóry w miejscu masażu;
• wczesny okres po złamaniach, skręceniach i zwichnięciach;
• zmiany dermatologiczne, jak np. egzema, łuszczyca, owrzodzenia, wypryski;
• choroby krwi, np. hemofilia;
• choroby zakaźne;
• tętniaki;
• niewyrównane wady serca;
• choroby wrzodowe z krwawieniem;
• żylaki podudzi i ud;
• nowotwór.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Magiera L., Klasyczny masaż leczniczy, Wydawnictwo Bio-Styl, Kraków 2007.