Stopa wydrążona

Stopa wydrążona to jedna z wad postawy dotycząca stóp i całych kończyn dolnych. Jak wskazuje nazwa, w jej przebiegu nie występuje wypłaszczenie sklepienia stopy poprzecznego ani podłużnego. Problemem jest jednak nadmierne uniesienie stopy w płaszczyźnie strzałkowej.

Przyczyny stopy wydrążonej

Aż 2/3 wszystkich przypadków oscyluje wokół problemów neurologicznych. Najczęściej z wadą stopy wydrążonej korelują następujące choroby układu nerwowego:

• Charcota-Mariego-Tootha;
• Dejerine-Sottasa;
• ataksja Friedreicha;
• wszelkiego rodzaju atrofie rdzeniowo-mięśniowe;
• jamistość rdzenia;
• porażenie mózgowe.

W pozostałych przypadkach przyczyny mogą być pourazowe:

• rany miażdżone kończyn dolnych;
• przykurcz Volkmanna w obrębie mięśni głębokich podudzia;
• wadliwy zrost kości po złamaniach, zwykle szyjki kości skokowej;
• uszkodzenie nerwu kulszowego, np. wskutek niepoprawnie wykonanej iniekcji;
• błędy operacyjne przy korekcji stopy końsko-szpotawej;
• urazy mechaniczne ścięgna strzałkowego długiego.

Znacznie rzadziej stopa wydrążona jest wadą wrodzoną. Nadmiernie uniesione sklepienie stopy jest jednym z czterech komponentów wady, obok szpotawości, utrwalonego zgięcia podeszwowego i przywiedzenia.

Jak wygląda stopa wydrążona?

Przy stopie wydrążonej kąt zlokalizowany pomiędzy osią kości piętowej a płaszczyzną podłoża wynosi ponad 25 stopni. Dla przykładu – przy płaskostopiu wynosi on mniej niż 10 stopni. Cechą charakterystyczną wady jest fakt, że łuk nie wypłaszcza się nawet po obciążeniu stopy ciężarem własnego ciała. Często stopie wydrążonej nie towarzyszą żadne inne objawy poza uniesionym łukiem stopy, jednak niekiedy w jej przebiegu mogą pojawić się następujące objawy i dolegliwości:

• szpotawienie tyłostopia;
• modzele pod głową I kości śródstopia;
• zaburzenia biomechaniki chodu;
• deformacje palców stóp – zwykle w ustawieniu szponiastym;
• przykurcz ścięgna Achillesa i tylnej grupy mięśni goleni;
• przykurcz rozcięgna podeszwowego;
• zwiększona tendencja do pojawiania się ostrogi piętowej;
• ból stawów położonych wyżej – stawów kolanowych i stawów biodrowych, wskutek kompensacji.

Najczęściej występują zaburzenia biomechaniki chodu, czego efektem są dolegliwości bólowe innych, dalszych partii ciała. Osoba z wadą zmienia strategię chodu poprzez redukcję prędkości lub zmianę proporcji trwania poszczególnych faz podporu i przeniesienia. Celem tego jest zmniejszenie dolegliwości bólowych i dyskomfortu związanego ze stopą wydrążoną, ma to jednak spore konsekwencje na dłuższą metę.

Stopa wydrążona – leczenie

Korekcja wady powinna być kompleksowa i obejmować nie tylko samą stopę, ale całe ciało. Oczywiście należy zacząć od przyczyny problemów, czyli stopy. W przebiegu niektórych chorób, najczęściej neurologicznych, wady nie można wyleczyć, należy więc skupić się na samej korekcji. W niektórych przypadkach można jednak całkowicie skorygować stopę wydrążoną. Właśnie dlatego tak ważna jest konsultacja z fizjoterapeutą oraz lekarzem (ortopedą, neurologiem).

W terapii i korekcji stosuje się indywidualnie dobrane wkładki ortopedyczne, które stabilizują staw skokowy. Obuwie powinno mieć sztywną, twardą cholewkę oraz zapiętek. Dalszym postępowaniem jest fizjoterapia, obejmująca głównie specyficzną terapię manualną, kinesiotaping oraz ćwiczenia. Jeśli dolegliwości bólowe nie ustępują, a wada znacznie wpływa na jakość życia chorego i nie można jej skorygować zachowawczo, zaleca się postępowanie operacyjne. W zależności od potrzeb pacjenta i przyczyny wady stosuje się:

• przecięcie rozcięgna podeszwowego;
• rekonstrukcję więzadeł;
• przecięcie i wydłużenie ścięgien;
• usztywnienie wybranych stawów;
• osteotomię kości piętowej i kości śródstopia.

Zachęca się jednak do spróbowania wszystkich metod terapii zachowawczej. Dodatkowo nawet po operacji zaleca się fizjoterapię celem reedukacji prawidłowego chodu oraz właściwej postawy ciała.

Roller do masażu Piankowy, wysokiej jakości roller do masażu wykorzystywany jest do rozluźniania mięśniowo-powięziowego. Idealnie nadaje się dla osób aktywnych fizycznie. Może posłużyć zarówno przed treningiem w ramach rozgrzewki zwiększając elastyczność więzadeł ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Borkowska M., Gelleta I., Wady postawy i stóp u dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
2. Zukunft-Huber B., Trójwymiarowa manualna terapia wad stóp u dzieci, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.