Dializa to zabieg leczniczy mający na celu eliminację z krwiobiegu substancji toksycznych i uzupełnienie brakujących składników krwi, co dokonuje się za pomocą sztucznej nerki. Leczenie nerkozastępcze może odbywać się w formie dializoterapii oraz transplantacji nerki. Wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje dializy:
- hemodializę – obecnie stosuje się ją najczęściej;
- dializę otrzewnową.
Celem dializoterapii jest jak najdłuższe utrzymanie chorego przy życiu w jak najlepszej jakości.
Hemodializa
Hemodializa (inaczej: dializa pozaustrojowa) to dynamiczny zabieg, w przebiegu którego osocze pacjenta poddaje się kilkugodzinnemu oddziaływaniu roztworów leczniczych (płynu dializacyjnego). Skład tego roztworu jest zbliżony do fizjologicznego składu osocza. Dwa przedziały – osocze i płyn dializacyjny, rozdzielone są półprzepuszczalną błoną, przez którą mogą przeniknąć jedynie małe cząsteczki takie jak mocznik czy kreatynina.
W Polsce w dalszym ciągu najczęściej stosuje się standardową hemodializę z 3 zabiegami w tygodniu. Jednak istnieje wiele innych jej rodzajów, z których część jest coraz bardziej popularna w naszym kraju. Są to techniki przerywane:
- hemodializa prowadzona w czasie dnia (2-7 razy w tygodniu, nocna lub domowa);
- hemodiafiltracja;
- hemofiltracja.
Wyróżnia się też techniki ciągłe, których stosowanie ogranicza się do pacjentów z ostrym uszkodzeniem nerek ze względu na wysoki koszt zabiegu i powody praktyczne. Hemodializę często oferuje się jako leczenie początkowe. Jednak u wielu pacjentów stosuje się ją ostatecznie, w razie niepowodzenia innych metod leczniczych.
Dostęp naczyniowy
Do wykonania hemodializy konieczne jest uzyskanie dostępu naczyniowego, co nie jest konieczne podczas stosowania domowej dializy otrzewnowej. W razie konieczności wykonywania przewlekłej hemodializy preferuje się przetokę tętniczo-żylną, która może być utrzymywana wiele lat. Przewlekły dostęp naczyniowy wiąże się jednak z licznymi powikłaniami, jakimi są między innymi zakrzepica, zakażenia, niedostateczny odpływ żylny czy tętniaki rzekome.
Wskazania
Wskazaniem do dializy jest niewydolność nerek, czyli patologiczny stan, w którym nerki tracą zdolność do oczyszczania organizmu i nie spełniają tym samym odpowiednio swoich funkcji. Nie wydalają wody i nie utrzymują prawidłowej homeostazy organizmu. Leczenie dializami można również wykorzystać podczas ostrego zatrucia.
Wśród wskazań do hemodializy znajdują się:
- kwasica metaboliczna z pH<7,1;
- hiperkaliemia;
- objawy mocznicy;
- zatrucie lekami podlegającymi dializie;
- ciężka hipotermia i hipertermia oporna na inne metody leczenia;
- skąpomocz lub bezmocz nieodpowiadający na leczenie;
- ciężka hiponatremia;
- zespół dysfunkcji wielonarządowej;
- wstrząs septyczny.
Aparatura do hemodializy
Do wykonania hemodializy niezbędna jest specjalna aparatura wyposażona w pompy krwi, system zaopatrujący w płyn oraz system monitorowania. Pompa krwi umożliwia prawidłowy obieg krwi między aparaturą a ciałem pacjenta. Standardowy zakres przepływu krwi dla pacjentów dorosłych wynosi od 200 do 500 ml/min.
Aparatura musi zawierać również systemy ogrzewające i usuwające powietrze. Muszą one ogrzać płyn dializacyjny do optymalnej temperatury 35-37 stopni Celsjusza oraz usunąć nadmierną ilość rozpuszczonego powietrza.
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa stanowi jedyną możliwą w Polsce formę dializy domowej. Rola szpitala ogranicza się do wyszkolenia pacjenta, zorganizowania wizyt kontrolnych, a także okresowej hospitalizacji w razie wystąpienia powikłań.
Tego typu zabieg wykorzystuje błonę otrzewnową jako błonę dializacyjną. Dużą zaletą dializy otrzewnowej jest możliwość wykonywania jej w domu, duża stabilność hemodynamiczna oraz brak konieczności wytwarzania dostępów naczyniowych. Warunkiem koniecznym jest jednak zdolność pacjenta lub jego opiekunów do wykonania zabiegu. To z kolei często jest niemożliwe (wówczas należy zdecydować się na hemodializę). Dializę otrzewnową stosuje się u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, z trudnym dostępem naczyniowym do hemodializ, a także w przypadku przeciwwskazań do stosowania antykoagulantów.
Bibliografia
- Wańkowicz Z., Dializa otrzewnowa – metoda leczenia chorych w podeszłym wieku, Medycyna Wieku Podeszłego, 1/2011.
- Wojczyk A., Problemy codziennego życia hemodializowanych pacjentów, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4/2014.
- Wieczorek M., Żółtańska J., Lesińska-Sawicka M., Rola i zadania pielęgniarki sprawującej opiekę nad pacjentem podczas zabiegu hemodializy, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, 1/2018.
- Nowicki M., Wybór optymalnej techniki dializacyjnej, Forum Nefrologiczne, 2/2010.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
