Co to jest niedowład?

Niedowład to osłabienie pojedynczego mięśnia lub całej grupy mięśniowej, czego przyczyną jest uszkodzenie układu nerwowego. Schorzenie może dotyczyć tylko jednej strony ciała, obu kończyn lub tylko jednej kończyny. Obraz kliniczny zależy od wielu czynników.

Niedowład a porażenie

Nie należy mylić pojęcia niedowład z porażeniem. Często stosowane zamiennie przez nieuświadomione osoby, terminy te odnoszą się do zupełnie różnych stanów klinicznych. Porażenie polega na całkowitej niezdolności do wykonywania ruchów i określane jest zamiennie jako paraliż. Z kolei niedowład to ograniczenie ruchomości lub zmniejszenie siły mięśniowej.

Przyczyny niedowładu

Najczęściej przyczyną niedowładu są uszkodzenia i choroby mózgu oraz układu nerwowego. Wśród przyczyn mózgowych wyróżnia się między innymi:

• udar mózgu;
• ropień mózgu;
• wzmożone ciśnienie śródczaszkowe;
• przemijający atak niedokrwienny.

Współcześnie coraz częstsze są choroby przebiegające z niedowładem, w tym:

• choroba Parkinsona;
• stwardnienie rozsiane;
• polineuropatia alkoholowa;
• zespół Guillaina-Barrego;
• zespół Sudecka.

Innymi, częstymi przyczynami niedowładu są zmiany organiczne obwodowe lub dotyczące bezpośrednio danego mięśnia czy partii mięśniowej. W związku z przyczyną wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje niedowładu – spastyczny i wiotki. Niedowład spastyczny jest następstwem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, natomiast niedowład wiotki wynika z uszkodzenia obwodowego układu nerwowego.

Wyróżnia się 4 główne miejsca, w których może nastąpić uszkodzenie drogi ruchowej. To z kolei jest bezpośrednią przyczyną niedowładu. Takimi miejscami są:

1. Styk nerwowo-mięśniowy – miejsce, w którym nerw kontaktuje się z mięśniem.
2. Nerw obwodowy – bez względu na miejsce w jego przebiegu.
3. Mózg i rdzeń kręgowy.
4. Mięsień.

Miejsce uszkodzenia również wpływa na obraz kliniczny niedowładu oraz rokowania powrotu do zdrowia.

Zobacz również: Neuropatia obwodowa.

Jak objawia się niedowład?

Obraz kliniczny niedowładu zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju dolegliwości i miejsca uszkodzenia drogi ruchowej. Niedowład spastyczny objawia się głównie zniesieniem odruchów powierzchownych i wzmożeniem odruchów głębokich. Pojawiają się także wzrost napięcia mięśniowego, patologiczne odruchy i nieprawidłowa reakcja na bodźce zewnętrzne. W tego typu niedowładzie nie występuje zanik mięśni.

Z kolei niedowład wiotki obejmuje zanik mięśni, obniżenie napięcia mięśniowego i zniesienie odruchów w zajętej kończynie. Podczas badania EMG obserwuje się nieprawidłowy zapis.

Niedowład – leczenie

Leczenie niedowładu należy od jego rozległości, przyczyny i stanu ogólnego pacjenta. Podstawą jest zawsze fizjoterapia, czyli odpowiednio dobrana aktywność fizyczna, masaże i zabiegi fizykalne oraz farmakoterapia. W efekcie odpowiednie metody są dobierane głównie na podstawie rodzaju niedowładu. Przykładowo, w przypadku niedowładu spastycznego często stosuje się:

• leki zmniejszające napięcie mięśniowe, np. baklofen;
• zabiegi fizykalne – np. tonoliza, metoda Hufschmidta, ciepłolecznictwo;
• kinezyterapia – w tym ćwiczenia wzmacniające, ćwiczenia rozciągające i terapia ułożeniowa.

Wraz z postępem medycyny i fizjoterapii udoskonalono świetne metody wpływające na sprawność chorych z niedowładami. Dużą skuteczność zauważa się w przypadku metod: Vojty, NDT-Bobath czy PNF. Szczególnie w przypadku niedowładów wiotkich.

Zobacz również: Spastyczność – fizjoterapia.

Roller do masażu Piankowy, wysokiej jakości roller do masażu wykorzystywany jest do rozluźniania mięśniowo-powięziowego. Idealnie nadaje się dla osób aktywnych fizycznie. Może posłużyć zarówno przed treningiem w ramach rozgrzewki zwiększając elastyczność więzadeł ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Piskorz J., Wójcik G., Iłzecka J., Kozak-Putowska D., Wczesna rehabilitacja pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4/2014.
2. Mazur R., Świerkocka-Miastkowska M., Udar mózgu – pierwsze objawy, Choroby Serca i Naczyń, 2/2005.