Ataki paniki (inaczej: napady lękowe) podczas ich występowania człowiek odczuwa m.in. obezwładniające czy silne napięcie. Jeśli ataki paniki pojawiają się często lub bez konkretnej przyczyny, są wyjątkowo uciążliwe i uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Diagnostyką i leczeniem tego typu problemów zajmuje się lekarz psychiatra bądź psychoterapeuta.
Czym są ataki paniki?
Ataki paniki definiuje się jako nagłe epizody intensywnego lęku przebiegającego z objawami somatycznymi (fizycznymi, np. duszności, wzrost ciśnienia). Wywołane są przeczuciem zagrożenia, nawet jeśli nie jest ono realne i danej osobie nic nie grozi. Zaburzenia lękowe z napadami lęku należą do jednych z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, zaraz po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Manifestują się przewlekłym przebiegiem mogącym znacznie pogorszyć jakość życia i funkcjonowanie chorej osoby.
Według kryteriów diagnostycznych International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-10) napad lęku jest okresem intensywnej obawy i dyskomfortu, który zaczyna się nagle, narasta szybko i trwa co najmniej kilka minut, ale nie dłużej niż dwie godziny. Silnemu lękowi towarzyszą takie objawy wzbudzenia wegetatywnego, jak:
- odczucie bicia lub ciężaru serca albo przyspieszenie jego czynności;
- pocenie się;
- drżenie lub dygotanie;
- suchość w jamie ustnej.
Mogą również pojawić się objawy somatyczne pochodzące z klatki piersiowej i brzucha. Są to:
- problemy z oddychaniem;
- uczucie dławienia się;
- bóle lub dyskomfort w klatce piersiowej;
- nudności;
- nieprzyjemne doznania brzuszne.
Często występują takie dolegliwości, jak:
- zawroty głowy;
- brak równowagi i poczucie nierealności przedmiotów (derealizacja) lub dystansu czy „nierealności” samego siebie (depersonalizacja);
- uderzenia gorąca;
- uczucie drętwienia i swędzenia.
Pacjent ma wrażenie zbliżającej się katastrofy, śmierci, obawia się utraty kontroli, szaleństwa.
Ataki paniki – przyczyny
Dokładne przyczyny powstawania ataków paniki wciąż nie zostały poznane, choć wymienia się wiele różnych modeli, takich jak:
- model poznawczy Goldstein i Chambless – przyjmuje, że niektóre wewnętrzne doznania somatyczne stają się bodźcami do warunkowej reakcji paniki. Po kilku takich napadach pacjenci zaczynają być wyczuleni na doznania cielesne i interpretują je jako oznakę zbliżającego się napadu paniki;
- model poznawczy Clarka – zakłada, że napady paniki wynikają z katastroficznych i błędnych interpretacji pewnych doznań fizycznych lub psychicznych. W związku z tym pacjenci mogą być przekonani, że zawroty głowy prowadzą do omdlenia, natomiast przyspieszone bicie serca może świadczyć o nadchodzącym zawale serca;
- model poznawczy Barlowa – podkreśla istnienie podatności biologicznej występującej u osób z napadami paniki. Przyjmuje więc, że skłonność do bardziej intensywnych i szybszych reakcji wegetatywnych, jakie mogą się pojawić np. po spożyciu kofeiny, w warunkach podwyższonego stężenia dwutlenku węgla, czy zmian hormonalnych, jest uwarunkowana temperamentalnie.
I wiele innych. Etiologia napadów paniki wciąż jest badana.
Ataki paniki – diagnostyka
Według ICD-10 celem rozpoznania zaburzenia lękowego z napadami lęku należy stwierdzić kilka ciężkich napadów paniki w okresie miesiąca w okolicznościach, w których brakuje obiektywnego zagrożenia. Jednocześnie koniecznie należy wykluczyć choroby somatyczne (np. cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze), inne choroby psychiczne lub przyjmowanie substancji psychoaktywnych i leków, które mogą wyzwalać napady. Diagnostyka opiera się na szczegółowej rozmowie z pacjentem. Ewentualnie zleca się dodatkowe badania, np. badania krwi czy badanie obrazowe mózgu (jeśli istnieje podejrzenie guzów ośrodkowego układu nerwowego, co także nierzadko wpływa na zachowanie człowieka).
Ataki paniki – leczenie
Leczenie ataków paniki powinno odbywać się w gabinecie psychiatry bądź psychoterapeuty, a metody terapeutyczne zawsze dobiera się indywidualnie do pacjenta. Kluczowa jest jednak terapia poznawczo-behawioralna, dzięki której pacjent uczy się rozumienia swojego problemu, poznaje jego istotę i możliwe czynniki ryzyka, w efekcie czego może nad nimi pracować. Uzupełnieniem leczenia bywa farmakoterapia, jednak jeśli nie jest konieczna, najlepiej z niej zrezygnować. Leczenie może trwać wiele miesięcy, a nawet lat, daje jednak bardzo dobre rezultaty i wyraźnie poprawia jakość życia pacjenta.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Weber J., Jak skutecznie pokonać lęki i ataki paniki?, Wydawnictwo Vital, Białystok 2021.
- Wojtas A., Jakuszkowiak-Wojten K., Terapia lęku panicznego w ujęciu poznawczo-behawioralnym, Psychiatria, 6/2010.
- Matyszczak K., Napady paniki – jak przerwać błędne koło, Psychiatria po Dyplomie, 2013.
