Wybity bark to potoczna nazwa stosowana w odniesieniu do zwichnięcia stawu ramiennego. Kontuzja ta wymaga pilnej interwencji medycznej oraz wcześnie wdrożonej rehabilitacji. Tylko takie połączenie zapewnia szybki powrót do zdrowia i sprawności fizycznej. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz ortopeda, bazując na wykonanych badaniach obrazowych (zwłaszcza RTG oraz tomografii komputerowej).
Wybity bark – przyczyny
Do wybicia barku dochodzi w momencie utraty bądź zniszczenia struktur podtrzymujących staw ramienny, czego konsekwencją jest oddzielenie kości ramiennej od łopatki. Z tego względu inne, zamiennie stosowane nazwy dla wybicia barku brzmią: dyslokacja barku lub luksacja barkowa. Za stabilizację w stawie ramiennym odpowiadają przede wszystkim następujące struktury:
- torebka stawowa;
- więzadła panewkowo-ramienne;
- okoliczne ścięgna, zwłaszcza mięśnia nadgrzebieniowego, mięśnia podgrzebieniowego, mięśnia obłego mniejszego i mięśnia podłopatkowego.
Uzupełnieniem jest obecność sprawnych ścięgien mięśnia dwugłowego ramienia oraz więzadła panewkowo-ramiennego przyśrodkowego. Rozerwanie lub uszkodzenie którejkolwiek z powyższych struktur może skutkować przemieszczeniem się głowy kości ramiennej. Do tego najczęściej dochodzi wskutek wypadków, np. komunikacyjnych czy podczas aktywności fizycznej, gdy na staw ramienny zadziała duża siła zewnętrzna. Warto mieć na uwadze, że staw ramienny jest najczęściej zwichającą się strukturą w całym ciele człowieka.
Wybity bark – objawy
Poszkodowany odczuwa bardzo duży, intensywny ból, szczególnie podczas prób poruszania kończyną górną. Wykonywanie nawet drobnych ruchów barkiem nie jest możliwe ze względu na brak prawidłowych warunków anatomicznych. Kończyna znajduje się więc w przymusowym ustawieniu, przy czym okolica barku jest wyraźnie zniekształcona. Miejsce ma krwawienie z uszkodzonego stawu, pojawiają się więc krwiaki i wybroczyny. Bardzo szybko narasta obrzęk. Warto wspomnieć, że zwichnięciu stawu ramiennego bardzo często towarzyszą obrażenia klatki piersiowej, np. złamania żeber, krew w jamie opłucnej czy odma opłucnowa.
Do niepokojących objawów pojawiających się podczas wybicia barku należą wszelkie zaburzenia czucia przedramienia, parestezje i niedowłady, które z dużym prawdopodobieństwem wskazują na uszkodzenie nerwów obwodowych.
Wybity bark – diagnostyka
Diagnostyka wybitego barku jest bardzo prosta – urazu nie da się przeoczyć. Na oddziale ratunkowym zaleca się wykonanie badań RTG w kilku projekcjach, zaś jeśli istnieje podejrzenie uszkodzenia lub ucisku ważnych struktur miękkich dodatkowo wykonuje się tomografię komputerową. Na tej podstawie ocenia się rodzaj zwichnięcia (np. dotylny, doprzedni, doogonowy, dogłowowy), dzięki czemu można dobrać najlepsze metody leczenia.
Wybity bark – leczenie
Po dokładnej i fachowej ocenie rodzaju oraz stopnia zwichnięcia stawu ramiennego można przystąpić do procesu przywracania właściwych stosunków anatomicznych. Jest to nastawianie barku, co odbywa się w znieczuleniu miejscowym (podanym do barku) bądź znieczuleniu ogólnym (rzadziej ze względu na brak czasu, nieprzygotowanie pacjenta i konieczność angażowania anestezjologa). Nastawienie stawu odbywa się w kierunku przeciwnym do zwichnięcia. Ważne jest, aby głowa kości ramiennej „wskoczyła” idealnie na swoją fizjologiczną pozycję. Niektóre przypadki zwichnięć nie są możliwe do nastawienia w warunkach ambulatoryjnych, w innych zaś konieczna jest operacja chirurgiczna.
Istnieją badania potwierdzające, że po leczeniu zachowawczym (nawet u młodych osób) w przyszłości ponownie dochodzi do zwichnięcia stawu ramiennego. Wszystko przez to, że tuż po nastawieniu kończynę górną unieruchamia się, a pacjenta odsyła do domu. Bez sprawdzenia, które struktury miękkie zostały uszkodzone, czy nie ma mikrozłamań bądź czy obrąbek stawowy po nastawieniu odpowiednio przylega do panewki. Wielu z tych rzeczy można dowiedzieć się na podstawie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Z wynikami badań należy udać się do doświadczonego fizjoterapeuty pracującego z urazami ortopedycznymi i kontuzjami sportowymi.
Odpowiednio prowadzona rehabilitacja znacznie zmniejsza ryzyko ponownego zwichnięcia w przyszłości oraz pomaga szybko i bezpiecznie wrócić do pełnej sprawności. Fizjoterapia może trwać do kilku miesięcy. W jej trakcie specjalista wykorzystuje przede wszystkim techniki terapii manualnej, różnego rodzaju masaże, kinesiotaping oraz indywidualnie dobrane ćwiczenia. Wszystko w zależności od aktualnego etapu gojenia się tkanek.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dziak A., Traumatologia narządu ruchu, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2009.
- Synder M., Nowakowski A., Mazurek T., Matuszewski Ł., Podręcznik dla lekarzy specjalizujących się w ortopedii i traumatologii narządu ruchu, Wydawnictwo Exemplum, Poznań 2021.
- Pogorzała A., Lewińska M., Bagrowska-Kaliś A., Stryła W., Przyczyny i klasyfikacja nawykowego zwichnięcia stawu ramiennego oraz testy wykorzystywane w ocenie jego niestabilności.
