Gruczolak (łac. adenoma) to inaczej łagodna zmiana nowotworowa. Tworzy się z tkanki nabłonkowej gruczołów wydzielania zewnętrznego lub wewnętrznego. Wczesne podjęcie leczenia rokuje bardzo dobrze.
Gruczolak – przyczyny
Przyczyną rozwoju gruczolaka są najprawdopodobniej zmiany o podłożu genetycznym. Wciąż nie można jednoznacznie określić przyczyn ich powstawania. W efekcie tych zmian dochodzi do mutacji komórek tkanki nabłonkowej gruczołów (stąd nazwa tej zmiany nowotworowej).
Rodzaje gruczolaków
Najczęściej wyróżnia się:
- gruczolak przysadki mózgowej;
- gruczolak nadnercza;
- gruczolak jelita grubego;
- gruczolak tarczycy i gruczolak przytarczyc;
- gruczolak wątroby;
- gruczolak prostaty.
Gruczolak przysadki mózgowej
Najczęściej występują gruczolaki przysadki mózgowej, do których rozwoju przyczynia się kilka mutacji genowych. Dzieli się je na gruczolaki niewydzielające oraz na gruczolaki wydzielające hormony. Zdecydowanie najczęściej spotykanym gruczolakiem przysadki mózgowej jest guz wydzielający prolaktynę. Nadmierne wydzielanie tego hormonu zaburza wydzielanie gonadoliberyny i w efekcie zaburza także wydzielanie folikulotropiny upośledzając czynność gonad. Gruczolak przysadki lokalizuje się w zagłębieniu kości klinowej, które nazywane jest powszechnie siodłem tureckim.
Gruczolak nadnerczy
Gruczolak nadnerczy zwykle nie powoduje zauważalnych objawów, a wykrycie zmian nowotworowych następuje w efekcie wykonywania innych badań. Jednak jeśli zmiany te są aktywne, powodują m.in. cukrzycę, otyłość brzuszną i zmiany skórne.
Gruczolak jelita grubego
Gruczolak jelita grubego najczęściej lokalizuje się w obrębie esicy lub odbytnicy. Nie ma tendencji do przekształcania się w zmiany złośliwe, jednak ze względu na uciążliwość objawów należy szybko podjąć się leczenia. Guzy mogą mieć różny charakter, jednak zazwyczaj diagnozuje się gruczolaka cewkowego.
Gruczolaki tarczycy i przytarczyc
Gruczolaki tarczycy i przytarczyc rozwijają się przeważnie u kobiet i można je wyczuć palpacyjnie w okolicy tarczycy. Powodują ucisk na nerw krtaniowy, co skutkuje m.in. zmianą barwy głosu. Należy pamiętać, że przestrzeń anatomiczna w tej części ciała jest niewielka, dlatego już nawet małe zmiany rozmiaru guza mogą powodować widoczne objawy.
Gruczolak wątroby
Gruczolak wątroby może wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Wprawdzie nie jest to zmiana złośliwa, jednak istnieje ryzyko jej pęknięcia, co z kolei może doprowadzić do wstrząsu hipowolemicznego i zapalenia otrzewnej, a stany te zagrażają już życiu pacjenta. Gruczolak wątroby może rozwinąć się np. w wyniku przewlekłego stosowania leków antykoncepcyjnych lub sterydów anabolicznych.
Gruczolak prostaty
Gruczolak prostaty to problem dotyczący wielu mężczyzn po 60. roku życia. Objawy uzależnione są od wielkości guza, jednak zwykle wiążą się z uciskiem na pęcherz moczowy, co powoduje zaburzenia związane z jego opróżnianiem.
Gruczolak – objawy
Wszelkie objawy gruczolaka uzależnione są od lokalizacji guza. Bardzo często gruczolaki wykazują zdolność wydzielania hormonów typowych dla narządu, w pobliżu którego się rozwinęły. Obecność gruczolaka przysadki może powodować różnorodne objawy – od nadmiernego tycia, poprzez zaburzenia miesiączkowania, aż do rozwoju innych chorób, takich jak zespół Cushinga czy łojotoku.
Gruczolak tarczycy i przytarczyc może powodować charakterystyczną chrypkę, ponieważ uciska na nerw krtaniowy. Dodatkowo może wywoływać duszności i problemy w przełykaniu kęsów. Tego typu gruczolak najczęściej jest przyczyną nadczynności tarczycy. Natomiast gruczolak jelita grubego może objawiać się krwawieniem z odbytu oraz wydzielaniem śluzu.
Diagnostyka gruczolaka
Diagnostyka zależy ściśle od miejsca rozwoju guza. W przypadku jelita grubego metodą diagnostyczną będzie kolonoskopia, w przypadku tarczycy skuteczne może się okazać USG. Natomiast w okolicach przysadki mózgowej należy wykonać tomografię komputerową. Niekiedy podejrzenie gruczolaka może wystąpić po wykonaniu badań hormonalnych.
Gruczolak – leczenie
Wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia jest bardzo ważne, ponieważ nieleczony gruczolak może powodować szereg niekorzystnych zmian w organizmie w wyniku nadmiernej produkcji hormonów. Może również uciskać na inne struktury powodując ich niedokrwienie czy uszkodzenie. Wreszcie, nieleczony gruczolak może z czasem przekształcić się w zmianę złośliwą, którą znacznie ciężej wyleczyć, a terapia wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi.
Leczenie obejmuje farmakoterapię, a w razie konieczności interwencję chirurgiczną i następnie radioterapię. W niektórych przypadkach usunięcie guza nie jest możliwe (np. jeśli zlokalizuje się w ciężko dostępnym miejscu w obrębie przysadki mózgowej). Wówczas pozostaje leczenie farmakologiczne.
Polecane produkty:
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kordka R., Onkologia, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2017.
- Lleva R., Inzucchi S., Rozpoznawanie i leczenie gruczolaków przysadki mózgowej, Current Opinion in Oncology, 23/2011.